YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 12

Milletler Cemiyeti Birinci Dünya Savaşı sonrası kurulurken diğer örgütler İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Rusya Çarlığı'nın yıkılması ile Sovyetler Birliği kurulmuştur. Doğru cevap D dir.

1929 Krizi, Ekim ayı ortalarında New York Borsası’nda başladı. Doğru cevap E dir.

1936 Mayıs ayında İtalya Habeşistan'ı işgal etmiştir. Bunun sonucunda İtalya ve Almanya birbirine yakınlaşmıştır. Doğru cevap B dir

Sovyet Rusya  statükonun korunması ve ortak bir güvenlik sisteminden yana bir politika izlemeye başlamasından sonra 1933’de Milletler Cemiyeti’nin üyesi oldu. Doğru cevap C dir.

1914 yılına gelindiğinde, önceki yüzyıllarda görülmedik bir zenginliğe kavuşan Avrupa devletleri, “dünya topraklarının yarısı ve dünya halklarının üçte biri”ni barındıran sömürge imparatorluklarına sahip oldular. Bu imparatorlukların en büyüğü  İngiliz İmparatorluğu idi. Doğru cevap A'dır.

Sömürgecilik yarışının yanı sıra Birinci Dünya Savaşı’na giden yolda en önemli katkılardan biri de milliyetçiliktir. 1789 Fransız İhtilali ve akabinde Napoleon’un yürüttüğü savaşlar, milliyetçi duyguları bütün Avrupa’ya taşıdı. Napoleon’un işgalleri ile yayılan milliyetçilik özellikle Avusturya-Macaristan, Osmanlı gibi çok uluslu imparatorlukları temellerinden sarstı. Dil, tarih, kültür gibi ortak kimlik unsurlarına sahip bireyler, ulus-devletlerin kurulmasını sağladılar. Doğru cevap B'dir.

Rusya izlediği   “Panslavist” politikalarla Balkan uluslarını sürekli kışkırtıyordu. Bu durum, Balkanlarda büyük bir hassasiyet doğurmuştu. Rusya’nın bölgeye yayılma çabaları da doğal olarak Rusya ile Avusturya’nın rekabetine yol açtı. Doğru cevap C'dir.

Avrupa devletlerinin birbirine girmeleri üzerine Japonya, Asya’daki yayılmacılığı için bunu iyi bir fırsat olarak gördü.  15 Ağustos 1914’de Almanya’ya bir nota vererek, Çin denizindeki donanmasını geri çekmesini ve Kiaoachow’un kendisine teslimini istedi. Almanya bu taleplere cevap vermeyince, 23 Ağustosta Almanya’ya savaş ilan etti. 7 Kasım 1914’de Shantung Yarımadasını ve Kiaoachow’u ele geçirdi. Pasifikteki Alman sömürgesi olan adalar da Japonya tarafından işgal edildi. Doğru cevap D'dir.

Güney Kafkasya ve Kuzey İran’a girip Rusları arkadan çevirmek için Başkomutan Enver Paşa, 20 Aralık 1914’de 150 bin kişilik bir Türk kuvvetini Sarıkamış-Urmiye yönünde harekete geçirdi. Saldırı, 19 Ocak 1915’e kadar devam ettiyse de zorlu coğrafi koşullar ve ağır kış şartları nedeniyle Türk Ordusu büyük kayıplar verdi. Doğru cevap A'dır.

Halkın sıkıntılarının giderek artması da rejime karşı muhalefeti şiddetlendirdi. 8 Mart 1917’de Petersburg sokaklarında gösteriler başladı. Hükümet kuvvetleriyle kanlı çarpışmalar oldu. Bütün Marksistler harekete geçtiler.   16 Mart 1917’de Çar, tahtan çekilmek zorunda kaldı. Nihayet 25 Ekim (7 Kasım) 1917’de Rusya’da Bolşevikler iktidara geldiler ve derhal barış girişimlerinde bulundular. Doğru cevap C'dir.

Osmanlı Devleti, Brest-Litovsk Barışı sonrasında Kafkasya’da Ermenilerin, Gürcülerin ve Azerbaycan Türklerinin Bolşevik rejimini tanımayarak, bağımsızlıklarını ilan etmelerini fırsat bilerek Bakü Petrollerini ele geçirmek amacıyla harekete geçti.  Enver Paşa, Türkistan ve Orta Asya’ya uzanarak bir Pan-Türkist birlik kurmak amacındaydı. Doğru cevap B'dir.

İzzet Paşa kabinesi ateşkes teşebbüsünde bulundu. 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasıyla Osmanlı Devleti de savaştan çekilmiş oldu. Doğru cevap D'dır.

A.B.D.  I. Dünya Savaşı’ndan en avantajlı çıkan ülke oldu. A.B.D. savaş öncesinde 2 Milyar dolar dış borcu olan bir ülkeyken 1925’te 18 milyar dolar alacaklı hale gelmişti. Altın stoklarının dolar olarak karşılığı 1914’de 1.8 milyar dolarken 1925’de 4,5 milyar dolara çıkmıştı. Savaş boyunca A.B.D.  İtilaf Devletleri’ne hem banker hem de atölye olmuştu. Sanayii ihracata dönük gelişirken savaş sonrası dünya ticaretindeki payı daha da arttı. Doğru cevap E'dir.

1929 Krizi Dünya’yı ve özellikle Avrupa’yı derinden etkilemiştir. 1929 Krizi, Ekim ayı ortalarında New York Borsası’nda başladı. Son üç aylık dönemde demir, çelik ve bakır toptan fiyatlarında bir düşme gözlendi. Refah düzeyinin göstergesi olan otomotiv sanayisinin kar oranlarında da bir düşme söz konusu oldu. 21 Ekim’den itibaren borsada başlayan düşme eğilimi, “Kara Perşembe” olarak isimlendirilen 24 Ekim 1929’da zirveye ulaştı. Doğru cevap A'dır.

İtalyan Yarıması’ndaki devletlerden Piyomente’nin Başbakanı Kont Cavour, İtalyan Devletlerini birleştirmek için 1858’de Fransa İmparatoru III. Napoleon ile anlaştı. Kont Kavur amacına ulaştı ve 13 Nisan 1859’ da Avusturya Piyomente’ye savaş ilan etti. Fransız ordularının yardımıyla Piyomente, Avusturya ordusunu yendi. 1860 tarihi itibariyle sadece Venedik Avusturya’nın elinde kalmıştı. 17 Mart 1861’de Piyomente Kralı Victor Emmanuel, İtalya Devleti’nin Kralı ilan edildi. Yeni kurulan İtalya Devleti’nin merkezi Roma olarak ilan edildi. Böylece İtalya birliğini sağlamıştı.

Ekim 1908’de Avusturya’nın Bosna-Hersek’i ilhak etmesi, Sırbistan’ı hayal kırıklığına uğratmıştı. Avusturya’ya duyulan tepki ve büyük Sırbistan hayali Sırpları heyecanlandırmaktaydı. Avusturya-Macaristan Veliahtı Ferdinand ve karısı 28 Haziran 1914 günü Saray Bosna’ya geldiler. Veliaht ve eşi, Gavrilo Prinçip adlı bir Sırp milliyetçisi tarafından bir suikast düzenlenerek öldürüldüler. Avusturya, 26 Temmuz’da Sırbistan’ın seferberlik ilan etmesi üzerine, 28 Temmuzda Belgrad’ı bombalayarak savaşa başladı. Almanya 1 Ağustos 1914’de Rusya’ya savaş ilan etti. Fransa da seferberlik ilan etti. Almanya, bu kez Fransa’dan da seferberliğini durdurmasını istedi. Fransa kaçamak bir cevap verince, 3 Ağustos 1914’te Almanya, Fransa’ya da savaş açtı.

I. Dünya Savaşı’nda milyonlarca insan yaşamını kaybetti. Savaşa giren ülkeler toplam 70 milyona yakın insanı askere almışlardı. Savaşta yaklaşık 10 Milyon insan öldü. 20 Milyon insan yaralanırken 3,5 milyon insan sakat kaldı. Bunların dışında binlerce insan hastalık ve açlıktan ölürken kentler ve köyler yok olmuş; sayısız köprü, tünel demiryolu gibi altyapı tesisleri ile atölyeler, fabrikalar gibi üretim tesisleri de tahrip edilmişti.

Dünya Savaşı’nın toplumlar üzerindeki en büyük etkisi, milliyetçilik duygusunu güçlendirmesiydi. Devletlerin seferberlik gibi uygulamaları ile zaferler ve yenilgiler, ortak duyguların oluşmasına ve savaş yılları boyunca kitlelerin sık sık bir araya gelmesine yol açmıştı. Avrupalılar yurtseverlik ve ulusal gurur konusunda büyük bir duyarlılık gösterir hale geldiler. Diğer seçeneklerde verilenler daha çok savaşın ekonomik sonuçlarıdır.

I. Dünya Savaşı Avrupa haritasını değiştirdi. Osmanlı Devleti, Rus Çarlığı ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, tarih sahnesinden çekilirken Polonya, Çekoslovakya, Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Finlandiya, Litvanya, Ukrayna, Estonya gibi yeni devletler ortaya çıktı.