YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ

Duman perdesi; Yükselen dumanın yanal yayılımını sınırlamak amacıyla tavanda sabit konumda, uzaktan kapatılabilen veya bir algılayıcı uyarısıyla kapanan, yangına karşı dayanıklı bölücü perdelerdir.

Binanın taşıyıcı sistemine kendine ait bir konstrüksiyon yardımı ile asılı olarak yapının kabuğunu oluşturan, binanın yükünü almayan, önceden üretilmiş değişik malzemelerden oluşan dış duvarlara giydirme cephe denir.

Kullanıcı yükü; herhangi bir anda, bir binada veya binanın esas alınan belirli bir bölümünde bulunma ihtimali olan toplam insan sayısıdır.

Son çıkış; bir yapıdan kaçış sağlayan yolun yapı dışındaki yol ve cadde gibi güvenlikli bir alana geçit
veren bitiş noktasıdır.

Yangın perdeleri; korunması gereken nesne, ürün veya alt yapının yangına karşı korunması veya ısının yatay veya düşey olarak yayılmasını engellemek maksadıyla kullanılan özel donanımlı bariyerlerdir.

Mekanik tesisatlar tutuşma kaynağı olarak değerlendirilirler. Diğer seçeneklerdeki malzemeler ise yakıt olarak sınıflandırılırlar.

Flashover evresinde ortamda oluşan basınç etkisiyle pencereler, kapılar gibi zayıf yapı elemanları patlamaya başlar. Böylece ortama giren taze havadaki oksijenin de etkisiyle yangın mekanda bulunan tüm yakıt olabilecek malzemeleri tutuşturur.

Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler, normal hava ısısını ve oksijeni içinde kolayca oksitlemekte ve bu oksitlenme sırasında ise gittikçe artan bir ısı çıkarmaktadır. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı, bir süre sonra alevlenmeye yetecek dereceyi bularak maddenin kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır.

E sınıfı yangınlar çıkış kaynağı elektrik olan yangınlardır. Elektrik akımı kesildikten sonra yanmaya devam eden maddenin cinsine göre yukarıda açıklanan yangın söndürme yöntemlerinden uygun olanı kullanılır. Asla su ve köpük kullanılmaz.

Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için kalıcı ve iyi bir söndürücüdür.

İstanbul Yangını (14 Temmuz 1660): Eremya Çelebi’ye göre Ayazma Kapısından başlayan
yangın Samatya ve Fatih’e kadar yayılmış ve o zaman ki şehrin yarısını küle çevirmiştir.

Yangın güvenlik holü: Kaçış merdivenlerine
yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak tampon bölümdür

Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı
en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış
bölgedir

Flashover Evresi: Bu aşamada ortamda oluşan
basınç etkisiyle pencereler, kapılar gibi zayıf yapı
elemanları patlamaya başlar. Böylece ortama giren taze havadaki oksijenin de etkisiyle yangın
mekânda bulunan tüm yakıt olabilecek malzemeleri (donatılar, halılar, tablolar, aletler vs.) tutuşturur.
Müdahale olmadığı sürece ortamda bulunan tüm
malzemelerin yanma süreci devam eder. Bu aşamada yangın artık tamamen gelişmiş, döşemeden tavana kadar çok yüksek sıcaklıklara ulaşılmış ve tehlikeli bir boyut almış demektir. Flashover aşaması
yangına müdahalede karşılaşılan en güç safhadır

Flameover Evresi: Flameover öncesi ve flamover
aşaması olmak üzere iki kısımda gerçekleşir. Tutuşma sonrasında yanan malzemelerin cinsine bağlı
olarak ortaya çıkan ve içerisinde yanmamış gazları
barındıran yoğun duman karşılaştığı ilk engel hizasında toplanmaya başlar. Bu engel binalarda genellikle tavan döşemesidir. Tavan hizasında yatayda
ilerlemeye başlayan sıcak duman düşey engellerle
karşılaştığı noktada (duvarlar, bölücüler vb.) aşağıya doğru birikmeye başlar. Yangının bu aşaması
flameover öncesi aşama olarak adlandırılmaktadır.
Ortamda gittikçe yükselen sıcaklığın aşırı ısınmış
ve yanmamış gazları tutuşturması ile tavan hizasında oluşan alev dilleri aşağıya doğru dönmeye/
yuvarlanmaya başlar ki, bu aşama flamaeover aşamasıdır. Aşağıya uzanan alev, henüz tutuşmamış
olan diğer malzemeleri de tutuşturur.

Parlama – Patlama Şeklinde Yanma: Parlama
şeklinde yanma; kolayca ateş alan maddelerde görülür (örneğin benzinin yanması). Patlama şeklinde
yanmada; bir anda parlayarak yanan madde çeşitli
gazlar oluşturmakta ve son derece büyük bir hacim
genişlemesine uğrayarak etrafını zorlayıp patlamalar şeklinde yangın meydana getirmektedir. Maddenin cinsi, birleşimi, şekli, büyüklüğü ve oksijen
oranı önemlidir.

Yavaş Yanma: Yanıcı maddenin bünyesi itibarıyle yanıcı buhar veya gaz meydana getirmediği
durumlarda (demir ve bakırın oksitlenmesi), yeterli ısının olmaması durumunda veya yeterli oksijen
olmaması durumunda yavaş yanma meydana gelir.

C Sınıfı Yangınlar: Alevli yanan gaz yanıcıların yangınlarıdır. Hızla karışan ve
hızlı yayılabilen tehlikeli yangın gruplarıdır (örneğin doğalgaz, propan, asetilen,
LPG, metan, hidrojen gazı vs.). C sınıfındaki bir yangının söndürülme yöntemi; yanmayı engelleme şeklindedir. Karbondioksit veya kuru kimyasal tozlar
kullanılır.

E Sınıfı Yangınlar: Çıkış kaynağı elektrik olan yangınlardır. Elektrik akımı kesildikten sonra yanmaya devam eden maddenin cinsine göre yukarıda açıklanan yangın söndürme yöntemlerinden uygun (ABC ve B tozlu söndürücüler, halokarbon
gazlı söndürücüler) olanı kullanılır. Asla su ve köpük kullanılmaz.

D Sınıfı Yangınlar: Yanabilen hafif metal yangınlarıdır (örneğin alüminyum,
fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, radyoaktif elementler vs.). Söndürme
malzemesi olarak asla su kullanılmamalıdır. Gözler korunmalı ve yanan metalin
üstüne, “metal yangınları için özel olarak üretilmiş kimyasal toz söndürücüler (D
Tozlu)” dökülmelidir. Şayet bu tür özel söndürücüler yoksa “ince kuru kum” dökülmesi yoluna gidilir.