YARGI ÖRGÜTÜ VE TEBLİGAT HUKUKU

Askeri yargı

125

2

Fransa

Danıştay

On beş gün

iki ay

On beş

Bir

Yedi

İdari yargılama alanında Türk hukuk sisteminde, ilk derece mahkemeleri; idare ve vergi mahkemeleri, yeni yapılan değişiklik ve düzenlemeler ile istinaf mercii; bölge idare mahkemeleri ve temyiz mercii ise Danıştay olarak düzenlenmiş bulunmaktadır.

Türkiye’de üst derece idari yargı yerleri de bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’dır. Buna göre sorunun cevabı (E) seçeneğidir.

İdari yargı yerleri, idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremez. Ancak idarenin takdir yetkisini kamu yararına ve hizmetin gereklerine uygun kullanıp kullanmadığını idari yargı yerleri denetlemektedirler.

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 1. maddesinin 2. bendine göre; “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır”.

Re’sen araştırma ilkesi. Bu ilke çerçevesinde taraflarca ileri sürülmese dahi idari yargı yerleri, uyuşmazlık konusu olayın hukukî nitelendirmesini yapabilir, olaya uygulanması gereken hukuk kurallarını belirleyebilir ve maddî olayı belirleme yönünden her türlü inceleme ve araştırmayı kendiliğinden yapabilirler. Bu kapsamda tarafların hiç değinmedikleri unsur ve vakıaları araştırabilir ve gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırabilirler.

Danıştay Kanunu’nun 25. maddesine göre, Danıştay Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenen Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak bakacağı davalara ilişkin olarak verilen nihai kararlara karşı da istinaf kanun yoluna başvurulamaz, bunlara karşı temyiz kanun yoluna başvurulabilir. Bu nedenle istinaf incelemesi yapılamaz.

İvedi yargılama usulünde, savunma dilekçesi verme süresinin on beş günle sınırlandırılmış olup, bu sürenin bir defaya mahsus olmak üzere en fazla on beş gün daha uzatılabileceğini düzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi bu süreye ilişkin kanun hükmünü Anayasa’ya aykırı bulmamıştır.

İvedi yargılama usulü öngörülen işlemlerden birisi olan ihale işlemlerinde 4734 sayılı Kanun, zorunlu idari başvuru yolu öngörmektedir.

İvedi yargılama usulü uygulanan davalara karşı istinaf yoluna başvurulamaz, bu davalarda doğrudan Danıştay’a temyiz yoluna gidilir.

Merkezi ve ortak sınavlara ilişkin yargılama usulünün uygulanacağı davalar, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ile Ölçme, Seçme, Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlar, bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılan davalardır. Milli Eğitim Bakanlığı ile ÖSYM dışındaki bakanlık ve kamu idarelerinin kendi içlerinde veya ülke çapında yapacakları sınavlara karşı açılan davalarda normal yargılama usulü uygulanır.