YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ

Napoleon sonrası dönemde oluşturulacak olan sistemin adıyla anılmasına neden olan Avusturya Başbakanı Clemens von Metternich, yeni düzenin iki temel özelliğini bünyesinde taşıyordu. Metternich, hiç şüphe yok ki 19. yüzyılın gördüğü en büyük diplomatlardan biriydi. Aynı zamanda Fransız İhtilali gibi monarşi düzenini alt-üst eden ve zorla gerçekleştirilen her türlü değişime de adeta düşmandı. Çünkü Metternich’in siyaset felsefesinde meşruiyete sahip olan tek yapı, gücünü Tanrı’dan alan monarşi ve onun başında bulunan Kral’dan başkası değildi.

Viyana kongresi sonrası önce İtalya, ardından İspanya ve Portekiz'de huzursuzluklar çıkmaya başlamıştır.

Portekiz'de gerçekleşen ihtilal sonunda; 

I. İki kamaralı bir parlamento yapısı oluşturuldu.

II. Sansürü yasaklayan, yasaların içindeki dini ögeleri temizleyen ve kilisenin elindeki toprakların önemli bir bölümüne el konulduğunu belirten bir dizi yasa çıkarıldı.

III. Feodal düzen ve engizisyon mahkemeleri ortadan kaldırıldı.

Buna göre cevap E şıkkıdır.

1823 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı James Monroe, Kongre’de tarihte Monroe Doktrini olarak adlandırılacak konuşmasını yaptı. Başkan Monroe, A.B.D.’nin yeni kurulan devletleri tanıdığını ve herhangi bir Avrupalı gücün bölgeye müdahalesini kendisine karşı yapılmış bir eylem olarak göreceğini ilan etmiştir.

Buna göre doğru cevap C (James Monroe) şıkkıdır.

X. Charles Paris’te, 27 Temmuz 1830’da başlayan ve Fransız tarihinde Üç Şanlı Gün (Les Trois Glorieuses) olarak anılacak ihtilalde Fransa kralı olarak bulunuyordu?

I ve II nolu ilkeler muhafazakarlığın, III nolu ilke ise liberalizmin bir ilkesidir. Buna göre doğru cevap D (I ve II) şıkkıdır.

18. yüzyılın son çeyreğinden itibaren önce İngiltere’de ortaya çıkan ardından bütün Avrupa’yı ve Dünya’yı etkileyecek olan yeni üretim biçiminin adı Sanayi idi. Buna göre doğru cevap E (İngiltere) şıkkıdır.

19. Yüzyılda gerçekleşen Sanayi Devrimi'nin sonuçlarından biri nüfüs azalmasına değil nüfüs artışına yol açmasıdır.

Sanayi devriminin diğer sonuçları ise; kadınların ve çocukların çalışmak zorunda kalmaları, işçi ve sanayi burjuvazi sınıflarının ortaya çıkması, emperyalizmin doğması ve I. Dünya savaşına giden yolun açılmasıdır.

Buna göre doğru cevap A (nüfus azalması) şıkkıdır.

Napoleon Bonaparte ve orduları, son defa Waterloo’da yenildiler. Böylece yaklaşık 25 yıldır sadece Avrupa’yı değil neredeyse bütün dünyayı etkilemiş olan bir saldırganlığın da sonuna gelinmiş oluyordu.

D seçeneği dışındakilerde verilen bilgiler Viyana Kongresi ile ilgili olarak doğru bilgi içermektedir. Kongre, genel olarak ihtilal karşıtı bir tavır benimsemeli ve ihtilal öncesindeki düzene dönülmesini sağlayarak Avrupa’da bir Restorasyon Dönemi’ni başlatmalıydı. Bu durum ve alınan kararlar, kongre’ye katılan tüm devletlerin, Fransa "korkusunda" uzlaştıklarını ispat etmektedir.

1815 Haziran’ında Viyana Kongresi sonlandı. Ancak Napoleon’un, Elbe’den kaçarak Avrupa düzeni için yeniden tehdit oluşturması, müttefiklerin birbirine daha sıkı şekilde bağlanmalarına ve yeni bir oluşumun doğmasına yol açtı. I. Alexander’ın önerisi ile “Kutsal Kitap”ta yer tutan hayırseverlik ve dostluk ilkeleri etrafında, 1815 Eylül’ünde Kutsal İttifak kuruldu. İngiltere bu ittifaka katılmadı. Kıtanın üç mutlakıyet idaresi Avusturya, Prusya ve Rusya, aslında ittifakı oluşturan temel güçlerdi. İttifakla Hristiyanlık ilkeleri ile siyaset yan yana getirilerek doğabilecek her türlü ihtilale karşı ortak hareket etme arzusu açığa çıkmış oluyordu. Böylece, Viyana Kongresi sonrasında oluşacak yeni düzenin temel felsefesi de özgürlükçü hareketlere karşı daima dikkatli olmak şeklinde karara bağlanmış oldu.

Napoleon orduları ile müttefik orduları son defa Waterloo’da karşılaştılar. Harbin kesin galibi müttefikler oldu. Napoleon, bu defa daha uzak bir adaya Güney Atlantik’teki St. Helena’ya sürgün edildi. Ardından Fransa ile II. Paris Antlaşması imzalandı. İlk antlaşmada cezalandırılmayan Fransa, Avrupa’yı yeniden bir ihtilal tehlikesi ile karşı karşıya bıraktığı için artık bir dersi hak etmişti. Nitekim müttefikler, Fransa’yı 700 milyon Frank tutarında bir savaş tazminatına mahkûm ettiler. Ayrıca tazminat ödeninceye kadar müttefik kuvvetlerinin bir bölümü ülkede kalacaktı.

I numaralı ifade Yunan isyanının ikinci aşamasının başarılı olma nedenleri ile ilgili olarak yanlış bilgi içermektedir. Çünkü Viyana Kongresi ve onun bir ürünü olarak ortaya çıkan Metternich Sistemi, aslında baştan itibaren büyük bir sorunla yola çıkmıştı. Hem Kongre’nin hem de Metternich Sistemi’nin en ciddi zaafı, Fransız İhtilali ve getirdiği yeni dünya anlayışına adeta yokmuş gibi yaklaşmaktan kaynaklanıyordu. Ancak ihtilalin yerinden oynattığı dinamikler, Viyana Kongresi’ni takip eden ilk birkaç yılda Avrupa devletlerinin ortak tavırları ile gündem dışına itilse de bu sadece geçici bir rahatlamaydı. Nitekim 1820’li yılların başından itibaren neredeyse bütün kıta 10 yıldan daha uzun sürecek yeni bir ihtilal dalgası ile karşılaşmaktan kurtulamayacaktı. Bu ihtilallere yön veren temel duygu, Fransız İhtilali’nin en önemli ürünleri ve simgeleri arasında yer alan özgürlük isteği ile doğrudan ilgiliydi. Ayrıca Fransız İhtilali’nin ürünü olan milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle çıkan bu isyan ve ardından kurulan Yunan Krallığı, bir bakıma Viyana Kongresi ile oluşturulmaya çalışılan düzenin de sonu anlamına gelmekteydi.

Paris’te, 27 Temmuz 1830’da başlayan ve Fransız tarihinde Üç Şanlı Gün (Les Trois Glorieuses) olarak anılacak ihtilal süreci 29 Temmuz’a kadar devam etti. Bu üç gün boyunca yaşanan olaylara daha çok işçiler, öğrenciler ve entelektüeller katıldı. Başlangıçta bankerler ve sanayicilerden oluşan büyük burjuvazi, olaylardan uzak kalmayı tercih etti. Başlangıçta 1830 İhtilali’ne pek destek vermeyen bu sınıf, ihtilalin omurgasını oluşturan işçiler, öğrenciler ve entelektüellerin demokratik cumhuriyet talebinden ötürü korkuya kapılmıştı. Oysa toplumun üst sınıfını oluşturan büyük burjuvazi, 1814 Anayasası ile yürürlüğe giren meşruti monarşiden yanaydı. Dolayısıyla rejim değişikliği tehlikesi, bu sınıfı harekete geçirerek ihtilalin yönünü belirlemeye itti. Ancak ihtilalin sebeplerinden biri değildi.

18. yüzyıla adını veren Aydınlanma Dönemi, insanlığın o ana kadar meydana getirmiş olduğu birikimi neredeyse tamamen değiştirdi. Aydınlanma ile birlikte akılcılık (rasyonalizm) ilkesinin hayatın her alanına damga vurması, beraberinde yüzlerce yıldan beri oluşturulan mirasın sarsıntıya uğramasını getirdi. Akılcılığın doğal sonucu olarak düşünce ile inanç yer değiştirdi. Yani dinin hayatın bütün alanlarını belirleme iddiası, giderek zayıfladı. Bu açıklamadan anlaşılacağı gibi, A seçeneğinde verilen "rasyonalizm", 18.yüzyıla ait bir akımdır.

Liberalizm, modern anlamda ilk defa İspanya’da kendisini gösterdi. İspanya’daki Liberallerin, hanedana ve Napolyon’un işgaline karşı verdiği mücadele, 19. yüzyıl Liberalizmi açısından bir başlangıç noktası oldu.

A.B.D.’deki çırçır makinesi buluşu, İngiliz Sanayi Devrimi’nin imdadına yetişti. 1790’ları takip eden 30 yıl boyunca İngiltere’nin pamuk ithalatı beş kat arttı. Aynı dönemde tekstil sanayi İngiltere’de üretim bakımından dokuzunculuktan birinciliğe yükseldi. 1820’li yıllara gelindiğinde tekstil ihracatı, bütün İngiliz ihracatının neredeyse yarısını oluşturmaktaydı. 1850’li yıllara gelindiğinde İngiltere, artık tüm dünyanın atölyesi konumuna yükselmişti.

Almanya Uluslar Savaşı'nın taraflarından değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

30 Mayıs 1814’te imzalanan I. Paris Antlaşması'yla Fransa cezalandırılmayarak 1792 yılındaki sınırlarına çekilmiştir.

Kongre’ye yön veren ana fikir, Avrupa’da yeniden barışı ve düzeni inşa etmekti. Doğru cevap C seçeneğidir.