XVIII. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 1

Vefeyatnameler, vefat etmiş ünlü kimselerin, başta ölüm tarihleri olmak üzere, meslek hayatlarının kimi safhalarının ve bazılarında da tamamıyla biyografilerinin verildiği
eserlerdir.

Giritli Ali Aziz Efendi’nin bu yüzyıl sonlarında yazmasına rağmen 1852 yılında basılan Muhayyelat-ı Aziz Efendi adlı eseri, Binbir Gece ve Binbir Gündüz Hikâyeleri’nden ilham alınarak yazılan bir hikâyeler külliyatıdır.

Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın, bahsi geçen eserden etkilendiğine dair bir bilgi mevcut değildir.

Tezkirecilik geleneği Bursalı Belîğ’in Zübdetü’l-Eşar’a ve Silahdarzade’nin Belîğ’e yazdığı zeyillerle süregelmiştir.

Bu eser Vakayiu'l-Fuzala'dır.

Âlî’nin Künhü’l-Ahbar adlı tarihindeki sistemin aynısını uygulayan Şeyhî Mehmet Efendi’nin zeylini bu yüzyılda yazılmış şuara tezkireleri arasında saymak dahi mümkündür.

Şeyhülislam Esat Efendi’nin Tezkire-i Hanendegân diye de bilinen Atrabü’l-Âsar fi Tezkireti Urefai’l-Edvar adını verdiği ve Damat İbrahim Paşa’ya sunduğu eserinde XVII. yüzyıldan XVIII. yüzyılın başlarına kadar yetişen doksan yedi musikişinas tanıtılmış ve eserlerinden örnekler verilmiştir.

Eserin Arap harfleriyle baskısı yapılmıştır. Bu yüzden nüshası çoktur.

Sıralanan eserlerden yalnız Gülzar-ı Suleha ve Vefeyat-ı Urefa, Ayvansarayî'ye ait değildir.

18. yüzyılda Vehbî, Hafız Mehmet, Haşmet ve Melek İbrahim’in sûrnamelerinden başka müellifi tespit edilemeyen mensur üç sûrname kaleme alınmıştır. Bunlar arasında dil ve üslup bakımından en sanatlısı ve üzerinde durulması gerekeni kuşkusuz Vehbî’nin Sûrname’sidir.

Viladetname-i Hümayun bir surnamedir.