YANGIN VE YANGIN GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 14

Yangın, yapılarda güvenliği tehdit eden en büyük risklerden biridir. Ancak risk yönetilemediği zaman bir tehdittir. Biliniyor, tanımlanıyor ve kontrol altına alınarak yönetilebiliyor ise tehdit olmaktan uzaklaşacaktır. Bu bağlamda konu ele alındığında yangın yönetilebilir bir risk olarak tanımlanabilir. Ancak; doğru yönetilemediği zaman insan kaynaklı bir felaket olabilmektedir. Doğru cevap D'dir.

İstanbul Yangını (14 Temmuz 1660): EremyaÇelebi’ye göre Ayazma Kapısından başlayan yangın Samatya ve Fatih’e kadar yayılmış ve o zaman ki şehrin yarısını küle çevirmiştir. Mehmet Halife’ye göre yangında 2.700 kişi yanmış, 120 saray, yüzden fazla mahzen, 360 camii, 40 hamam ve birçok bina harap olmuştur. Şehirde kıtlık baş göstermiştir. Eremya Çelebi yangını mahşer gününe benzetmiş, Aznavuroğlu’na göre bazıları şuurlarını kaybetmiştir. Doğru cevap D'dir.

TS EN 2: Yangın sınıfları

Yangın riskinin gerçekleşmesi durumunda en az can ve mal kaybı ile atlatılmasına yönelik önlemler:

Bina kullanım sınıflarına göre toplanma amaçlı binalar şunlardan oluşur:

Depolar, depolama amaçlı tesisler ve eğitim tesisleri ise kurumsal binalar olarak değerlendirilirler. Doğru cevap B’dir.

Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerler yüksek tehlike sınıfına giren yapılardır. Havai fişek fabrikaları ise yüksek tehlike sınıfının içinde ve yüksek tehlike 4 alt sınıfında yer alan yapılardır. Doğru cevap C’dir.

Sığınaklar, otoparklar ve çatılar için alınması gereken tedbirler şu şekildedir:

Diğer taraftan, kazan daireleri, yakıt depoları, mutfaklar, çay ocaklar, sobalar ve bacalar yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle diğer mahallerden ayrılmalı. Doğru cevap E’dir.

TS 9935’e göre yangın dayanımları açısından yapılar dört gruba ayrılmıştır:

Tip I – Yanmayan: Tip I-445 ve Tip I-332 olmak üzere iki tipi vardır.

Tip II – Yangına Dayanıklı: Tip II-222 ve Tip II-111 olmak üzere iki tipi vardır.

Tip III – Dış Yüzeyleri Korumalı: Tip III-211 ve Tip III-200 olmak üzere iki tipi vardır.

Tip IV – Ahşap Karkas: Tip IV-111 ve Tip IV-000 olmak üzere iki tipi vardır.

Doğru cevap A’dır.

Çelik elemanların yetkin yöntemlerle yalıtılarak yangından korunması gerekir. Çerçeveyi sarma yöntemleri ile yalıtımda ise 3 çeşit uygulaması vardır. Birincisi sıva ile yalıtım; alçı taşı, çimento, perlit, vermükulit ve kum gibi malzemelerin karışımlarından elde edilen harcın, hazırlanan yüzeye sürülmesi şeklindedir. Ancak harcın tutunabilmesi için çelik profile veya çelik etrafına konulacak metal dikmelere metal ağ giydirilmesi gerekmektedir. İkinci yöntem olan püskürtme sistemler ile yalıtım; makineden gelen basınçlı sıvanın tabancalarla çelik elemanlara püskürtülmesi işlemidir. Üçüncüsü ise sıcaklıkta şişen/genleşen (intümesan) boyalar ile yalıtımdır. Boyanın bileşiğinde bulunan gazın ısı ile açığa çıkarak kalın bir yalıtım köpüğü hâline dönüşmesi sonucu çelik elemanların yangından korunmasını sağlamaktadır. Doğru cevap B’dir.

Büyük yapılarda taşıyıcı sistemi ve bina bütününü etkileyen yangın yükünü azaltmak için yangını başladığı mekânda tutarak boyutunun büyümesini engellemek gerekmektedir. Bu amaçla yapıda bölmeler/kompartımanlar oluşturulması önemli ve etkin bir çözümdür. Yangın riski yüksek olan alanların diğer alanlardan ayrılması, bir alanda çıkacak yangından dolayı, diğer alanlarda oluşabilecek hasarları azaltmak, kullanıcıların sığınabileceği güvenli alanlar oluşturmak ve yangın boyutlarını sınırlayarak söndürme çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla yapılan bölümleme / kompartımantasyon yapıyı yönetmeliklere uygun olarak yeterli yangın direncine sahip duvar ve döşemelerle kendi içinde bölümlere ayırmaktır. Dolayısıyla, yangın kompartımanlarının riski azaltmak gibi bir görevi yoktur. Doğru cevap A’dır.

Düşey iç bölmeler ve yangın duvarları, iki bina arasında veya aynı bina içinde farklı yangın yüküne sahip hacimlerin birbirinden ayrılması gereken durumlarda, yangının ilerlemesini ve yayılmasını belirlenmiş bir süre için durduran düşey elemanlardır ve üzerlerinde delikler ya da boşluklar olmamalıdır. Ancak kapı ve sabit ışık penceresi gibi boşluklardan kaçınmak mümkün değilse, bunlar da en az bölme ya da duvarın yangın dayanımının yarı süresi kadar yangına dayanıklı ve kesici özellik taşımalıdır. Düşey bölmelerin ya da yangın duvarlarının üzerinde bulunan kapıların otomatik olarak kendiliğinden kapanmaları zorunludur ve bu tür yarı dayanımlı boşlukların çevresi, her türlü yanıcı maddeden arındırılmış olmalıdır. Bu tip duvar ya da bölücülerin döşemeden tavana kadar, yani yangın kesici iki döşeme arasında sürekliliğin kesilmemesi önemlidir. Su, elektrik, ısıtma, havalandırma vb. tesisat geçişlerinde ise bölücülerin yangın dayanımını azaltmasını engelleyecek denenmiş uygun detaylar kullanılmalıdır. Doğru cevap E‘dir.

Döşeme kaplamaları da yatay bölmelerin/döşemelerin yangın dayanımı üzerinde etkilidir. En az normal alevlenici olması beklenen döşeme kaplamaları yüksek binalarda en az zor alevlenici malzemeden tercih edilmelidir. Diğer taraftan, eğer yatayda kullanılan ısı yalıtım malzemeleri kolay alevlenen petrol türevi bir malzeme ise, sadece üzeri en az 2 cm kalınlığında şap tabakası ile örtülerek herhangi bir yangın olayında yangın yan ürünleri ile yüzleşmesi engellenmek koşuluyla kullanılabilir. Doğru cevap A’dır.

Yapı elemanlarının yangın direncinin belirlenmesi için kullanılan ve dakika cinsinden ifade edilen üç temel kriter vardır:

Doğru cevap D’dir.

BYKHY: Ek-3/A’ya göre yapı elemanlarının yangına dayanım (direnç) sembolleri şu şekildedir:
R: Yük taşıma kapasitesi
E: Bütünlük
I: Yalıtım
W: Işınım yayma
M: Mekanik dayanım
C: Kendiliğinden kapanma
S: Duman sızıntısı
P veya PH: Gücün sürekliliği veya sinyal verilmesi (alarm)
G: İsli yangın direnci
K: Yangın karşı koruma yeteneği
D: Sabit sıcaklık altında dayanıklılık süresi
DH: Standart zaman-sıcaklık eğrisi altında dayanıklılık süresi
F: Güçlendirilmiş duman ve ısı havalandırıcılarının işlerliği
B: Doğal, duman ve ısı havalandırıcılarının işlerliği
Doğru cevap E’dir.

Ticaret amaçlı binalar Gıda, giyim, sağlık ve diğer ihtiyaç maddelerinin toptan ve perakende olarak satıldığı yerlerdir. Örnek olarak Mağazalar, dükkânlar, süpermarketler, toptancı siteleri, kapalı çarşılar vs. sayılabilir. Doğru cevap B'dir.

Doğru bir düzenleme için kaçış yolları kapsamına giren alanlar iyi tanımlanmalıdır. Bu bağlamda
kaçış yollarının kapsamına giren alanlar aşağıdaki
gibi tariflenebilir [1]:
• Odaların ve bağımsız mekânların çıkışları
• Her katta bulunan koridor ve geçitler
• Kat çıkışları
• Zemin kata ulaşan merdivenler
• Zemin katta bulunan merdiven ağızlarından bu katta ki çıkışlara ulaşan yollar
• Yangın merdivenleri
• Yapı dışında bulunan güvenlik bölgeleri

izin verilmez ve kaçış yollarının belirlenmesinde
aşağıdaki parametreler dikkate alınır:
• Yapının kullanım sınıfı
• Kullanıcı yükü / kattaki kişi sayısı
• Bina kullanıcılarının profili
• Kat alanı
• Çıkışa kadar alınacak yol
• Çıkışların kapasitesi