XVI. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI

A, B, D ve E seçeneklerinde belirtilen XVI. yüzyılda Azerî sahası klasik Türk edebiyatının en büyük şairi Fuzilî’dir. Doğru cevap C’dir.

Şiirlerinde “Hatayî” mahlasını kullanan şair, XVI. yüzyıl Azeri sahasının Fuzulî’den sonraki en önemli şairi sayılan Şah İsmail’dir.  Doğru cevap A’dır.

Şah İsmail’in eserleri şunlardır: Hatayî Divanı, Dehname ve Nasihatname. E seçeneği dışındaki seçeneklerde belirtilen eserler, Şah İsmail’e ait değildir. Doğru cevap E’dir.

Hatayî Divanı’nın bu gün bilinen en eski tarihli nüshası Taşkent İlimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesinde bulunmaktadır. Hatayî’nin ölümünden on bir yıl sonra, 1535 yılında Şah Tahmasp’ın saray hattatlarından Mahmud Nişapurî tarafından istinsah edilmiştir. Bundan başka Hatayî Divanı’nın çoğu yurt dışında olmak üzere yazma eser kütüphanelerinde yirmi beş nüshası mevcuttur. Doğru cevap D’dir.

İbrahim Gülşenî’nin Türk edebiyatı açısından en önemli eseri Türkçe şiirlerini içeren divanıdır. Gülşenî Divanı’nın yazma nüshaları Mehmet Akay tarafından karşılaştırılarak metni hazırlanmış, dil özellikleri açısından incelenmiştir. Gülşenî’nin Türkçe kaleme aldığı diğer eserleri ise şunlardır: Pendname, Razname, Kıdemname ve Çobanname… Gülşenî’nin Farsça yazdığı en önemli eseri hiç şüphesiz Manevî’dir.  Doğru cevap B’dir.

Kenzü’l-cevâhir adlı eser, İbrahim Gülşenî’nin Farsça olarak kaleme aldığı bir eserdir. Diğer seçeneklerde verilen eserler ise Babür Şah’a aittir. Doğru cevap C’dir.

Babür Şah’ın en ünlü eseri Vekayi adıyla da bilinen Babürname adlı hatıratıdır. Eser 1589 yılında Farsçaya, daha sonra da Fransızca, Almanca, İngilizce, Rusça, Urduca ve Hintçeye çevrilmiştir. N. İlminskiy ve A.S. Beveridge tarafından bilimsel metni yayımlanmıştır. Reşit Rahmeti Arat da Türkiye Türkçesine aktarmıştır. Babürname’nin son bilimsel basımı, Şinasi Tekin-Gönül Alpay Tekin’in editörlüğünde üç cilt olarak gerçekleşmiştir. Eserin Çağatayca metni Farsça tercümesiyle birlikte verilmiş ve karşılaştırmalı metne bağlı kalınarak İngilizce’ye yeniden çevrilmiştir. Doğru cevap E’dir.

Babür Şah’ın, Hanefi fıkhıyla ilgili bazı konuları mesnevi biçiminde ve fe‘ilâtün mefâ‘îlün fe‘ilün ölçüsüyle anlattığı ve çocukları Hümayun ve Kâmrân’a öğüt vermek maksadıyla yazdığı eserin adı Mübeyyen’dir. Doğru cevap B’dir.

İlkin Heybetî mahlasıyla şiirler söyleyen İbrahim, daha sonra mürşidi Ruşenî’nin “sen ol bâğ-ı bekânın gülşenisin” demesi üzerine Gülşenî mahlasını kullanmıştır. Arapça şiirlerinde isminin çağrışımıyla Halilî, diğer eserlerinde ise Gülşenî mahlasını kullanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Manevi, İbrahim Gülşenî’nin Mevlânâ’nın Mesnevîsine nazire olarak Diyarbakır’da on ayda tamamladığı söylenilen 40.000 beyitli Farsça bir mesnevidir. Eserin ilk 500 beyti La‘lî Mehmed Fenâyî tarafından şerh edilmiştir. Doğru cevap C’dir.