YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 15

Doğru bir düzenleme için kaçış yolları kapsamına giren alanlar iyi tanımlanmalıdır. Bu bağlamda kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki gibi tariflenebilir; 
• Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları
• Her katta bulunan koridor ve geçitler
• Kat çıkışları
• Zemin kata ulaşan merdivenler
• Zemin katta bulunan merdiven ağızlarından bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar
• Yangın merdivenleri
• Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri'dir.

Karmaşıklığın altında yatan temel sebep, sürecin tam olarak anlaşılamamış birçok alt yapı ve süreçten meydana geliyor olmasıdır.
Yapılan araştırmalar sonucu tahliye süreci beş aşamaya ayrılmıştır:
• Algılama süresi
• Farkına varma süresi
• Karar verme süresi
• Harekete geçme süresi
• Hareket süresi'dir.

Kaçış uzaklığının ölçülmesine mekânların içerisindeki en uzak noktadan başlanır. Bu noktaya gelen duvarın 40 cm önü itibarıyla
ölçülür. Doğrudan uzaklık ve kaçış uzaklığı olarak iki şekilde ele alınır.

Kullanım sınıfı belirlenir ve ilgili sınıftan gelen yatay satır, düşeyde yer alan verilerle çakıştırılır. Kesişimde bulunan değer üst sınır değerdir. Örneğin; yağmurlama sistemleri ile donatılmış büro binalarında izin verilen en üst kaçış mesafesi değerleri, tek
yönlü kaçış için 30 m, çift yönlü kaçış imkânı için 75 m’dir.

Kişi sayısına bağlı olarak çok amaçlı salonlar, restoranlar, spor salonları gibi büyük hacimlere sahip alanlarda 500 kişiyi aşan mekânlarda en az 3, 1000 kişiyi aştığı durumlarda ise en az 4 çıkış sağlanmalıdır.

Merdivenlerin tüm bileşenleri ile birlikte doğru boyutlandırılması ve yetkin bir şekilde donatılması yangın güvenliği açısından son derece önemlidir. Bu bağlamda yangın merdivenlerinin sahip olması gereken optimum nitelikler ve fiziksel özellikler söz konusudur. Örneğin; yüksek yapılarda merdiven kolunun genişliği 120 cm’den daha dar olmamalıdır.

Yangın riskinin gerçekleştiği durumlarda kullanılan kaçış yollarının herhangi bir olumsuzluğa sebebiyet vermeden yeterli düzeyde, kesintisiz ve beklenen süre kadar aydınlatılması mecburidir. Acil durum aydınlatmasının zorunlu olduğu yapı tipleri aşağıda verilmiştir:
• Hastaneler, huzur evleri ve eğitim amaçlı binalar
• Kullanıcı yükü 200’den fazla olan bütün
binalar
• Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalar
• Penceresiz binalar
• Otel, motel ve yatakhaneler
• Yüksek tehlikeli yerler
• Yüksek binalar'dır.

Acil durum aydınlatma sisteminin normal aydınlatma sistemi kesildikten sonra en az 60 dakika süreyle devrede olması zorunludur. Kullanıcı yükünün 200 kişiyi aştığı binalarda ise bu süre en az 120 dakika olmalıdır.

Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı her türlü yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil durum ekipleri oluşturulur:
• Söndürme ekibi
• Kurtarma ekibi
• Koruma ekibi
• İlk yardım ekibi'dir.

Hesaplamalar sonucu bulunan değerler katta olması gereken en az toplam genişliklerdir. Bulunan bu değerlerin kaçış yollarında olması gereken nitelikleri de sağlayacak şekilde kat planı üzerinde alternatif kaçış imkânları oluşturularak örgütlenmesi ve konumlandırılması gerekmektedir. Tek kanatlı bir çıkış kapısının temiz genişliği 80 cm’den az ve 120 cm’den çok olamaz.

7. Toplanma Amaçlı Binalar; Eğlence, Müze ve sergi alanları ve Terminaller'dir.

Konvansiyonel Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri: Konvansiyonel yangın algılama ve uyarı sistemleri, kurulu bulunduğu binada çıkan yangının sadece bölge bilgisini verebilen, insanları sesli ve ışıklı şekilde uyarabilen elektronik sistemlerdir.

Bir yangın algılama ve uyarı sisteminin temel bileşenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Giriş cihazları (Butonlar, Dedektörler)
• Kontrol panelleri ve tekrarlayıcı paneller (Değerlendirme ünitesi)
• Çıkış cihazları (Sesli ve ışıklı uyarı cihazları)'dır.

Optik duman dedektörü: Optik duman dedektörleri IR (infrared-kızılötesi) ışık saçma prensibiyle çalışan bir fotoelektrik duman hücresine sahiptir. Fotoelektrik hücrede alıcı ve verici olmak üzere iki önemli bileşen bulunur. Normal çalışma durumunda, IR Led vericinin saçtığı kızılötesi ışıklar foto diyot alıcı üzerine düşmez. Ancak yangın durumunda IR ışınları hücre içinde biriken partiküllere çarpıp alıcının üzerine düşer. Dedektör bulunduğu ortamda yangın olduğunu bu şekilde tespit edip yangın alarm santraline sinyal gönderir.

Duman Etkisi; İyonize duman dedektörü, Optik duman dedektörü, Işın tipi duman dedektörü
Sıcaklık Etkisi; Sabit sıcaklık dedektörü, Sıcaklık dedektörü, Kombine dedektör (Sabit sıcaklık + sıcaklık artışı)
Alev Etkisi ;Alev dedektörü
Gaz Etkisi ;Gaz dedektörü'dür.

Işın tipi duman dedektörü: Modüle edilmiş ışın yayınlayan bir verici ve bunu algılayacak şekilde ayarlanan bir alıcıdan oluşur. Işına giren duman, alıcıya giden kızılötesi ışık miktarının azalmasına neden olur ve cihaz alarm durumuna geçer. Tavan seviyesinin hemen altına monte edilir ve menzili 100 metreye kadar ulaşabilir. Işın tipi duman dedektörünün montaj ve bakımı çok zordur ve tavan yüksekliği 11 metreden fazla olan saraylar, tarihî yapılar, büyük fuarlar tiyatro ve sinema salonları, basketbol sahaları, depolar, hangarlar gibi yüksek tavanlı mahallerde kullanılır.

Karbondioksit Gazlı Söndürme Sistemleri; 
• Söndürme işlemini; oksijen seviyesini yanma sınırlanın altına çekerek ve soğutma yaparak gerçekleştirir.
• Renksiz ve kokusuzdur.
• Temizlik gerektirmez.
• Kullanıcı bulunan mekânlarda kullanılmaması gerekmektedir.
• Lokal söndürme amaçlı kullanılmaktadır.
• Sistemin tasarımı NFPA 12 standardına göre yapılmaktadır.

FM 200 Gazlı Söndürme Sistemleri; 
• Söndürme işlemi; ısıyı soğurarak fiziksel söndürme yapar.
• Sistem tasarımı TS EN 15004-5 standardına göre yapılmaktadır.
• Renksiz ve kokusuzdur.
• Boşaltım sonrası atık bırakmaz, temizlik gerektirmez.
• Ozona zarar vermez.
• Atmosferde geri dönüşüm süresi 33 senedir.
• Kullanıcı bulunan mekânlarda güvenle kullanılır. Doğru cevap Eşıkkıdır.

Yangın bölgesinin dış yüzeyini soğutmak ve yangının çevreye yayılmasını önlemek amacıyla kullanılan hidrantların dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir. Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.

Sabit sıcaklık dedektörü: Çevresindeki hava sıcaklığı belli bir değere ulaştığında alarm verir. Bu sabit değer genellikle 60 °C veya
90 °C’dir. Çoğunlukla kazan daireleri, mutfaklar, ütü odaları gibi yerlerde kullanılır.