YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 4

27 Haziran ile 7 Temmuz 1991 tarihleri arasındaki kısa süreli savaşın ardından Slovenya bağımsız bir ülkeye dönüştü. Doğru cevap A'dır.

Bu tarihte Srebrenica'ya giren Sırplar 8373 Bosnalıyı dört gün içinde öldürmüş ve Bosna Savaşı'nın en büyük katliamlarından birisini yapmışlardır.

Sovyetler Birliği’nin Doğu Avrupa ülkeleri üzerindeki etkisini kaybetmesi ve iki Almanya’nın birleşmesi ile ilgiliydi.

Mitterrand’ın en büyük endişesi, yeniden birleşecek Almanya’nın yalnızca toprakları açısından Fransa ile neredeyse aynı büyüklüğe ulaşacak olmasından kaynaklanmıyordu. Birleşik Almanya nüfus ve ekonomi bakımından Fransa’dan daha büyük bir devlete dönüşecekti.

Estonya, Letonya ve Litvanya

Bir grup darbeci 17 Ağustos 1991’de Gorbaçov’dan başkanlık yetkilerini Olağanüstü Komite’ye devretmesini istedi. Gorbaçov’un bu talebi geri çevirmesinden iki gün sonra Olağanüstü Komite, Gorbaçov’un sağlık nedenlerinden ötürü görevlerini yerine getiremeyeceğini ve artık Komite’nin tam yetkiyle hareket edeceğini duyurdu. Yeltsin’in çabaları sayesinde darbe başarısız oldu.

Bu genişleme dalgalarının ilkinin ana teması, ulus-üstü birleşme konusundaki uzlaşıdır.
İkinci ve üçüncü genişleme dalgalarına damga vuran temel düşünce demokratikleşmedir. Dördüncü genişleme dalgasının vurgusunu tarafsızların kazanılması oluştururken son dalganın sayıca çok ve farklı nitelikteki ülkeyi kapsaması bakımından tek bir ana fikre indirgenmesi zor görünmektedir.

Avrupa Birliği'ne üye olmak isteyen ülkeler ile Doğu Avrupa’ya doğru yapılacak genişleme nüfusu 100 milyonu aşan bir pazara açılmaktan daha çok bölgeye daha fazla istikrar götürme ve Batı Avrupa’nın güvenliğini sağlamlaştırma amacı taşıyordu.

En önemli eleştiri, 1960’lardan itibaren Almanya’ya gelmiş bulunan Türk işçilerin,
o zamandan bu yana Almanya toplumunda bir türlü özümsenemediğinden şikâyetle, Türkiye’nin de Avrupa Birliği tarafından hiçbir zaman özümsenemeyeceğine
ilişkindi.

Yugoslavya; Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Makedonya, Sırbistan ve Slovenya
adları altında yeni devletlerin ortaya çıkmasıyla tarihe karışacaktı.

Yugoslavya’nın kaderi hakkında iki ana yorum geliştirildi. Birinci yoruma göre Yugoslavya, geçmişi yüzyıllarca öncesine dayanan düşmanlıkların toplandığı bir ülkeydi.
Pek çok farklı etnik ve dini grup, Yugoslavya’nın kurulmasıyla tek bir devletin çatısı altında birleştirilmeye çalışılmıştı. Dolayısıyla bir patlama kaçınılmazdı. İkinci yoruma göre ise Yugoslavya’nın parçalanması ve Balkan trajedisinin yaşanmasının asıl sorumlusu yabancı devletlerdi. Bu iddianın sahipleri, bölgede yaşayan milletler arasındaki kin ve nefretin, yabancı güçlerin kışkırtmasıyla ortaya çıktığına inanıyordu.

Bu tepkisizliğin en önemli sebebi Topluluk üyeleri arasındaki görüş farkıydı.
Almanya ve Avusturya, Yugoslav cumhuriyetlerinin bağımsızlığını desteklerken Fransa önderliğindeki karşıt grup Yugoslavya’nın korunmasını istiyordu.

Sovyetler Birliği’nde ekonomisindeki büyüme oranının düşmesi, tarım üretimindeki artışının azalması, yaşam süresinin kısalması ve çoçuk ölümlerinin artması pek çok ciddi ekonomik ve sosyal meseleyi gündeme taşıdı. Ancak Sovyet topraklarında yaşanan bu iç sorunların ötesinde asıl gündem, Sovyetler Birliği’nin Doğu Avrupa ülkeleri üzerindeki etkisini kaybetmesi ve iki Almanya’nın birleşmesi ile ilgiliydi.

Almanya’nın 1871’deki bu ilk birleşmesini Birinci Dünya Savaşı’na giden yolun başlangıcı olduğunu söylemek yanlış sayılmaz.

Almanya’nın 1990’daki ikinci birleşmesini ilkinden ayırmak amacıyla ikincisine “yeniden birleşme” denildi.

Gorbaçov’un, Nisan 1991’de Baltık cumhuriyetlerinin ayrılma hakkını tanımak zorunda kalmasının ardından 12 Haziran 1991’de seçimi kazanan Yeltsin, Rusya’nın demokratik yollarla göreve gelen ilk lideri oldu.

Avrupa genişleme ve bütünleşme sistematiğinde 1954’te Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’yla başlayıp 1993’te Avrupa Birliği adını alan süreçte, günümüze kadar beş genişleme dalgası olmuştur.

Avrupa Birliği’nde günümüze kadar gerçekleşen beş genişleme dalgasında ilkinin ana teması, ulus-üstü birleşme konusundaki uzlaşıdır. İkinci ve üçüncü genişleme dalgalarına damga vuran temel düşünce demokratikleşmedir. Dördüncü genişleme dalgasının vurgusunu tarafsızların kazanılması oluştururken son dalganın sayıca çok ve farklı nitelikteki ülkeyi kapsaması bakımından tek bir ana fikre indirgenmesi zor görünmektedir. Ancak bu genişlemede de iki ana tema öne çıkarılabilir; tarihsel birliktelik ve stratejik alan kazanımı.

Avrupa Birliği’nde Ocak 1973’teki ilk genişleme dalgası ile İngiltere, Danimarka ve İrlanda Topluluk’un yeni üyeleri oldular.

Türkiye 2005 yılında tam üyelik için müzakerelere başlama hakkını elde etti. O tarihten bu yana da tam üyelik müzakerelerini sürdürmektedir.