YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 5

BYKHY hükümleri, yangın alarm sinyali gecik-mesiz olarak, itfaiye ekipleri ve yangına müdahale konusunda eğitilmiş personele ulaştırılmak şartıyla, yangın alarm sinyalinin gerçekliğinin araştırılma-sına imkân verecek şekilde bir ön uyarı sistemine izin vermektedir. Ancak tehlikeli maddelerin bu-lundurulduğu veya işlendiği endüstriyel binalarda ve depolama amaçlı yapılarda herhangi bir yangın algılamasının ön uyarı sistemine izin vermeden otomatik olarak bina tahliye uyarı sistemlerini harekete geçirmesi gerekmektedir.

BYKHY’e göre aşağıdaki özellikleri taşıyan tüm binalarda otomatik yağmurlama sistemi kurulması zorunludur :

Gazlı söndürme sistemleri hem ortamın sıcaklığını düşürerek hem de ortamdaki oksijen miktarını yan-ma sınırının altına indirerek yangını söndürmekte-dir. Mekândaki ekipmanın sudan zarar görmemesi veya ortamda su ile söndürülemeyecek, su ile yayılabilecek yangın riskleri olması durumunda tercih edilmektedir. Kullanım alanları; bilgisayar odaları, telefon santralleri, iletişim merkezleri, müzeler, sanat galerileri, sistem kontrol odaları, jeneratör bölümleri, güç dağıtım merkezleri, banka kasaları, kütüpha-neler, disket ve disk gibi depolama alanları, aseton gibi alev alabilen sıvı depoları gibi mekânlardır.

Gazlı söndürme sistemleri hem ortamın sıcaklığını düşürerek hem de ortamdaki oksijen miktarını yan-ma sınırının altına indirerek yangını söndürmekte-dir. Mekândaki ekipmanın sudan zarar görmemesi veya ortamda su ile söndürülemeyecek, su ile yayı-labilecek yangın riskleri olması durumunda tercih edilmektedir.

Acil durum kontrol sistemi, aşağıdaki işlem ve özelliklere sahip olması gereken bir sistemdir :

Bilimsel çalışmalara ve araştırmalara dayanan bu öngörüler esas alınarak en temel ihtiyaçlardan biri olan güvenlik ihtiyacının binalarda sağlanması amacıyla yangın güvenliği kavramı geliştirilmiş ve binalarda yangın güvenliğinin yapısal yangın güvenliği ile başlaması gereği kabul görmüştür. Yapısal yangın güvenliğinin sağlanmasında en önemli etkenler bina kullanım sınıfları, binaların yangın yükü, taşıyıcı sistemleri ve yapı elemanlarının yangın dayanımıdır.

Ticaret amaçlı binalar: Gıda, giyim, sağlık ve diğer ihtiyaç maddelerinin toptan ve perakende olarak satıldığı yerler Mağazalar, dükkânlar, süpermarketler, toptancı siteleri, kapalı çarşılar vs. örnek olabilir.

Toplanma amaçlı binalar: Müzeler ve sergi yerleri Sanat ve bilim eserlerinin muhafaza ve teşhir edildiği yerlerdir. Müzeler, sergi yerleri, müzayede yerleri, fuarlar bu yapılara örnektir.

Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin bulunduğu yerler Orta tehlike 3 YAPI TİPLERİ: Boyama işlemleri, Sabun fabrikaları, Elektronik fabrikaları, Buzdolabı ve çamaşır makinesi fabrikaları, Hayvan yemi fabrikaları, Radyo ve televizyon yayınevleri, Tren istasyonları, Tesisat odaları, Alışveriş merkezleri vs. sayılabilir.

Yüksek tehlike grupları: Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerler olarak tanımlanır. Havai fişek fabrikaları yüksek tehlike 4 sınıfına giren ve yangın ihtimalinin en çok olduğu bina türüdür.

Alanlarının toplamı 600 m² ’den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılmalı. Toplam alanı 2000 m² ’yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılmalı. Çatı aralarında kolay alevlenici, parlayıcı ve patlayıcı madde bulundurulmamalı. LPG veya sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) yakıt sistemli araçların kapalı otoparklara girmesi yasaklanmalı.

Tip I ve Tip II yapıların yapı elemanları, yanmayan veya sınırlı yanabilen malzemelerden yapılmış olmalıdır. Tip III yapıların ısı duvarları ve yapı elemanları yanmayan veya sınırlı yanabilen malzemelerden yapılmış olmalıdır. Tip IV’te ise yapıların yapı elemanları ahşap malzemeden yapılmıştır.

Kütlesel yalıtım, çerçeveyi sarma ile yalıtım, kutuya alma, çelik bileşenlerde su dolaştırılarak soğutulması ile korunum, kolonların dışarıya alınması yöntemi ile korunum şeklinde çelik elemanların yetkin yöntemlerle yalıtılarak yangından korunması sağlanır.

EPS asmolen dolgu malzemesi kullanılan döşemelerin yangına dayanım sınıflarının BYKHY: Ek – 5/B verileri aşağıda verilmiştir: • İki katlı konutların ikinci katında REI30 • Bir dükkân ve üst katı arasında REI60 • Yüksekliği 21.5 metreye kadar olan binalarda REI60 Bodrum katı ile zemin katı arasında REI90 • Yüksekliği 30.5 metreye kadar olan binalarda REI90 • Yüksekliği 30.5 metreden yüksek olan binalarda ise REI120 şeklindedir.

Yapı elemanlarının yangına dayanım sembolleri ve yangın dayanım süreleri ile bina kullanım sınıflarına göre yangın dayanım sürelerine ait veriler BYKHY’nin Ek-3/A, B ve C de yer alan semboller R-Yük taşıma kapasitesi, E-Bütünlük, I-Yalıtım, W-Işınım yayma ve M-Mekanik dayanım şeklindedir.

Yangın güvenliğinde yapı malzemelerinin seçimi yapıdaki yangın riskinin büyüklüğü ile can ve mal kaybının kontrol altına alınması hususlarında büyük bir paya sahiptir. Bu nedenle malzemelerin yangın karşısındaki davranışlarının bilinmesi gerekmektedir. Yakıt görevini üstlenen malzemelerin yangın karşısındaki davranışı, tutuşma sıcaklıklarına, alevlenme sürelerine, ısıl genleşme özelliklerine, ısı ve sıcaklık iletme özelliklerine, kütle kayıplarına, açığa çıkardıkları ısı miktarına ve duman oluşumuna bağlı olarak değişmektedir.

Türkiye’de de 10/07/2013 tarihli ve 28703 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB)’nin 5. maddesi, yapı işleri için 7 temel gereklilik barındırmaktadır. Bu gereklilikler, mekanik dayanım ve stabilite, yangın durumunda emniyet, hijyen, sağlık ve çevre, kullanımda erişilebilirlik ve güvenlik, gürültüye karşı koruma, enerjiden tasarruf ve ısı muhafazası ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımıdır.

“Yangın Durumunda Emniyet” belirtilen 5 alt gerekliliği içermektedir. İnşa edilen yapının yük taşıma kapasitesi öngörülmüş olan belirli bir süre boyunca azalmamalı • Yapı işleri içinde yangın ve dumanın oluşması ve yayılması sınırlı olmalı • Yangının etraftaki yapı işlerine yayılması sınırlı olmalı • Yapı sakinlerinin binayı emniyetli bir şekilde terk edebilmesi veya başka yollarla kurtarılabilmesi sağlanmalı • Kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınmalı.

Yanıcılık sınıfını gösteren sınıflandırma düzeylerinin açık ifadeleri şu şekildedir: • A1: Hiçbir şekilde yangına katkıda bulunmayan malzeme • A2: Yangına aşırı derecede sınırlı boyutlarda katkıda bulunan malzeme • B: Yangına çok sınırlı boyutlarda katkıda bulunan malzeme • C: Yangına sınırlı boyutlarda katkıda bulunan malzeme • D: Yangına makul boyutlarda katkıda bulunan malzeme • E: Yangına karşı tepki performansı kabul edilebilir olan malzeme • F: Yangına karşı tepki performansı belirlenemeyen malzeme

s1: Duman gazı üretimi çok sınırlı olan malzeme • s2: Duman gazı üretimi sınırlı malzeme • s3: Duman gazı üretimi s1 ve s2 sınıflarının gerekliliklerini karşılamamış olan malzeme şeklinde sınıflandırılır.