YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ

1848 itibarıyla ayaklananların çoğu, her yerde iktisadi değişimlerin getirdiği sorunlarla karşı karşıya olan zanaatkârlardı. Çoğu ülkede işleri daha da kötüleştiren nüfus artışının taşradan şehirlere göçe neden olmasından dolayı zanaatkârlar zor durumdaydı. Hükümetler, zanaatkârların çıkarlarını göz önünde bulundurma konusunda isteksizdi.

Osmanlı-Mısır arasında gerçekleşen savaş Avrupa'daki 1848 İhtilali'nde etkili değildir.

Yeni hükümet 22 Haziran 1848 günü Ulusal Atölyelerin kapatılmasına
ilişkin bir karar alınca işçiler buna karşı koydular. Bu yüzden Paris’te yeni çatışmalar ortaya çıktı. “Haziran Günleri” diye adlandırılan çatışmalar 23-26 Haziran 1848 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

1848 İhtilâlleri’nin Fransa, Avusturya, Almanya ve İtalya üzerinde doğrudan etkileri oldu. İngiltere, İsviçre, Belçika, Danimarka ve İspanya’yı içeren
diğer bölgeler çevresel olarak etkilendiler. Sadece Rusya bu olayların etki alanının tamamen dışında kalmıştı. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kırım savaşını sona erdiren antlaşma 30 Mart 1856 tarihli Paris Antlaşmasıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kırım Harbi’nden en kârlı çıkan devletlerden birisi, savaşa katılmamasına rağmen, Prusya’ydı. Bu süreç içerisinde izlediği dengeli tarafsızlık politikasıyla
Prusya, Rusya’nın güvenini kazandı. Alman Birliği’nin kuruluşu sırasında önce Avusturya (1866), sonra da Fransa (1870) ile yaptığı savaşlarda bu iki devletin, Rus desteğinden mahrum kalması, Prusya’nın lehinedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yukarıdaki bilgilerin tamamı Zürih Antlaşması ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Tarihe Sedan Savaşı olarak geçen çarpışmalarda Fransız ordusu Prusya ordusuna yenilir. 2 Eylül’de III. Napoleon, 80 bin kişilik askeri ile Prusya kuvvetlerine esir düşer Bu haberin duyulması üzerine Paris’te ayaklanma oldu. 4 Eylül 1870’de toplanan Meclis, III. Napoleon’u tahttan indirerek Cumhuriyet ilan etti. Böylece, Fransa tarihinde Üçüncü Cumhuriyet dönemi (1870-1940) başlar. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Alman birliğinin sağlanmasının uluslararası politika açısından en önemli sonucu, Viyana Kongresi ile kurulmuş bulunan Avrupa güç dengesini temelinden bozmuş olmasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Sosyalizm, özel mülkiyetin ve gelir dağılımının, fertlerin sadece kendi menfaatlerini korumaları suretiyle veya kapitalizm şartlarında piyasa güçlerinin serbest işleyişi yoluyla belirlenmeyip toplumun denetimine bağlı tutulduğu toplumsal örgütlenme sistemine ve ideolojisine verilen addır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Eski düzenin savunucusu olarak nitelenen bu kongrede, Almanya yer almamaktadır.

Gerek işçilerin çalışma saatinin iyileştirilmesi, gerek Ulusal Atölyelerin kurulması faaliyetlerini yürüten Geçiçi Hükümetin kararlarını Kurucu Meclisin fesh etmesi ile, Cumhuriyetçilerin ve Sosyalistlerin arasında çatışma patlak vermiştir.

19. yüzyıla Napoleon savaşlarının yarattığı büyük yıkım ve karmaşayla giren Avrupa, alt üst olmuş siyasi haritası ve güçler dengesi ile pek çok sorunla karşı karşıya kalmıştı. Bu nedenle İngiltere, Avusturya, Prusya ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu Avrupalı hükümdarlar nihai barış anlaşması düzenlemek ve eski düzeni geri getirmek için 1814 yılında Viyana Kongresi’nde bir araya geldi. Kongreyi düzenleyen dört büyük devlet Avrupa haritasını yeniden düzenlerken Fransız İhtilâli’nden önce İngiltere dışında, hemen bütün Avrupa’da geçerli olan siyasi rejim ve felsefeyi geri getirmeyi amaçlamışlardı. Doğal haklar ya da İnsan Hakları yerine eskiden olduğu gibi Tanrısal Haklar geçerli olacak ve o kurala dayalı siyasi rejimler yaşayacaktı. Restorasyon Dönemi adı verilen bu süreçte Fransız İhtilâli’nin düşünce alanında ortaya çıkardığı yeni akımlara ve diğer alanlarda getirdiği değişikliklere önem verilmemişti. İttifaka sonradan katılan Fransa, Avusturya ile birlikte İtalya ve İspanya’da yükselme eğilimi gösteren liberal-anayasacı harekete karşı mücadele ettiler. Doğru cevap B seçeneğidir.

1830 ihtilâllerinde Liberalizm tam bir başarı elde edememiş ise de beklentileri arttırmıştı. Avrupa’daki kitleler artık yaşam koşullarının iyileştirilmesini, anayasa ile güvenceye alınan kişisel özgürlükler ve basın özgürlüğünün sağlanmasını talep etmekteydi. Üstelik 1840’lardan itibaren daha da ağırlaşmaya başlayan iktisadi bunalım, tüm Avrupa’yı etkisine almıştı. 1845’te patates mahsulü çok kötüydü, 1846 ve 1847 yıllarındaki hasat da sadece küçük bir artışa işaret etmekteydi. Tahıl üretimindeki benzer düşüşler, sefaleti ve sıkıntıları alt sınıflar arasında yaygın hale getirerek yiyecek fiyatlarını yükseltti. Tüm bu nedenlerle 1848 ihtilâlleri, kıta Avrupası’ndaki çoğu ülkede, farklı toplumsal sınıflar ile meslek kollarının üyeleri arasındaki geçici işbirliğinin sonucu gerçekleşti. 1848 itibarıyla ayaklananların çoğu, her yerde iktisadi değişimlerin getirdiği sorunlarla karşı karşıya olan zanaatkârlardı. Hükümetler, zanaatkârların çıkarlarını göz önünde bulundurma konusunda isteksizdi. Zanaatkârlar, 22 Şubat’ta Paris, 11 Mart’ta Viyana ve Prag ve 17 Mart’tan sonra da Berlin sokaklarına çıktılar. Eylemcilerin geriye kalan kesimlerinden olan köylü ve işçiler açısından da 1840’lı yıllar oldukça zor geçmekteydi. Avrupa’da sanayinin gelişimi, şehirli ve kırsal nüfus oranlarında değişime sebep olmuştu. Köylü ve işçilerin kötü olan hayat şartları daha da yaşanmaz hale gelmişti. Köylü sınıfı gelirinin büyük kısmını vergiye ödemekteydi. Çiftlikler yoksullaşırken binlerce köylü mülkü açık arttırmayla satışa çıkarılıyordu. İşçilerin durumu daha da kötüydü. Hemen tüm politik haklardan yoksun bulunan işçiler, gülünç denecek kadar az bir ücret karşılığı günde 16-18 saat çalışıyorlardı.

22 Şubat 1848’de muhalifler tarafından yapılacak “Reform Ziyafeti” adı verilen toplantıyı yasaklaması, olayların başlamasına ve ihtilâlin patlamasına yol açtı. Gelişen olaylar karşısında Louis Philippe ülkeden kaçtı. Bunun üzerine 24 Şubat 1848 günü geçici bir hükümet kuruldu ve 25 Şubat 1848’de Fransa’da İkinci Cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyetçilerin ağırlıkta olduğu geçici hükümet, işçilerin zoruyla, çalışma hayatına ve işçilerin durumunun düzeltilmesine yönelik bazı adımlar atmak zorunda kaldı. İşsizliği gidermek ve üretimi arttırmak için ise “Ulusal Atölyeler” kuruldu. 4 Mayıs 1848 tarihinde toplanan Kurucu Meclis’te çoğunluk Cumhuriyetçi burjuvazinin eline geçmişti. Onların 500 üyeliğine karşılık Kralcılar 300, Sosyalistler ise 100 üyelik kazanmışlardı. Otoritesini güçlendiren Louis Napoleon’un, 21 Kasım 1852’de yapılan halk oylamasında, imparator olması halk tarafından büyük çoğunlukla kabul edildi. “Haziran Günleri” diye adlandırılan ve 23-26 Haziran 1848 tarihleri arasında gerçekleşen olaylarda Sosyalistlerle Cumhuriyetçi Hükümet yanlıları 4 gün boyunca çarpıştılar ve hükümet kuvvetleri sonunda üstün gelip Haziran İhtilalini bastırdı. Doğru cevap D seçeneğidir.

Viyana’da halk, 13 Mart 1848’de anayasa ve özgürlük için ayaklandı. Ayaklanmanın ilk çarpıcı etkisi, yaklaşık otuz yıldır yönetimde olan Metternich’in istifa ederek İngiltere’ye kaçmasıydı. Böylece 1815 yılından beri Avrupa’da devletlerarası siyasette önemli rol oynayan Metternich ve dönemi sona ermiş oldu. Avusturya İmparatorluğu’nun egemenliğinden kurtulup bağımsızlıklarını kazanmak isteyen Macarlar da Lajos Kossuth önderliğinde ayaklanmışlardı. Bunun üzerine Avusturya, olayların kendi ülkesine sıçramasından çekinen Rusya’nın yardım teklifini kabul etti. 1849 yılında büyük bir Rus ve Avusturya ordusu Macaristan’a girerek Macar bağımsızlık hareketini kanlı şekilde bastırdı ve Macaristan yeniden Avusturya’ya bağlandı. Avusturya’da liberalizm, Macaristan’da milliyetçilik şeklinde beliren 1848 İhtilali böylece tam bir başarısızlığa uğramıştı. Doğru cevap E seçeneğidir

1848 İhtilâli, küçük devletlerden meydana gelen Almanya’da da etkisini gösterdi. 18 Mart 1848’de, Prusya’nın başkenti Berlin’de de halk anayasa isteğiyle krala karşı ayaklandı. Bunun üzerine Kral IV. Friedrich Wilhelm (1840-1861), halka bir anayasa vereceğini bildirdi ve Prusya’daki hareket başarı ile sonuçlandı. Bu hareket kısa bir süre içerisinde diğer küçük Alman devletlerine de yayıldı. Buralarda da belirli oranlarda demokrasiye dayalı anayasalar elde edildi. 28 Mart 1849’da Alman Anayasası’nın kabul edilmesi ve ardından Almanya İmparatorluğu’na, Prusya Kralı IV. Friedrich Wilhelm’in seçilmesiyle Alman ulusal birliğinin kurulması yolunda önemli bir adım atılmış oluyordu. Ancak Almanya’daki bu gelişmeler, Avusturya’nın bu bölgedeki nüfuzunu ortadan kaldıracağı gibi hemen yanı başında kendisine rakip büyük bir devleti ortaya çıkarıyordu. Bu nedenle Avusturya, Prusya’nın Alman devletlerinin başına geçmesine karşı çıktı. Avusturya’nın bu baskısı ve Prusya içerisindeki tutucuların karşı koyması üzerine Kral IV. Friedrich Wilhelm, 28 Nisan 1849’da imparatorluğu reddetti. Bu da, Alman ulusal birliğinin kurulması çalışmalarının olumsuz şekilde sonuçlanmasına neden oldu. Doğru cevap E seçeneğidir.

Almanya’da Avusturya’nın İtalya’da Avusturya ve Fransa’nın müdahalesi her iki ülkede ulusal birliğin kurulması çabalarını engellemiştir. Bu müdahaleler ve sonuçları Avusturya’nın bölgede özellikle söz konusu devletlerde nüfuzunu koruduğunun da bir göstergesi olarak ifade edilebilir. Sadece Rusya 1848 İhtilallerinin dışında kalmıştır, 1917 Ekim Devrimi sonucunda Rusya'da Bolşevikler yönetime geçmiştir.  Orta Avrupa’da 1848 İhtilalleri başarısızlıkla sonuçlanarak 1849 sonunda Avrupa’nın biçimsel yapısı hemen hemen 1847’deki haline dönmüştü. Buna rağmen 1848 İhtilâlleri ile en çok başarıya ulaşan akım, liberalizm oldu. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kırım Harbi, Rusya ve Avusturya arasındaki bağı oldukça zedeledi. Rus Çarı I. Nicholas (1796-1855) Rusya’nın 1849’da yaptığı askeri yardımlardan dolayı Avusturya’dan minnettarlık göstermesini bekliyordu. Avusturya, Rusya’ya savaş boyunca beklediği ilgiyi göstermediği gibi 1854’te Rusya’ya karşı oluşturulan İngiltere-Fransa İttifakı’na katıldı ve 1855’te Rusya’nın Viyana Dörtlü Antlaşması için doğrudan doğruya onayını talep etti. Harpten sonra Avusturya ve Rusya arasındaki uzun soluklu anlaşmanın sona ermiş olduğu iyiden iyiye ortaya çıktı. Rus kara sınırı Besarabya’ya kadar geri çekilirken antlaşmanın 11. maddesi ile Karadeniz tarafsız hale getirilmekteydi. Buna göre Karadeniz’de donanma bulundurulmayacak ve mevcut tersaneler yıkılacaktı. Kırım Harbi’nden en kârlı çıkan devletlerden birisi, savaşa katılmamasına rağmen, Prusya’ydı. Bu süreç içerisinde izlediği dengeli tarafsızlık politikasıyla Prusya, Rusya’nın güvenini kazandı.   Boğazların yabancı savaş gemilerine kapalılığı ilkesinin sürdürülmesi ve Eflak-Boğdan ile Sırbistan topraklarındaki yönetimlerin kongreye katılan devletlerin ortak garantisi altına alınmasıyla Rus nüfuzu bu bölgelerde ortadan kaldırıldı. Böylece Rusya’nın güneyinde tampon bir bölge kurulmuştu.  Bu şekilde Rusya’nın güneye inme politikası önlenmiş oldu. Uzun vadede yaşana gelişmeler Paris Antlaşması’nın sağladığı uzlaşmanın yanıltıcı olduğunu gösterdi. Rusya üzerindeki kısıtlamalar yürürlüğe konulamadı. Rus Çarı II. Alexander, 1870’te, Fransa’nın Prusya’ya mağlup olmasından yararlanarak anlaşmanın Karadeniz ile ilgili maddelerini iptal ettirme konusunda başarıya ulaştı.Doğru cevap B seçeneğidir.

Fransa ve Prusya arasında geçen Sedan Savaşı sonrasında 28 Ocak 1871’de yenilgiyi kabul ederek ateşkes anlaşması imzalamaya mecbur olan Fransa ve Almanya arasında, 26 Şubat 1871’de Versailles’de ön barış, arkasından da 10 Mayıs 1871’de Frankfurt’ta asıl barış antlaşması yapıldı. Antlaşmayla madenleriyle ünlü Alsace-Lorraine bölgesi Almanya’ya bırakıldı. Yapılan bu antlaşma ile Bismarck, Fransa’nın Avrupa’daki üstünlüğüne son vermiş, hem de Alman birliğinin kurulmasına karşı olan son ve büyük engeli ortadan kaldırmış oldu. Doğru cevap A seçeneğidir.