YAKINÇAĞ AVRUPA TARİHİ - Deneme Sınavı - 14

1795 anayasası iki dereceli bir seçimi öngörmekteydi. 1793 anayasasının aksine referanduma yer verilmeyen 1795 anayasası ayrıca kuvvetler birliği yerine kuvvetler ayrılığı ilkesini getirmektedir. Nitekim 1793 anayasasındaki kuvvetler birliği ilkesinin diktatörlüğe giden yolun başlangıç noktasını oluşturduğunu gören Konvansiyon Meclisi, kaynağı halk egemenliği olan iktidarı devlet organları arasında paylaştırmayı hedeflemektedir. İki meclisli bir yasama organı öngören 1795 anayasasına göre yasaları “Beşyüzler Meclisi” yapacak ve bu yasalar ikiyüz elli kişiden oluşan “Yaşlılar Meclisi”nin onayından sonra yürürlüğe girecekti. Yürütme gücünün kullanımı ise Direktuar’a devredilmiştir. Beşyüzler Meclisi’nin önerdiği on kişi arasından, Yaşlılar Meclisi’nin seçtiği beş kişiden oluşması öngörülen Direktuar, seçtiği bakanlar eliyle ülkeyi yönetecekti.

Napoleon, İhtilal Savaşları’nı sona erdiren Lunéville (1801) ve Amiens (1802) antlaşmalarının ardından reform programını yürürlüğe koydu. Jakobenlerle düşünsel ilişkileri dolayısıyla merkeziyetçi bir Fransa Devleti kurmayı planlayan Napoleon, idari sistemi tamamıyla yeniden düzenleme yoluna gitmiştir. Bugün Fransa’da halen kullanılan vilayet (Départment) ve ilçe (Arrondissement) sistemi Napoleon tarafından yürürlüğe konulmuştur. Yargı sistemine de el atan Napoleon yargıçların halk tarafından seçilmesini öngören uygulamayı kaldırarak, atanma sistemini getirmiştir. Vergilerin doğrudan merkezi devlet örgütüne bağlı memurlar tarafından toplanmasını sağlayan Napoleon, maliye konusunda Fransa için devrimsel bir adım atarak bugünkü Fransız Merkez Bankası’nı (Banque de France) kurmuş ve para basma tekelini bu bankaya vermiştir. Eğitimli vesadık bürokratların yetiştirilmesi merkezi devlet yapısının bir önşartı olarak görülebilir. Bu bağ lamda Napoleon, Fransız eğitim sistemini de yeniden düzenleyerek orta öğretim kurumlarının yönetimini devlete vermiş ve bugün “lise” olarak bildiğimiz okulları kurmuştur. Bu liselerden yetişen memurları çalışmaya teşvik etmek ve verilen hizmetin kalitesini artırmak amacıyla “Légion d’Honneur” nişanını getiren Napoleon, Fransız toplum hayatını da yeniden düzenlemeye çalışmıştır. Bu konuda akla gelen en önemli reform ilk Fransız Medeni Kanunu’nun (Code Napoleon) yürürlüğe konmasıdır. Napoleon, 1790 yılında yürürlüğe giren Medeni Ruhban Yasası ile bozulan kilise-devlet ilişkilerini de yeniden yerine oturtmaya çalıştı.

1814 Anayasası, İhtilal öncesi düzenin yeniden hayata geçirilmesi ile İhtilal’in getirdiği yeniliklerin sürdürülmesi eğilimlerini uzlaştırmaya çalışan bir metin olarak karşımıza çıkmaktadır. Anayasa ile sınırlandırılmış meşruti bir sistemi öngören yeni anayasada ulusal egemenlik ilkesine yer verilmemektedir. Temel hak ve özgürlükleri, kralın tebaasına yaptığı lütuflar olarak tanımlayan anayasa, aristokrasinin, İhtilal öncesinde sahip olduğu ayrıcalıkları güvence altına almaktadır. Oy kullanmak dahil olmak üzere siyasi hakları yüksek vergi ödeme koşuluna bağlayan anayasa, kralı iki meclisten oluşan parlementer sistemle sınırlandırmaktaydı. Yürütme gücünü krala veren 1814 Anayasası yumuşak bir kuvvetler ayrılığını öngörmektedir. Yeni anayasa, bu bakımdan yasama, yürütme ve yargı erklerinin sert bir biçimde birbirinden ayrıldığı 1791 ve 1795 anayasalarından ya da erkleri mecliste veya imparatorda toplayan konvansiyon ve imparatorluk anayasalarından farklıdır.

İngiltere, Fransa, Avusturya tarafından temsil edilen Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, Prusya ve Rusya. Dokuz Yıl savaşları (1688-1697) ile deniz aşırı sömürgelerde varlığını hissettirmeye başlayacak olan İngiltere, XVIII. yüzyıl süresince rakibi Fransa ile sürekli bir çekişme halinde bulunacaktı.

İngilizler Yedi Yıl Harplerinin (1756-1763) ardından Fransa’yı, hem Amerika kıtasından hem de Hindistan’dan uzaklaştırarak
üzerinde Güneş’in batmadığı bir sömürge imparatorluğu kurmayı başarmıştı.

İngilizler Yedi Yıl Harplerinin (1756-1763) ardından Fransa’yı, hem Amerika kıtasından hem de Hindistan’dan uzaklaştırarak
üzerinde Güneş’in batmadığı bir sömürge imparatorluğu kurmayı başarmıştı.

İngiltere ve Fransa arasında gerçekleşen yedi yıl savaşını Fransa kaybetmiştir.

Etats-Généraux’nun 5 Mayıs 1789’da toplanması Fransa’da uzun süredir biraraya gelmeyen üç
feodal sınıfın yeniden buluşmasının ötesinde bir
anlama sahiptir.

İlk safha 3 yıl sürmüştür.

XVI. Louis döneminde Fransız ihtilali başlamıştır.

Leipzig'de meydana gelen Uluslar Savaşı'nda Napoleon Avusturya, İngiltere, Prusya ve Rusya'dan oluşan müttefik orduları ile karşılaşmıştır.

İhtilal sonrasındaki Fransız askeri düzeninin en önemli isimleri arasında yer alan Lazarre Carnot, yeni bir yönteme başvurdu. Carnot, seferberlik kavramını kullanıma sokarak eli silah tutmaya uygun bütün Fransız halkını orduya hizmet eder hale getirdi.

Paris’te, 27 Temmuz 1830’da başlayan ve Fransız tarihinde Üç Şanlı Gün (Les Trois Glorieuses) olarak anılacak ihtilal süreci başladı ve 29 Temmuz’a kadar devam etti.

Dört devlet, Napoleon, henüz Fonteinbleau Sarayı’ndan ayrılmadan önce anlaştılar ve 9 Mart 1814’te Chaumont Anlaşması’nı imzaladılar. Anlaşma ile kısa süre sonra Viyana Kongresi’nde oluşacak Dörtlü İttifak (Quadruple Alliance)’ın temelleri atıldığı gibi devletler, 20 yıl boyunca Fransa’ya karşı ortak hareket edeceklerini kayıt altına aldılar.

Dörtlü ittifak Fransa’nın da katılımıyla büyük ittifaka yani beş büyük Avrupa devletinin dahil olduğu beşli ittifaka (Quintuple Alliance) dönüştü.

1823 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı James Monroe, Kongre’de tarihte Monroe Doktrini olarak adlandırılacak konuşmasını yaptı. Başkan Monroe, A.B.D.’nin yeni kurulan devletleri tanıdığını ve herhangi bir Avrupalı gücün bölgeye müdahalesini kendisine karşı yapılmış bir eylem olarak göreceğini ilan ediyordu. Kısacası Metternich’in her türlü ihtilale müdahale edilmesi şeklinde özetlenebilecek doktrinine Başkan Monroe, Amerika kıtasının bundan muaf olduğu ve Avrupalı devletlerin nüfuz alanı dışında kaldığını gösteren bir doktrinle cevap vermiş oluyordu.

I. Alexander’ın 1825 yılında ölmesinden sonra I. Nicholas’ın, ağabeyi Constantin’in yerine tahta çıkmasını kabul etmeyen Rus ordusunda görevli yaklaşık 3000 subay ve asker St. Petersburg’da, Senato Meydanı’nda 14 Aralık 1825 (26 Aralık 1825)’te isyan ettiler. Bu isyanın adı Dekabrist (Aralıkçılar) İsyanı'dır.

18. yüzyılın sonlarına doğru bilinen bu ekonomik faaliyetlere hepsini dönüştürecek olan yeni ve daha güçlü bir üretim biçimi eklendi. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren önce İngiltere’de ortaya çıkan ardından bütün Avrupa’yı ve Dünya’yı etkileyecek olan yeni üretim biçiminin adı Sanayi idi.

İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya, Napoleon, henüz Fonteinbleau Sarayı’ndan ayrılmadan önce anlaştılar ve 9 Mart 1814’te Chaumont Antlaşması’nı imzaladılar. Antlaşma ile kısa süre sonra Viyana Kongresi’nde oluşacak Dörtlü İttifak (Quadruple Alliance)’ın temelleri atıldığı gibi devletler, 20 yıl boyunca Fransa’ya karşı ortak hare- ket edeceklerini kayıt altına aldılar. Doğru cevap C'dir.

Kongre’ye katılan devletlerin çokluğunun, gündemi ve karar alma sürecini olumsuz etkilememesi için bütün önemli sorunların dört galip (büyük) devlet tarafından karara bağlanmasında uzlaşma sağlandı. Böylece Viyana Kongresi ile diplomatik literatüre, Büyük ve Küçük Devlet terimi girmiş oldu. Fransa’yı bir daha Avrupa dengesini değiştiremeyecek biçimde güvenlikli -tampon- bölgelerle çevrelemek için Fransız İhtilali ve Napoleon Harpleri ile alt üst olan Avrupa haritası yeniden şekillendirildi. Prusya Ren Vilayeti’ni ve Westhpalia’yı aldı. Ayrıca Silesia Prusya'da kaldı; böylece Prusya, Orta ve Doğu Avrupa’da hayli genişleyen bir devlete dönüştü. Kongre’de ayrıca Papa’nın yönetimindeki Kilise Devleti yeniden diriltildi. Ancak, Kongre, Napoleon’un Alman dünyasındaki düzenlemelerine dokunmayarak 36 Alman devletinin -kısmen daha birleşik bir yapının- ortaya çıkmasını sağladı. Doğru cevap B'dir.