YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 17

Avrupa’da çok sayıda siyasi yapı bulunuyor olsa da Fransız İhtilali öncesinde uluslararası alana damgasını vuran beş büyük güçten bahsetmek mümkündür: İngiltere, Fransa, Avusturya tarafından temsil edilen Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, Prusya ve Rusya. Doğru cevap A'dır.

XVIII. yüzyıl süresince merkezi devlet organizasyonun artan bir biçimde, Fransa dahil Avrupa genelinde kendisini hissettirmesine rağmen feodal hukuk ve bunun üzerine inşa edilen sosyal ve siyasal düzen hâlâ yürürlükteydi. Siyasal iktidarın aristokratlar arasında paylaşıldığı feodal sistemde kral, idari piramidin tepesinde yeralan aristokrattı. Doğru cevap C'dir.

26 Ağustos 1789’da ilan edilen İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi ise A.B.D.’nin kurucu önderlerinden Thomas Jefferson’ın (1743-1826) fikirlerinin Fransız İhtilali’ndeki etkisini ortaya koyuyordu. Yeni Fransız anayasasının taslağı olarak da görülebilecek bu bildiri, yeni dönemin kamu hukuku ilkelerini belirliyordu. Doğru cevap C'dir

Kral’ın, sahip olduğu ayrıcalıkları sembolize eden sarayını geride bırakarak Paris’e gelmesi Kurucu Meclis’in meşrulaşması anlamına geliyordu. Diğer seçenekler ruhban sınıfının ülke yönetimindeki etkisinin azalmasına örnek gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.

20 Nisan 1792’de Fransa’nın Avusturya’ya savaş ilanıyla İhtilal Harpleri resmen başlamış oldu. Doğru cevap D'dir.

Napoleon 9 Kasım 1799’da yaptığı darbeyle yönetimi ele geçirmiştir. Doğru cevap B'dir.

4 Ağustos 1802’de yapılan halk oylamasıyla Napoleon’un ömür boyu birinci konsül olarak kalmasının kabul edilmesi aslında başta “milli irade” olmak üzere Fransız İhtilali’nin bütün düşünsel eserlerini öldürmekteydi. Doğru cevap A'dır.

Çetin kış koşulları ve coğrafi şartlar Fransız ordusunun büyük kayıp vermesine sebep olmuştu. Yaklaşık 420.000 kişiyle Rus sınırlarından içeri giren Fransa ordusu, 12 Aralık 1812’de Rus sınırlarını terk ettiğinde sadece 50.000 civarında bir mevcuda sahipti. Rusya’da yaşanan bu hezimet, Fransız işgali altındaki Avrupa’yı Napoleon’a karşı bir kez daha birleştirdi. Doğru cevap E'dir.

İnsanın kendisini mahkum ettiği zincirlerden aklını kullanarak kendisini kurtarması olarak tanımlanan Aydınlanma hareketi, insanların refah ve mutluluğunu ön plana alan öneriler bütünüydü. Aydınlanma hareketinin amaçları arasında; insanları Papalığın ürettiği hurafelerden, ekonomik alanda hüküm süren feodal yükümlülüklerden ve vergilerden kurtarmak, ülke genelinde sağlanacak güvenli ortamda sebebiyle daha fazla üretim sonucu olarak devletin vergi gelirini yükseltmek, yüksek vergi geliri ile devletin hizmet kalitesini artırmak ve merkezi yönetim kurarak aristokrasiyi saf dışı etmek yer almaktadır. Kralın otoritesini feodal soylulara kabul ettirmek, yüksek vergi gelirleri ile kurulan güçlü orduya, kralların ihtiyaç duyma sebeplerindendir. Doğru cevap C'dir.

Fransız İhtilali'nin sebepleri siyasi, düşünsel ve ekonomik olmak üzere üç ana başlık altında toplanabilir. Birinci sınıf (aristokratlar) ve ikinci sınıf (ruhban sınıfı) dışında, üçüncü sınıfı oluşturan ve tüccarlar, doktorlar ve memurlar gibi küçük burjuvalar ve çiftçi ve işçilerden oluşan halk arasında siyasi ayrıcalıklar ve vergiler açısından bir farkın olmaması siyasi sebeplerden; Aydınlanma hareketi ile yaygınlaşan eşitlik fikri ve Fransız fikir adamlarının siyasi hayata dair görüşlerini paylaşmaları düşünsel sebeplerden ve Yedi Yıl Savaşları ile başlayan ekonomik çöküşün gün geçtikçe kötüye gitmesi ve halkı zorlaması ekonomik sebeplerdendir. Daha çok zenginleşen kesimlerden mali destek bulmak amacıyla toplantıya çağrılan Toplumsal Tabakalar Meclisi'nin (Etats-Generaux), uzun süre toplanmaması, kralların sahip oldukları yetkileri paylaşmamak için kendi tercihleri olup, İhtilal sebeplerinden değildir.

1762’de yayımladığı 'Toplumsal Sözleşme' isimli eserine “insanlar eşit doğar, ama her tarafta zincire vurulmuş olarak yaşar, bu durum nasıl meşru olur?” sorusuyla başlayan Jean Jacques Rousseau, insanların daha iyi bir hayat için belirli haklarını iktidara devretmek zorunda olduğunu belirtip, yasaların önemini ve yasaların toplumu oluşturan insanların verdikleri oylarla ortaya çıkan 'genel irade'ye göre düzenlenmesi gerektiğini ve genel iradeyi belirleyen unsurunsa 'eşit oy' hakkı olduğunu belirtip, İhtilali önemli ölçüde etkilemiştir. Doğru cevap B'dir.

Kurucu Meclis’in ilanıyla üçüncü sınıf, feodal düzenin öngördüğü hiyerarşik toplum yapısını ve siyasi sistemi reddetmiştir. Kurucu Meclis’in çıkardığı ilk yasa da bunun ispatıdır. Devlet ve toplum ilişkilerinin en önemli unsuru olan vergi yasası, Fransız Kurucu Meclisi’nde kabul edilen ilk yasadır. Bu bağlamda Kurucu Meclis, siyasal iktidarın sahip olduğu en önemli ayrıcalıklardan birisi olan vergilendirme usulünü belirleyerek Fransa’daki tek meşru hükümet olduğunu ilan etmiştir. Doğru cevap A'dır.

Bastille Hapishanesi'nin ele geçirilmesinin önemli sonuçları olmuştur. Louis'nin yeni atadığı bakanları görevden alması, bir gün sıranın kendilerine geleceğini düşünen Fransız üst düzey aristokratların göçmen hayatına başlaması ve Fransız taşrasında kısa süreli bir sevincin ardından isyan hareketlerinin başlaması bunlardandır. Kurucu Meclis'in Paris'teki askeri birliklere varlığından dolayı, 13 Temmuz'da halkın güvenliğini sağlamak amacıyla bir milis gücü kurma kararı alması ise kıtlıklar dolayısıyla açlığa terkedilen kızgın halk kitlelerini adeta ateşlemiş ve hapishane baskınına ön ayak olmuştur. Doğru cevap E'dir.

1789 ihtilalini gerçekleştirenlerin ve Fransız toplumunun önemli bir kısmı cumhuriyet idaresinden ziyade kralın iktidarının, ulusun temsilcileri tarafından sınırlandırıldığı meşruti bir rejimden yanaydı. 1791 anayasası da, buna bağlı olarak meşruti bir rejimi belirtmekteydi. 1793 anayasasının ön gördüğü genel oy ilkesiyle mal varlığı ve servet koşulundan uzaklaşılmaktaydı. 1795 anayasası ise kuvvetler birliği yerine kuvvetler ayrılığı ilkesini getirmekteydi. Doğru cevap A'dır.

Direktuar'a duyulan güven eksikliği, ikinci koalisyonun Fransa'nın sınırlarını tehdit etmesi, bu şartlar altında Sieyes'in 1795 anayasasını ortadan kaldırmayı planlaması ve General Joubert'in Novi Muharebesi'nde ölmesi Napoleon'un yaptığı darbe ile yönetimi ele geçirip yükselişine zemin hazırlamıştır. Ancak Napoleon’un kazandığı zaferler ve bayraktarlığını yaptığı Fransız İhtilali’nin su yüzüne çıkardığı özgürlük ve ulusçuluk fikirleri aynı zamanda O'nun sonunu da hazırlayacak, özellikle Almanya ve İtalya'da hüküm süren küçük devletçiklerin tek bir çatı altına toplanmasına ve Napoleon Savaşları (1803-1815) sonucunda imparatorluktan azledilmesine yol açacaktı. Doğru cevap C'dir.

20 Mart 1815’den itibaren başlayan 'Yüz Günlük' dönemde Napoleon yeniden, yine halkoyu ile Fransa İmparatoru’dur. Kendisine karşı oluşturulmuş olan koalisyonu dağıtmak üzere harekete geçen Napoleon Fransız ordusunu, Haziran ayı başlarında Belçika’ya doğru sevkeder. İngiltere ve Prusya kuvvetleriyle 18 Haziran 1815’de Waterloo’da karşı karşıya gelen Napoleon komutasındaki Fransız birlikleri yine muharebe alanından yenik ayrılacaktı. Yenilginin ardından Paris’e dönen Napoleon, senatonun, meclisin ve en önemlisi halkın muhalefetiyle karşılaşarak 22 Haziran’da oğlu lehine tahttan çekilme kararı alır. Doğru cevap B'dir.

İngilizler Yedi Yıl Harplerinin (1756-1763) ardından Fransa’yı, hem Amerika kıtasından hem de Hindistan’dan uzaklaştırarak
üzerinde Güneş’in batmadığı bir sömürge imparatorluğu kurmayı başarmıştı. Buna göre doğru cevap B (İngiltere) şıkkıdır.

Ülkedeki ekilebilir arazilerin önemli bir kısmına hükmeden aristokratlar feodal yükümlülüklerin
kendilerine sağladığı büyük avantajlara sahiplerdi. Çoğu vergiden muaf olan aristokratlar, devletin
yüksek memuriyetlerini, ordudaki üst rütbeleri tekelleri altında tutmaktaydı. Buna göre cevap C (Aristkrot) şıkkıdır.

Radikal bir şekilde halk egemenliği fikrini savunan Jean Jacques Rousseau (1712-1778), 1762’de yayımladığı “Toplumsal Sözleşme” isimli eserine “insanlar eşit doğar, ama her tarafta zincire vurulmuş olarak yaşar, bu durum nasıl meşrû olur?” sorusuyla başlayarak. insanların daha iyi bir hayat için belirli haklarını iktidara devretmek zorunda olduğunu belirtir.

26 Ekim 1795’e kadar varlığını sürdüren Ulusal Konvansiyon Meclisi Fransa’nın en sıkıntılı döneminde görev yapmıştır. Avrupa’da artan İhtilal karşıtlığı ve dış tehdidin savuşturulması, ekonomik krizin aşılması, ülke içindeki karışıklıklara ve isyanlara son verilmesi meclisin çözüm üretmesi gereken temel problemlerdi. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.