YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ

Risk gerçekleştiği durumda gerek bina kullanıcılarının ve gerekse olaya müdahale eden ekiplerin can güvenliğini esas alan yaklaşımlar, 2002 yılından beri yürürlükte olan (Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği) 2007 ve 2009’da büyük revizyonlar geçiren (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik), dönem dönem geliştirilme ve iyileştirilmesi için değişikliklere maruz kalan ve en son 9 Temmuz 2015’te yenilenen yönetmelik ile de garanti altına alınmıştır.

Bir yangın olayının gerçekleşmesinde tutuşma kaynağı, yakıt ve oksijenden oluşan yangın üçgeni kuralı söz konusudur. Üçgeni oluşturan bu üçünden herhangi birisi olmadığında, zincir bozulur ve yangın olayı gerçekleşmez. Doğru cevap C'dir.

Sistemler arasında ısı geçişi üç yolla olur;

Bir yangın olayı genel olarak dört safhada gerçekleşir;

Doğru cevap E'dir.

Sıcak Tütme Safhasında Yangın Patlaması Tehlikesi (Backdraft) evresi: Sobanın gece uyutulmasına benzeyen ve Korlaşma Safhası da denilen bu safhada Isı yüksek, İlerleyen yangın oksijeni azalttığından oksijen yetersiz, yarım yanma yani sıcak tütme devam ediyor. Odayı basınçlı bir şekilde bu yarım yanmış gazlar dolduruyor. Kapı pencere açıldığında oksijen giriyor ve oda patlıyor. Bu İtfaiyeciler için en büyük tehlikedir.

Yangının standart gelişimi için gerekli olan oksijenin yeterli miktarda olmaması backdraf evresinin temel nedenidir. Yanma süreci içerisinde ortamda bulunan oksijen tükenir; oksijen miktarı %15’in altına düştüğünde yangın üçgeni zinciri bozulur ve alevli yanma sona erer (sıcak tütme safhası). Fakat ortamda bulunan ve henüz yanmayan malzemeler tüterek yanmaya devam eder. Ortamda çok yüksek sıcaklıklar ve yüksek yakıt buharı konsantrasyonları oluşur. Bu duruma kalmış bir yangın olayında ortama girecek ani bir oksijen girişi sonucu yangın olayı patlamalı bir yangına dönüşür. Doğru cevap A'dır.

Yavaş yanma, hızlı yanma, parlama-patlama şeklinde yanma ve kendi kendine yanma olmak üzere dört çeşit yanma şeklinden söz etmek mümkündür. Doğru cevap B'dir.

B Sınıfı Yangınlar: Yanabilen sıvıların sebep olduğu yangınlardır. Doğru cevap B'dir.

F Sınıfı Yangınlar: Yağ tavası yangınları olarak da bilinirler. Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar. Söndürülmesinde boğma tekniği uygulanmalıdır veya kuru kimyasal söndürücüler kullanılmalıdır. Asla su ile söndürülmemelidir; aksi hâlde parlama ve patlama meydana gelir.

Su: Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için kalıcı ve iyi bir söndürücüdür. Doğru cevap A'dır.

Yapılı çevre; hayatın neredeyse tamamının sürdürüldüğü, belli bir nüfus yoğunluğuna sahip olan, büyük oranda örgütlenmiş, karmaşık yaşam süreçlerini barındıran, insanı doğrudan etkileyerek yaşamının niteliğini belirleyen, farklı disiplinlerin organize birlikteliği ile çevresel değişkenler, teknikler, teknolojiler, beklentiler vs. doğrultusunda alınan kararlara dayalı olarak tasarlanan, planlanmış bir fiziksel dokuya sahip mekânlar bütünü olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C'dir.

İstanbul Yangını (14 Temmuz 1660): Eremya Çelebi’ye göre Ayazma Kapısından başlayan yangın Samatya ve Fatih’e kadar yayılmış ve o zaman ki şehrin yarısını küle çevirmiştir. Mehmet Halife’ye göre yangında 2.700 kişi yanmış, 120 saray, yüzden fazla mahzen, 360 camii, 40 hamam ve birçok bina harap olmuştur. Şehirde kıtlık baş göstermiştir. Eremya Çelebi yangını mahşer gününe benzetmiş, Aznavuroğlu’na göre bazıları şuurlarını kaybetmiştir. Doğru cevap B'dir.

Büyük Londra Yangını (10-12 Temmuz 1212): Tarihin en ölümcül yangınlarından biri olan yangında eski Londra’nın üçte biri yıkıntılar içinde kalmış, Londra’nın Southwark bölgesi kül olmuştur. Yaklaşık 3.000 kişinin ahşap olan Londra köprüsünde yanarak öldüğü belirtilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Atrium: İki veya daha çok sayıda katın içine açıldığı, merdiven yuvası, asansör kuyusu, yürüyen merdiven boşluğu veya su, elektrik, havalandırma, iklimlendirme, haberleşme tesisat bacaları ve şaftlar hariç, üstü kapalı geniş ve yüksek hacimdir. Doğru cevap D'dir.

Kuru borulu yağmurlama sistemi: Çalışma öncesi, kontrol vanasından sonraki boru hattı, basınçlı hava veya inert gaz ile dolu durumda tutulan otomatik söndürme sistemidir. Doğru cevap B'dir.

Sabotaj: Çeşitli amaç ve kazançlar uğruna kasıtlı olarak yangın çıkarılabilmektedir. Bu tür olaylara karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Tutuşma Kaynakları: • Sigara, kibrit, çakmak • Çıplak ateş • Elektrik, gaz ya da sıvı yakıtlı ısıtıcılar (Sabit ya da taşınabilir) • Kaynak ya da bileme gibi işlemler • Mutfaklarda pişirme sürecinde yer alan aletler • Mekanik tesisat • Elektrik tesisatında meydana gelen aksaklıklar ve hatalar • Halojen lambalar gibi aydınlatma elemanları • Havalandırma kanallarında meydana gelen tıkanmalar • Sıcak yüzeyler • Statik elektrik • Metal elemanların birbirine çarpması ile kıvılcım ortaya çıkması • Güç hattını taşıyan kablolarda kırılmalar • Kundaklama. Doğru cevap A'dır.

Flashover Evresi: Bu aşamada ortamda oluşan basınç etkisiyle pencereler, kapılar gibi zayıf yapı elemanları patlamaya başlar. Doğru cevap C'dir.

Parlama – Patlama Şeklinde Yanma: Parlama şeklinde yanma; kolayca ateş alan maddelerde görülür (örneğin benzinin yanması).Doğru cevap E'dir.

Kuru Kimyasal Tozlar: Yangın söndürmede kullanılan etkin maddelerden birisi de kuru kimyasal tozlardır. Kimyasal tozlar türlerine göre A, B ve C sınıfı yangınları etkin bir şekilde söndürebilmektedir. Aşırı sıcaklıktan (tahta, kumaş, araba lastiği gibi maddelerde) oluşan yangınların, sıvıların (benzin ve türevleri) tutuşmasından çıkan yangınların ve basınç altındaki gazlardan (doğalgaz vb.) dolayı oluşan yangınların söndürülmesinde kullanılmaktadırlar. Doğru cevap D'dir.