YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 7

Avusturya'da ayaklanmanın ilk çarpıcı etkisi, yaklaşık otuz yıldır yönetimde olan Metternich’in istifa ederek İngiltere’ye kaçmasıydı. Böylece 1815 yılından beri Avrupa’da devletlerarası siyasette önemli rol oynayan Metternich ve dönemi sona ermiş oldu. İmparator I. Ferdinand (1835-1848) ise halkın isteklerini kabul ederek, meşruti bir anayasayı yürürlüğe koyacağına söz verdi. Ancak toplanan Kurucu Meclis’le anlaşamayan I. Ferdinand, 1848 yılı sonunda yeğeni Franz Joseph (1848-1916) lehine tahttan çekilmek zorunda kaldı. Bu arada, Avusturya İmparatorluğu’nun egemenliğinden kurtulup bağımsızlıklarını kazanmak isteyen Macarlar da Lajos Kossuth önderliğinde ayaklanmışlardı.

1848 İhtilâlleri’nin Fransa, Avusturya, Almanya ve İtalya üzerinde doğrudan etkileri oldu. İngiltere, İsviçre, Belçika, Danimarka ve İspanya’yı içeren diğer bölgeler çevresel olarak etkilendiler.

Kongreyi düzenleyen dört büyük devlet Avrupa haritasını yeniden düzenlerken Fransız İhtilâli’nden önce İngiltere dışında, hemen bütün Avrupa’da geçerli olan siyasi rejim ve felsefeyi geri getirmeyi amaçlamışlardı. Doğal haklar ya da İnsan Hakları yerine eskiden olduğu gibi Tanrısal Haklar geçerli olacak ve o kurala dayalı siyasi rejimler yaşayacaktı. Restorasyon Dönemi adı verilen bu süre.te Fransız İhtilâli’nin düşünce alanında ortaya çıkardığı yeni akımlara ve diğer alanlarda getirdiği değişikliklere önem verilmemişti. Doğru cevap A'dır.

26 Eylül 1815’de Rusya-Prusya ve Avusturya Kutsal İttifak’ı imzalarken, 20 Kasım 1815’de ise Rusya-Prusya-Avusturya ve İngiltere arasında da Dörtlü İttifak yürürlüğe girdi. Doğru cevap A'dır.

1830 İhtilâli sonucunda Fransa’da liberal bir anayasaya dayalı meşruti krallık kurulmuş ve liberal düşüncelerinden dolayı da Louis Philippe tahta çıkarılmıştı. Doğru cevapA'dır

Paris’te cumhuriyetin ilanı haberi, Avusturya’ya birkaç gün içinde Şubat 1848’in sonuna doğru ulaştı. Mart ayının başlarında Prag sokakları sansürün kaldırılması ve anayasa isteyen bildirilerle dolmuştu. Kısa bir süre sonra da Viyana’da halk, 13 Mart 1848’de anayasa ve özgürlük için ayaklandı. Ayaklanmanın ilk çarpıcı etkisi, yaklaşık otuz yıldır yönetimde olan Metternich’in istifa ederek İngiltere’ye kaçmasıydı. Doğru cevap A'dır.

Kırım Harbi’nin çıkmasına neden olan gelişmeler aslında Kutsal Yerler ve Osmanlı tebaası olan Ortodoksların haklarını koruma bahaneleriyle başladı. Ancak Şark Meselesi’ni tek taraflı ve kendi isteğiyle çözmeyi amaçlayan Rus müdahalesi ile kriz
umulmadık bir tırmanış göstererek 1853’te büyük bir savaşın patlamasıyla sonuçlandı. Kırım Savaşı, Osmanlı Devleti’nin müttefikleri olan İngiltere ve Fransa’nın Rusya’yı yalnızca Kırım’da değil Baltık ve Pasifik kıyılarında da vurmaları, Piyemonte’nin
müttefikler safında savaşa katılması, Avusturya’nın Rusya’ya karşı düşmanca tavır alıp Eflak ve Boğdan’ı işgali ile tam bir Avrupa savaşı halini aldı.

Kırım Harbi’nden en kârlı çıkan devletlerden birisi, savaşa katılmamasına rağmen, Prusya’ydı. Bu süreç içerisinde izlediği dengeli tarafsızlık politikasıyla Prusya, Rusya’nın güvenini kazandı. Alman Birliği’nin kuruluşu sırasında önce Avusturya (1866), sonra da Fransa (1870) ile yaptığı savaşlarda bu iki devletin, Rus desteğinden mahrum kalması, Prusya’nın, Kırım Harbi sırasında izlediği siyasetin bir anlamda ödülü niteliğindeydi.

1850- 1870 yılları arasında kentleşme ve sanayileşme yan yana gelişmekteydi. Tekstil sanayii yaygınlaşmış, mühendislik ve ağır sanayi büyümüştü. Sanayi Devrimi’nin etkileri bir yandan toplumlardaki demokratik talepleri artırdığı gibi, ulusal bağımsızlık
ve bütünleşme arzularını da tetiklemişti. 1870 yılı itibarıyla Belçika, Fransa ve İngiltere’de demiryolu sistemleri tamamlanmış; Fransa ve İngiltere’nin ihracat ve ithalatı üç katından fazlasına çıkmıştı. Orta ve Doğu Avrupa’da ise siyasi birliğin sağlanamamış olmasından ve yaşanan toplumsal karmaşalardan dolayı sanayi ve ticaretteki büyüme çok daha yavaştı.
Kırım Harbi’nin sonucunda Orta Avrupa’da Rus nüfuzunun kırılması ve Batılı ülkelerin denizaşırı ülkelere yönelik çıkarlarının ağırlık kazanması, İtalya ve Almanya’nın siyasi birliklerini oluşturmasında önemli birer etken oldu.

İtalya Krallığı ilan edildiğinde kuzeydoğudaki Venedik henüz Avusturya’nın elinde bulunuyor, Roma’daki Kilise Devleti de varlığını sürdürüyordu. Yeni krallığın Venedik’i ve Roma’daki Kilise Devletini İtalya sınırları içerisine katabilmesi Fransa ile işbirliğinin sürdürülmesini gerekli kılmaktaydı. Alman birliği sorunu nedeniyle Avusturya ile Prusya’nın arasının açık olduğu ve bir savaş ihtimalinin arttığı bu dönem, İtalya Krallığı için de yeni bir fırsat oldu. Fransa’nın da desteğiyle Prusya ile bir ittifak yapan İtalya, Avusturya kuvvetlerinin Prusya karşısında 3 Temmuz 1866’da Sadowa savaşında
yenilmesi üzerine, Venedik’i ele geçirdi. Böylece geriye sadece Roma kalıyordu. Bir süre sonra, 1870 yılında, Fransa’nın Prusya ile yaptığı Sedan savaşını kaybetmesi ve Roma’dan çekilmesiyle, Roma da 1870 Eylülünde İtalya’ya katıldı. Böylece İtalyan birliği süreci tamamlanmış oldu.

Sosyalizm, özel mülkiyetin ve gelir dağılımının, fertlerin sadece kendi menfaatlerini korumaları suretiyle veya kapitalizm şartlarında piyasa güçlerinin serbest işleyişi yoluyla belirlenmeyip toplumun denetimine bağlı tutulduğu toplumsal örgütlenme
sistemine ve ideolojisine verilen addır. Özel mülkiyet, piyasa ekonomisi ve kâr esasına dayanan kapitalizme bir tepki olarak doğan sosyalizm, sermaye sahipleriyle işçiler arasındaki eşitsizliği, servet ve refah farklarını ortadan kaldırma iddiasındadır.  Sosyalizmin öncüsü kabul edilen İngiliz Robert Owen, Fransız yazarları Henri de Saint Simon ve Charles Fourier’nin fikirleri ütopik olarak görülmekle birlikte sonraki sosyalistleri de büyük ölçüde etkiledi. Onlara göre kapitalist düzen bir sömürüydü. İyi ve hakça yeni bir toplumsal düzen, savaşsız, sömürüsüz ve herkesin eşit olduğu bir dünya düşlediler. Sınıf mücadelesinden vazgeçmenin mümkün olduğunu, yoksulluğu yenmek ve halkın ıstıraplarına son vermek için yeni bir toplumsal düzen bulmanın ve yeni bir yaşam örneği vermenin yeteceğini düşünüyorlardı.

Kırım Harbi’nden en kârlı çıkan devletlerden birisi, savaşa katılmamasına rağmen, Prusya’ydı. Bu süre. içerisinde izlediği dengeli tarafsızlık politikasıyla Prusya, Rusya’nın güvenini kazandı. Doğru cevap A'dır.

Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa ve Piyemonte kuvvetleri karşısında aldığı mağlubiyet, Rusya’nın yarım asırdan beri devam eden Avrupa politikasındaki etkinliğinin de sonu oldu. Kırım Savaşı'nı sona erdiren 30 Mart 1856 tarihli Paris Antlaşması, her şeyden önce Avrupa güçler dengesini yeni baştan düzenlemekteydi. Doğru cevap A'dır.

1815 Viyana Kongresi, özellikle Avusturya’nın etkisiyle, İtalyan birliğine yönelik bir ..züm getirmemiş, İtalya’nın Piyemonte Krallığı, Toskana, Modena, Parma Dukalıkları, Lukas Prensliği, Roma Kilise Devleti ve Napoli Krallığından oluşan parçalı yapısı devam etmişti. Doğru cevap A'dır.

Almanlar arasında, Alman birliğini kurabilecek ve öncülük edebilecek güçte iki aday devlet görülmekteydi. Bunlar Avusturyave Prusya’ydı. Avusturya, bir Alman devleti olmakla beraber aslında kozmopolit bir imparatorluğun başı olduğundan ulusal bir Alman politikası yürütecek durumda değildi. Bu nedenle, yaklaşık iki yüz yıldan beri Avrupa dengesinde önemli rol oynayan Prusya, ulusal birliğin kurulmasında liderlik yapabilecek etkiye sahipti. Doğru cevap A'dır.

Panslavizm: Bütün Slavların bir araya getirilmesi ve özellikle Rusya’nın önderliğinde birleştirilmelerini öngören siyasal akım.

9 Haziran 1815’de imzalanan Viyana Kongresi'ne Avusturya başbakanı Clemens von Metternich başkanlık etmiştir.

Buna göre doğru cevap D (Clemens von Metternich) şıkkıdır.

1848 ihtilâlinin etkileri Rusya'da hemen hemen hiç görülmemiştir.

Buna göre doğru cevap E (Rusya) şıkkıdır.

Kırım harbine katılan devletler arasında İspanya yoktur.

Prusya’nın Alman birliğini sağlamak için Zollverein adı verilen gümrük birliği kurulmuştur.

Buna göre doğru cevap C (Zollverein) şıkkıdır.