YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 19

Asansör kuyusu ve makine dairesi, yangına en az 60 dakika dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemelerden inşa edilmelidir.

Yapı elemanının yangına maruz kalma durumunda belli bir sürede strüktürel stabilitesini koruma kapasitesine "yük taşıma kapasitesi" denir ve "R" simgesi ile ifade edilir. "E" bütünlük, "I" yalıtım, "W" ışınım yayma, "M" mekanik dayanımı belirtir.

"R" yük taşıma kapasitesi, "I" yalıtım, "W" ışınım yayma, "M" mekanik dayanımı belirtir. Yapı elemanının sıcak gaz ve alev geçirmezlik dayanımı "E" (bütünlük) sembolü ile ifade edilir.

Asansörleein kapıları yangın güvenliği açısından, yangın merdiven yuvasına açılmamalıdır.

Seyrek düzenli konutlar ve ticari amaçlı yapılar, az katlı toplu konutlar yangın açısından "az riskli" sınıfında yer almaktadır.

Yangın güvenliği açısından tabii ve tesviye edilmiş/düzenlenmiş zemin kotu üzerindeki 1,5 metrelik mesafe hiç yanmaz malzeme ile kaplanmalıdır.

1600’lerin sonunda sigorta şirketleri sigortaladıkları yapılarda çıkan yangınları söndürmek için özel itfaiye örgütleri oluşturmuş, elle çalışan ve basınçlı su fışkırtan pompalar geliştirmişlerdir. Londra’daki sigorta itfaiye örgütlerinin 1832’de bir komuta altında toplanması İngiltere’deki modern itfaiye örgütünün başlangıcını oluşturmuştur.

Yangın algılama ve uyarı sistemleri, dedektörlerinden aldığı yangın ikazını yorumlayarak siren, söndürme sistemi, telefon hattı vs. gibi çıkışlarını aktif hâle getirirler. Temel olarak üç işleve sahiptirler:

• Bilgilendirme
• Yetkili mercilere yönlendirme
• Söndürme sistemini aktif duruma getirme

Yangın algılama ve uyarı sistemlerinin bu işlevleri yerine getirirken üstlendiği amaçlar can ve mal güvenliğini esas almaktadır. Yangın yan ürünlerinden olan ve insanlara verdiği fiziksel rahatsızlığın yanı sıra bilhassa kaçış yollarındaki görüş mesafesini kısıtlayarak hareket kabiliyetlerini azaltan duman görüş mesafesini 20 metrenin altına düşürmeden bina kullanıcılarını uyarmak ve emniyetli bölgelere kaçmalarına imkân vermek birincil amaçtır.

Yangın algılama ve uyarı sistemleri konvansiyonel ve adreslenebilir yangın algılama ve uyarı sistemleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

• Konvansiyonel Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri: Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemleri, kurulu bulunduğu binada çıkan yangının sadece bölge bilgisini verebilen, insanları sesli ve ışıklı şekilde uyarabilen elektronik sistemlerdir.

Sistemin çalışması, yangın kontrol paneline (algılama ve erken uyarı sistemi merkezî kontrol ünitesine) algılama hatları ile bağlı bulunan algılama elemanlarının panele alarm bilgisi göndermesinin ardından, yangın kontrol panelinin üzerine alarm hatları ile bağlı olan sirenleri devreye sokması ve kendi ön panelinde yangın alarm bilgisinin nereden (hangi bölgeden) geldiğini göstermesi ile gerçekleşmektedir.

Adreslenebilir Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri: Tamamen elektronik ve programlanabilir sistemler bütününden meydana gelen adreslenebilir yangın algılama ve uyarı sistemleri, yangının adresini kesin olarak bildirmesi esasına dayanmaktadır. Adreslenebilir yangın algılama ve uyarı sisteminde her yangın algılama dedektörünün bir adresi bulunmaktadır. Bu da alarm veren dedektörün kolaylıkla panelden görünmesini ve yangın çıkış noktasının kolaylıkla tespit edilmesini sağlamaktadır.

Uyarı Butonları: Yangın kaçış yolları üzerine kurulan ve el ile yangın uyarısına imkân veren yangın uyarı butonları, herhangi bir bina veya tesiste yangının tespit edildiği anda ulaşılması güç olan bölgelere yangının sesli ve ışıklı şekilde bildirilmesi mantığı üzerine kurulu elektronik ekipmanlardır. Bu yönüyle butonların yerleştirildiği noktalar hayati önem taşımaktadır. Bir kattaki herhangi bir noktadan, o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m’yi geçmeyecek şekilde konumlandırılmaları gerekmektedir. Engelli veya yaşlıların bulunduğu yerlerde bu mesafe azaltılabilir. Tüm yangın uyarı butonları görülebilir ve kolayca erişilebilir olmalıdır. Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilmelidir.

Uyarı Butonları: Yangın kaçış yolları üzerine kurulan ve el ile yangın uyarısına imkân veren yangın uyarı butonları, herhangi bir bina veya tesiste yangının tespit edildiği anda ulaşılması güç olan bölgelere yangının sesli ve ışıklı şekilde bildirilmesi mantığı üzerine kurulu elektronik ekipmanlardır. Bu yönüyle butonların yerleştirildiği noktalar hayati önem taşımaktadır. Bir kattaki herhangi bir noktadan, o kattaki herhangi bir yangın uyarı butonuna yatay erişim uzaklığının 60 m’yi geçmeyecek şekilde konumlandırılmaları gerekmektedir. Engelli veya yaşlıların bulunduğu yerlerde bu mesafe azaltılabilir. Tüm yangın uyarı butonları görülebilir ve kolayca erişilebilir olmalıdır. Yangın uyarı butonları, yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilmelidir.

Alev etkisi dedektörü: Doğrudan alevi gören bu tip dedektörler ultraviyole ve/veya infrared ışınımını algılarlar. İnfrared ışınımını algılayarak çalışan dedektörlerin, güneş gibi diğer infrared ışınım kaynaklarından etkilenmemesi için kırpışmayı algılama özelliğini içermeleri gerekir. Yanıcı sıvı ve patlayıcı madde depoları (cephanelik vb.), uçak hangarları, akaryakıt dolum tesisleri, boya fabrikaları, petrokimya tesisleri gibi mahallerde kullanılırlar.

Valf / Sıvı ya da gaz maddelerin akımını kontrol etmek için kullanılan kapak veya kapakçıklara ventil adı verilmektedir?

Acil durum kontrol sistemi, aşağıdaki işlem ve özelliklere sahip olması gereken bir sistemdir:

• Yangın sırasında kapanması gereken yangın kapılarını ve diğer açıklıkları kapatma amaçlı cihazları normal hâlde açık durum- da tutan elektromanyetik kapı tutucu ve benzeri cihazlarının serbest bırakılması

• Merdiven yuvaları ve asansör kuyuları ba- sınçlandırma cihazlarının devreye sokulması

• Duman kontrol sistemlerinin işlemlerini yerine getirmesi

• Yağmurlama sistemlerinden gelen alarm uyarılarının izlenmesi

• Acil durum aydınlatma kontrol işlemlerini gerçekleştirmesi

• Güvenlik ve benzeri sebeplerle kilitli tutulan kapıların ve turnikelerin açılması

• Asansörlerin yapılış özelliklerine bağlı olarak yangın esnasında kullanımının engellenmesi veya tahliye amacıyla itfaiye veya eğitilmiş bina yangın mücadele ekipleri tarafından kullanılmasının sağlanması

• Mahallî itfaiye ile elektrik işletmesine, belediyeye, polise veya jandarmaya, kurum amirine, bina sahibine ve gerekli görülen diğer yerlere yangının otomatik olarak haber verilmesi

Genellikle A Sınıfı yangınları su kullanarak önlemek amacıyla bina içerisine yerleştirilen sabit boru tesisatı, yangın dolapları ve hortumları gibi ekipmanlardan oluşan sabit boru sistemleri, diğer yangın söndürme sistemleri kurulmuş olsa bile tamamlayıcı sistemler olarak özellikle yüksek binaların üst katlarında etkili ve en kısa zaman içinde sıvı akımı elde etmenin en güvenilir yollarından biridir. Yüksek binalarda, kat alanı 1000 m2’yi geçen alışveriş merkezlerinde, otoparklarda, resmî binalarda, otellerde, sanat ve kültür merkezlerinde, spor salonlarında, sanayi tesislerinde vb. binalarda uygulanırlar.

Düşük genişleme oranına sahip köpüklerin kullanıldığı sistemler: Bu tiplerde köpüğün genişleme oranı bire yirmiden azdır ve köpük yüksek oranda su içerir. Düşük genişleme oranına sahip köpüklerin kullanıldığı söndürme sistemleri genellikle parlayabilen ve yanabilen sıvıların bulunduğu ve depolandığı mahallerde tercih edilirler. Bu sistemler oluşan köpüğü sıvının yüzeyine boşaltarak soğutma etkisine ve yüzeyin köpük örtüsü ile kaplanarak yangını söndürme etkisine sahiptirler. Köpük örtüsü sıvının buharlaşmasını bir süre önleyerek tehlikeyi engeller.

Duman haznesi: İçinde dumanın toplanması amacıyla tavanda tasarlanan hacimdir.

Parlama – Patlama Şeklinde Yanma: Parlama şeklinde yanma; kolayca ateş alan maddelerde görülür (örneğin benzinin yanması). Patlama şeklinde yanmada; bir anda parlayarak yanan madde çeşitli gazlar oluşturmakta ve son derece büyük bir hacim genişlemesine uğrayarak etrafını zorlayıp patlamalar şeklinde yangın meydana getirmektedir.