XVIII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI

Nedim Divanı'nın Ali Nihat Tarlan neşretmemiştir.

Dil-şâd, sevinmiş anlamına gelir.

XVI. yüzyıldan itibaren divan şiirinde görülen yerlilik arzusu; günlük hayat sahnelerinin, konuşma kalıplarının ve mahallî konuların şiire yansıması biçiminde özetlenebilir. Bu eğilim Necatî, Zatî, Bakî, Şeyhülislam Yahya ve Sabit üzerinden Nedim’e ulaşan bir zincire eklemlenir. XVIII. yüzyılda mahallîleşme, Nedim’in adı ile özdeşleşir. Doğru cevap E’dir.

Arapça kelimele­rin daha evvel şiirde yer bulamayan Türk telaffuzu biçimleri yavaş yavaş aruza girer. Türkçenin aruza uydurulmaya çalışıldığı uzun asırlardan sonra bunlar şaşırtıcı gelişmelerdir. Seyyit Vehbî, Haşmet ve hatta Nedim gibi bazı şairler “bezim (bezm), yevim (yevm), sadır (sadr), kadir (kadr)” gibi kullanımları söyleyişlerinin bir parçası hâline getirirler. Doğru cevap D’dir.

Edebiyatımızın, yüzünü Batı’ya çevirmesiyle birlikte tevarüs ettiği geleneği sürdüren şair­lerden modern şiir tarzını oluşturmaya çalışanlara kadar geniş bir yelpazede Nedim’in etkisi devam etmiştir. XIX. yüzyılın ilk yarısında Nedim’in en büyük takipçisi Enderunlu Vasıf’tır. Tanzimat dönemi şairlerini de etkileyen Leskofçalı Galip, Nedim’in etkisinde kalan bir başka şairdir. Doğru cevap B’dir.

Şair padişahlar dışında da hece vezniyle şiir söyleyen Nahifî ve Razî gibi şairler vardır. Enderun’da yetişen şairlerden Vahit Mahtumî ise asrın heceyi en fazla kullanan şairidir. Fakat hece ölçüsü, bütün Osmanlı çağları boyunca en etkili çıkışını Mahtumî’nin otuz iki şiiriyle değil, Nedim’in iki ve Şeyh Galip’in bir şiiriyle yapar. Enderun’da yetişen şairlerden Vahit Mahtumî ise asrın heceyi en fazla kullanan şairidir. Doğru cevap A’dır.

Defter-i Aşk ve  Hubanname Enderunlu Fazıl’a aittir. “Aynî Tarihi” Bedrettin Mahmut bin Ahmet (ö.1451) tarafından yazılan Ikdu’l-Cüman fi Tarihi Ehli’z-Zaman adlı yirmi dört ciltlik İslam tarihi, Nedim’in de içinde bulunduğu tercüme heyetince çevrilmiştir. Fakat Nedim’in mütercimler arasında yer aldığı bilindiği hâlde hangi bölüm veya kısımları tercüme ettiği henüz bilinmemektedir. Yukarıda hakkında bilgi verilen, Nedim’e ait eser Sahaifü’l-Ahbar’dır. Doğru cevap C’dir.

Tanzimat edebiyatının önde gelen simalarından Namık Kemal, Nedim’i Türk dilinin en büyük şairi sayar. Doğru cevap D’dir.

Yukarıdaki dizenin günümüz Türkçesiyle karşılığı “Yine cömert sadrazam, padişahın tahtını öpüp der ki; “efendimsin, velinimetim, fe­lek gibi yüce sultanımsın.” Biçimindedir. “pây-ı taht” tamlaması “padişahın tahtı” anlamına gelmektedir. Doğru cevap A’dır.

Asıl adı Ahmet’tir. İstanbulludur. Evinin Beşiktaş’ta olduğuna dair şiirlerinde kendisinin verdiği bilgiyi belgeler de destekler. 1681 yılında dünyaya geldiği tahmin edilmektedir. Doğru cevap C’dir.