YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 7

ABD, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ana rakibi olarak gördüğü Sovyetler Birliği’ni yakından izlemek için U-2 casus uçaklarını devreye sokmuştu. Buna karşın Sovyetler Birliği de Florida eyaletine oldukça yakın mesafedeki Küba’ya balistik füzeler yerleştirdi. İşin ilginç tarafı, Sovyetlerin bu eyleminden ABD haberdar olmamıştı. Bunu öğrendi- ği andan itibaren ABD ile Sovyetler arasında nükleer bir kriz çıktı. (16-28 Ekim 1962) Dünya açık bir nükleer savaş tehdidi altına girmişti. Ancak her iki ülke de krizi görüşmeler yoluyla çözmeyi başardılar.

1972’de Nixon ve Sovyet liderleri “barış içinde bir arada yaşama” hedefini teyit ederek SALT-I anlaşmasını imzaladılar. Anlaşma ile iki devlet, füze savunma kapasitesini azaltma ve saldırı silahlarını da beş yıl boyunca sabit tutma konusunda uzlaştılar. Anlaşma silahlanma yarışına son vermese de iki tarafın önleyici saldırı endişelerinin giderilmesi ve görüşmelerin devam etmesini sağladı. Nitekim 1979 yılında yürütülen SALT-II görüşmelerinde de sonuca ulaşıldı. Ancak aynı yıl Sovyetlerin Afganistan’ı işgal etmesiyle ABD, bu anlaşmayı onaylamadı.

9 Aralık 1991’de de Rus, Ukrayna ve Beyaz Rusya Cumhuriyetlerinin liderleri bir araya gelerek Sovyetler Birliği’nin dağıldığını ve yerine daha gevşek yapılı Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kurulduğunu ilân ettiler. 25 Aralık 1991 günü ise Gorbaçov, televizyondan artık tarihe karışmış bir ülkenin başkanı olarak istifasını sundu.

4-11 Şubat 1945 yılında gerçekleştirilen Yalta Konferası'nda savaş sonrasında Almanya'nın müttefikler arasında nasıl bölüşüleceği kararlaştırılmıitır. Buna göre Almanya üç devlet arasında çeşitli işgal bölgelerine ayrılmıştır. ABD, güneybatı; Sovyetler, doğu ve İngiltere, kuzeybatı Alman topraklarını işgal edecekti.

25 Nisan 1945 yılında gerçekleştirilen San Francisco Konferansı'nda ciddi bir rol oynamayı beceremeyen Milletler Cemiyeti yerine Birleşmiş Milletler örgütünün kurucu antlaşması imzalanmıştır. 51 ülkenin temsilcileriyle katıldığı konferans metni 24 Ekim 1945'te yürürlüğe girmiştir.

17 Temmuz - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Postdam'da buluşan Müttefik Devletler Almanya'nın Nazizm'den temizlenmesi gündem maddesinin yanında Rusya ile Abd ve İngiltere arasının açıldığı bir konferans gerçekleştirmişlerdir.

Temmuz-Ekim 1946'da Paris'te gerçekleşen konferansta savaştan yenik çıkan Macaristan, Romanya, Bulgaristan, İtalya ve Finlandiya'nın durumları görüşülmüştür. Danimarka bu ülkelerden birisi değildir.

H.S. Truman Mart 1947'de yaptığı konuşmasında içeriden ve dışarıdan tehdit altında kalan hür ülkelerin ABD tarafından desteklenmesi gerektiğini ilan etmiştir. Türkiye ve Yunanistan'ın işgale uğramasını ya da otoriter bir yönetimle karşılaşmasını engellemek amacıyla 400 milyon Dolar yardım teklif etmiştir. Bu teklif tarihe Truman doktrini olarak geçer.

Marshall Yardımı adıyla anılan program 1948-1951 yılları arasında devam etmiş ve tüm Avrupa ülkelerinin kalkınması amacıyla yapılmıştır. Sovyetler Birliği savaşın yarattığı tahribatın ortaya çıkmaması amacıyla bu yardıma başvurmamıştır.

Ukrayna Brüksel Anlaşması'na katılmamıştır. Brüksel'de İngiltere, Fransa ve Benelüks (Belçika, Hollanda ve Lüksemburg) toplanmış ve Sovyet tehdine karşı görüşmeler yapmışlardır.

1961 Ağustos'unda Batı Berlin'in çevresinin önce tel örgülerle sonra da duvarla çevrilmesi kararı verilmiştir. Böylelikle Almanya'nın birleştirilmesi düşüncesi gündem dışı kalmış ve bölünmüş bir Almanya ortaya çıkmıştır.

Küba 16-28 Ekim 1962 tarihleri arasında ABD ile Sovyetler Birliği arasında nükleer bir gerginliğin yaşanmasına sebep olan krizin yaşandığı Orta Amerika ülkesidir. Sovyetler Birliği Florida Eyaletine oldukça yakın olan Küba'ya balistik füzeler yerleştirmiş ve sonrasında bundan haberdar olan ABD ile buı sebepten kriz yaşamıştır.

Malta 1989 yılında ABD başkanı G.W. Bush ile Sovyetler Birliği başkanı M. Gorbaçov arasında geçen ve Soğuk Savaş'ın sonlandığı görüşmeye ev sahipliği yapan ülkedir. Bu zirvede iki blok arasındaki rekabetin sona erdiği tekrarlanmış ve bölünmüş Avrupa'nın tamamen tarihe karışması yönünde hayati bir aşama geçilmiştir.

ABD Başkanı D. Roosevelt, İngiltere Başbakanı Winston Churchill ve Sovyetler Birliği lideri J. Stalin Almanya hakkındaki tartışmaları sona erdirmek için Yalta Konferansı( 4-11 Şubat 1945)’nda uzlaşmaya vardılar. ABD, güneybatı; Sovyetler, doğu ve İngiltere kuzeybatı olmak üzere Almanya topraklarını işgal edecekti. Doğru cevap “A” seçeneğidir.

Türkiye’nin açık bir Sovyet tehdidi ile karşı karşıya gelmesi ve hemen ardından Yunanistan’ın komünist bloğun egemenliğine girmesini engellemek amacıyla hükümeti destekleyen İngiltere pahalı bir bedelle karşılaştı. Zaten kötü durumda olan ekonomisini düzeltmek amacıyla ABD’den askeri ve yardım talebinde bulundu. İngiltere’nin bu çağrısı cevapsız kalmadı ve ABD yeni başkanı Truman, doktrinini açıkladı. Doğru cevap “C” seçeneğidir.

İngiltere Başkanı Churchill ve Sovyet lideri Stalin savaş devam ederken 1944 yılında Moskova’da buluşarak Doğu Avrupa ülkelerinin kaderini belirledikleri Yüzdeler Antlaşmasını imzaladılar. Doğru Cevap “E” seçeneğidir.

Sovyet tehdidine karşı NATO’nun kurulması, aslında dünyanın iki farklı blok arasında bölündüğünü gösteriyordu. Bu bloklar arasındaki en ciddi sorun aralarında bir tampon bölge görevi üstlenmiş gibi duran Almanya idi. 1948 yılında Sovyetler Birliği’nin, Çekoslovakya’yı nüfuzu altına aldığı gibi Berlin ablukasını da başlatması, batılı devletleri çözümü hızlandırmaya mecbur bıraktı.
Almanya’nın çökmesinden kaynaklanan güç boşluğunun yol açtığı tehlike açıktı. Böylece batılı devletler işgal altında tuttukları Alman topraklarını birleştirerek Federal Almanya Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağladılar. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Sovyetlere göre Federal Almanya’nın kuruluşu faşizmin yeniden dirilmesi, NATO’ya kabul edilişi ise bu eğilimin son noktasıydı. Nitekim Sovyetler Birliği’nin buna cevabı, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova Paktı’nı kurmak oldu. Pakta üye olan Sovyetler Birliği, Polonya, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Bulgaristan ve Arnavutluk, karşılıklı savunma sorumluluğu içeren bir işbirliğine gideceklerdi. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler örgütünün kurucu anlaşmasını hazırlamak amacıyla toplanan konferansın çalışmaları yaklaşık iki ay devam etti. Konferansa katılan 51 ülke temsilcisi sonunda Birleşmiş Milletler Antlaşması’nı imzaladılar.

9 Mayıs 1950’de ekonomik bütünleşme fikriyle yayımlanan Schuman Planın ilk hedefi savaşın alt yapısı anlamına gelen ağır sanayi ve savaş endüstrisiydi. Bu amaçla da Nisan, 1951’de Avrupa Kömür Çelik Topluluğu (ECSC) kuruldu. Doğu cevap “D” seçeneğidir.