YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 7

Binalarda yangın alarm butonlarının kullanılmasının mecburi olduğu durumlar aşağıda belirtilmiştir [1]:

Konutlar hariç, kat alanı 400 m2’den fazla olan iki kat ile dört kat arasındaki bütün binalar

Konutlar hariç, kat sayısı dörtten fazla olan bütün binalar

Konutlar dâhil bütün yüksek binalar

Kombine dedektörler: Duman dedektörü ile sabit sıcaklık veya sıcaklık artış dedektörlerinin birleşiminden oluşur. Yangının hem duman etkisine hem de sıcaklık etkisine duyarlı olduğu için genel anlamda daha etkin dedektörlerdir.

BYKHY’e göre aşağıdaki özellikleri taşıyan tüm binalarda otomatik yağmurlama sistemi kurulması zorunludur:

Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalar

Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlar

Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklar ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklar

Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen oteller, yurtlar, pansiyonlar, misafirhaneler ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesisler

Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalar, alışveriş, ticaret ve eğlence yerleri

Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılar

Yangınlara dışarıdan müdahale edebilmek amacıyla yapıların etrafına yerleştirilen ve itfaiyenin bağlantı yapması için bırakılan ağızlara yangın hidrantı denir.

Kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi tariflenebilir:

Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları

Her katta bulunan koridor ve geçitler

Kat çıkışları

Zemin kata ulaşan merdivenler

Zemin katta bulunan merdiven ağızların- dan bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar

Yangın merdivenleri

Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri

Kaçış yollarının belirlenmesinde aşağıdaki parametreler dikkate alınır:

Yapının kullanım sınıfı

Kullanıcı yükü / kattaki kişi sayısı

Bina kullanıcılarının profili

Kat alanı

Çıkışa kadar alınacak yol

Çıkışların kapasitesi

Tehlike altındaki insanların ortak temel davranış modelleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

Bahanelere başvurarak etrafına ve kendine güven vermeye çalışırlar.

Özellikle yönlendirme işaretleri belirsiz ve/ veya tutarsız olduğunda, eylem arayışında bulunurlar. 

Yangın anında gerçekçi ve fedakâr olarak hareket ederler. Kaçma ya da mücadele etme kararlarını değerlendirerek sorumluluk alırlar.

Tahliye hareketine başlamadan önce güzergâh planı yaparlar ve genellikle her zaman kullanılan bildikleri yolları kullanırlar.

Yapılan araştırmalar sonucu tahliye süreci beş aşamaya ayrılmıştır:

Algılama süresi

Farkına varma süresi

Karar verme süresi

Harekete geçme süresi

Hareket süresi

Panik

Belli belirsiz kavranabilen, gerçek veya varsayılan tehlikelerden kaynaklanan; genellikle insan vücudunu etkileyen, güvende olabilmek için tedbirsiz ve aşırı güç sarf etmeye yol açan, korku ve tedirginlik sonucu birden ve şiddetli ortaya çıkan histir.

Yangın güvenliği açısından yangın merdivenlerinin sahip olması gereken optimum nitelikler ve fiziksel özellikler söz konusudur:

450 / 1.5 = 300 kişi

Kaçış yollarının sağlaması gereken özellikler şu şekildedir;

Toplam kullanıcı sayısı 50 ile 500 kişi arasında ise kattaki bir kaçış yolunun genişliği en az 100 cm, 501 ila 2000 kişi arasında ise en az 150 cm, 2001 kişi ve daha fazlası ise en az 200 cm olmalıdır.

Yüksek yapılarda yatay veya düşey hiçbir kaçış yolunun genişliği 120 cm’den daha dar olamaz.

İki çıkış gereken mekânlarda, her bir çıkışın toplam kullanıcı yükünün en az yarısını karşılayacak genişlikte olması gerekir ve bütün genişlikler temiz / net ölçüler olarak alınır.

Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz.

Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:

Hastaneler, huzurevleri ve eğitim amaçlı binalar

Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütün binalar

Zemin seviyesinin altında 50 veya daha faz- la kullanıcısı olan binalar

Penceresiz binalar

Otel, motel ve yatakhaneler

Yüksek tehlikeli yerler

Yüksek binalar

Acil durum yönlendirme işaretlerinin zorunlu olduğu alanlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Tüm çıkış kapıları

Kaçış güzergâhı üzerindeki yön değişim noktaları

Kaçış koridorları boyunca

Merdivenler

Zemin seviyesinin değişim noktaları

Tüm yangın söndürme ve yangın alarm cihazlarının etrafı

İlk yardım noktaları

Emniyet ekipmanlarının bulunduğu yerler

Tehlike riski yüksek alanlar

Yangın güvenliği kavramının alt sistemlerinden bir tanesi olan aktif yangın güvenlik sistemleri, yangın olayını en kısa sürede keşfetmek, bina kul­lanıcılarını uyarmak ve güvenli bir ortam içerisinde tahliyelerini sağlamak, en yakın itfaiye birimlerini haberdar etmek, yangını başladığı mahalde sınırlan­dırarak kontrol altına almak, yangının büyüklüğü­ne bağlı olarak söndürmek veya yangına müdahale ekipleri gelinceye kadar zaman kazanmak amacıyla uygulanan yöntemlerdir.

BYKHY hükümleri gereğince aktif yangın güvenlik sistemlerinin yeterli ve yetkin olarak uygulanmasında belediyenin sorumluluğu bulunmamaktadır.

Yangın algılama ve uyarı sistemlerinin bu işlev­leri yerine getirirken üstlendiği amaçlar can ve mal güvenliğini esas almaktadır. Yangın yan ürünlerin­den olan ve insanlara verdiği fiziksel rahatsızlığın yanı sıra bilhassa kaçış yollarındaki görüş mesafesini kısıtlayarak hareket kabiliyetlerini azaltan duman görüş mesafesini 20 metrenin altına düşürmeden bina kullanıcılarını uyarmak ve emniyetli bölgelere kaçmalarına imkân vermek birincil amaçtır.

Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemlerinin tasarımı aşamasında ilk uygulanacak adım yan­gın kontrol panelinin yerinin belirlenmesidir. Yangın ihbarı verildiğinde bina yetkililerinin hızlıca yangın alarm bölgesi bilgisine ulaşabilmesi için panelin kolay ulaşılabilecek yerde olması gerekmektedir.

Kombine dedektör sıcaklık dedektörüdür.

Anons sistemlerinin kurulması zorunu olan durumlar aşağıda verilmiştir: