YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ

Yapılan araştırmalar sonucu tahliye süreci beş aşamaya ayrılmıştır [5]:

Algılama süresi

Farkına varma süresi

Karar verme süresi

Harekete geçme süresi

Hareket süresi

Panik:

Belli belirsiz kavranabilen, gerçek veya varsayılan tehlikelerden kaynaklanan; genellikle insan vücudunu etkileyen, güvende olabilmek için tedbirsiz ve aşırı güç sarf etmeye yol açan, korku ve tedirginlik sonucu birden ve şiddetli ortaya çıkan histir.

Kaçış uzaklığının ölçülmesine mekânların içerisindeki en uzak noktadan başlanır. Bu noktaya gelen duvarın 40 cm önü itibarıyla ölçülür.

Kişi sayısına bağlı olarak çok amaçlı salonlar, restoranlar, spor salonları gibi büyük hacimlere sahip alanlarda 500 kişiyi aşan mekânlarda en az 3, 1000 kişiyi aştığı durumlarda ise en az 4 çıkış sağlanmalıdır.

Yangın Merdivenlerinin Özellikleri: Bir merdivenin bileşenlerini aşağıdaki şekilde olduğu gibi tanımlamak mümkündür.

Merdivenlerin tüm bileşenleri ile birlikte doğru boyutlandırılması ve yetkin bir şekilde donatılması yangın güvenliği açısından son derece önemlidir. Bu bağlamda yangın merdivenlerinin sahip olması gereken optimum nitelikler ve fiziksel özellikler söz konusudur:

• Merdiven kollarında birbiri ardına en az dört, en fazla 17 basamak yapılabilir.

• Dört basamaktan daha az kot farklarına sahipolan tüm kot farkları rampalarla geçilmelidir.

• Yön değişimlerinde ve en fazla 17 basamaktan sonra merdiven kolu genişliğinden daha dar olmayacak en ve boy oranlarına sahip sahanlıklar düzenlenmek zorundadır. Sahanlıklar arasında olabilecek kot farkı ise en fazla 3 m olmalıdır.

• Yüksek yapılarda merdiven kolunun genişliği 120 cm’den daha dar olmamalıdır. İlgili hesaplamalar ve planlamalar dahilinde genişliği 200 cm’yi geçecek şekilde düzenlenen merdivenler, tahliye akışının kontrolü için 100 cm’den dar ve 160 cm’den geniş olmayacak şekilde korkuluklarla bölünmelidir.

Merdiven kolu genişliği değerlendirilirken iki tür genişlikten söz edilebilir. Konstrüktif genişlik(Lk) merdivenin çıkış hattına paralel kenarları arasında kalan boşluğu tanımlar. Ancak merdiven üzerine kurulacak olan korkuluk ve küpeşte ile konstrüktif genişlik daralabilmektedir. Küpeştelerin arasında kalan temiz genişlik ise faydalı genişliktir (Lf) ve kaçış merdivenlerinde faydalı genişlik esas alınmalıdır. Küpeşte çıkıntısının 80 mm’sinin faydalı genişliğe ilave edilebilmesi mümkündür.

Kendiliğinden kapanan düzeneklerle donatılmış ve duman sızdırmaz nitelikte olan yangın kapılarının 4 kattan daha az kata hizmet veriyor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise en az 90 dakika yangına karşı dayanıklı olması gerekmektedir.

Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:

Hastaneler, huzurevleri ve eğitim amaçlı binalar

Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütünbinalar

Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalar

Penceresiz binalar

Otel, motel ve yatakhaneler

Acil durum aydınlatma sisteminin normal aydınlatma sistemi kesildikten sonra en az 60 dakika süreyle devrede olması zorunludur. Kullanıcı yükünün 200 kişiyi aştığı binalarda ise bu süre en az 120 dakika olmalıdır.

Yönlendirme işaretleri her noktadan görülebilecek şekilde yerleştirilmelidir. Görülebilirliği açısından esas alınan parametreler işaret yüksekliği ve aydınlatma konumlarıdır. İşaret yüksekliği 15 cm’den az olmayan yönlendirme işaretleri dışarıdan veya kenarından aydınlatılıyorlarsa işaret boyut yüksekliğinin 100 katına eşit uzaklığa yerleştirilebilirler. İçinden ve arkasından aydınlatılan yönlendirme işaretlerinde ise bu mesafe 200 katına eşittir.

Yapı, bina, tesis ve işletmelerde yangın güvenliğinden; kamu ve özel kurum ve kuruluşlarda en büyük amir, diğer bina, tesis ve işletmelerde ise sahip veya yöneticiler sorumludur. Sorumlular çalışma saatleri içinde görevli sayısına ve binadaki en büyük amirin takdirine göre, binanın her katı, bölümü veya tamamı için görevliler arasından seçilir. Kat mülkiyetine tabi olan binalarda ise bu sorumluluk bina yöneticisine aittir.

Kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi tariflenebilir;
• Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları
• Her katta bulunan koridor ve geçitler
• Kat çıkışları
• Zemin kata ulaşan merdivenler
• Zemin katta bulunan merdiven ağızlarından bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar
• Yangın merdivenleri
• Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri

Banyo penceresi bu kapsamda yer almaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kaçış yollarının belirlenmesinde aşağıdaki parametreler dikkate alınır:
• Yapının kullanım sınıfı
• Kullanıcı yükü / kattaki kişi sayısı
• Bina kullanıcılarının profili
• Kat alanı
• Çıkışa kadar alınacak yol
• Çıkışların kapasitesi

İki merdiven kolu arasındaki baş kurtarma yüksekliğinin optimum ölçüsü basamak üzerinden 210 cm olarak belirlenmiştir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Toplam kullanıcı sayısı 50 ile 500 kişi arasında ise kattaki bir kaçış yolunun genişliği en az 100 cm, 501 ila 2000 kişi arasında ise en az 150 cm, 2001 kişi ve daha fazlası ise en az 200 cm olmalıdır.

Yüksek yapılarda yatay veya düşey hiçbir kaçış yolunun genişliği 120 cm’den daha dar olamaz.

İki çıkış gereken mekânlarda, her bir çıkışın toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir ve bütün genişlikler temiz / net ölçüler olarak alınır.

Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz. Doğru cevap D şıkkıdır.

Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:
• Hastaneler, huzurevleri ve eğitim amaçlı binalar
• Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütün binalar
• Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalar
• Penceresiz binalar
• Otel, motel ve yatakhaneler
• Yüksek tehlikeli yerler
• Yüksek binalar şekliden sınıflandırılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Acil durum yönlendirme işaretlerinin zorunlu olduğu alanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Tüm çıkış kapıları
• Kaçış güzergâhı üzerindeki yön değişim noktaları
• Kaçış koridorları boyunca
• Merdivenler
• Zemin seviyesinin değişim noktaları
• Tüm yangın söndürme ve yangın alarm cihazlarının etrafı
• İlk yardım noktaları
• Emniyet ekipmanlarının bulunduğu yerler
• Tehlike riski yüksek alanlar şeklinde sınıflandırılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

İşareti verilen şekil acil çıkış sağ taraftadır anlamına gelmektedir.

 Tahliye Toplanma Noktası demektir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı her türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri oluşturulur:
• Söndürme ekibi
• Kurtarma ekibi
• Koruma ekibi
• İlk yardım ekibi şeklindedir. Risk ekibi bunlar arasında yer almaz. Doğru cevap C şıkkıdır.

 Yandaki şekil A şıkkında da belirtildiği gibi Yangın Söndürücü anlamına gelir.