XVI. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 12

Ebkâr-ı Efkâr, Molla Maşîzâde Fikrî Dervîş tarafından yazılmıştır. 1504 beyitten oluşmaktadır. Edirne ve İstanbul'da şairin yaşadığı aşk hikayesini anlatmaktadır.

Nalan u Handan, Muyî’nin hasbihâl tarzında yazmış olduğu bu mesnevi, 2759 beyitten oluşmaktadır.

Fuzulî de (ö. 1556) Sakiname / Heft Cam isimleriyle bilinen 327 beyitlik tasavvufî nitelikte bir mesnevi kaleme almıştır.

Timurlular döneminde Ali Şir Nevayî sayesinde zirveye erişen Çağatay edebiyatı, XVI.
yüzyılda Şeybaniler ve Babürlüler tarafından temsil edilir. Şeybanilerin dağılmasıyla birlikte Afganistan ve Hindistan’ın bir bölümünü ele geçiren Babür Şah, Çağatay edebiyatının Nevayî’den sonra en büyük temsilcisi sıfatıyla şiir, hatıra, aruz, fıkıh ve tasavvuf konularında eserler verir.

Muhasebe sürecinde hesaplar aracılığıyla yevmiye defterine kayıtlanan ve büyük defterlerde sınıflandırılan olay ve faaliyetler ham veri niteliğindedir. Bu verilerin ihtiyaca uygun bilgi haline dönüştürülmesi için belli bir işlem sürecinden geçirilmesi gerekir. Hemen belirtmek gerekir ki finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyaç duyduğu bilgilerin nitelikleri birbirinden farklıdır. Örneğin devletin muhasebe bilgi sisteminde talep ettiği bilgiler ile işletme sahip veya yöneticilerinin ihtiyaç duyduğu bilgiler birbirinden farklıdır. Bu nedenle muhasebe bilgi sistemi kayıtlanan ve sınıflandırılan veri ve bilgileri belli bir işlem sürecinden geçirerek ihtiyaca uygun bilgiler haline getirir.

Finansal bilgilerin saklanması: Muhasebe bilgi sisteminde kaydedilen veri ve oluşturulan bilgilerin tekrar ihtiyaç duyulduğunda kullanılması için saklanması gerekmektedir. Muhasebe bilgi sisteminin bilgisayar ve yazılım programlarından yararlanılarak oluşturulması durumunda finansal nitelikteki veri ve bilgiler hem elektronik ortamda saklanmakta, hem de bu veri ve bilgilerin çıktıları alınarak arşivlenmektedir. Bu durumda ihtiyaç duyulan tüm veri ve bilgiye çok kısa sürede ulaşıp gerekli analizler yaptıktan sonra ihtiyaca uygun bilgi üretmek her zaman mümkündür.

Bağımsız muhasebe sisteminde, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi birbirinden ayrı olarak yürütülür ve her iki muhasebe, hesapları kendi bünyeleri ve hesap alanı içinde tutar. Genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasındaki bağlantı, bağlantı hesapları aracılığı ile kurulur. Birleşik muhasebe sisteminde ise maliyet muhasebesi kayıtları ile genel muhasebe kayıtları birlikte tutulur. Hesap ayrılığı sistemi MSUGT’de benimsenen sistemdir. Bu sistemde, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi birlikte çalışmakla beraber, bazı ana ve yardımcı hesaplar her iki muhasebede ayrı ayrı tutulur.

XVI. yüzyılda yazılan mesneviler arasında çift kahramanlı aşk hikâyeleri büyük yer tutar. Bu tür mesnevilerin kahramanları kişiler olabileceği gibi kişileştirilmiş varlıklar da olabilir. Yusuf ile Züleyha arasındaki aşk, mesnevi tarzında en çok işlenen konudur. Şairlerin bu ilgisinde Yusuf ile Züleyha kıssasının kutsal kitaplarda yer almasının payı büyüktür. Hikâyenin olay örgüsünü Yusuf ile Züleyha’nın rüyaları, Yusuf ’un kervanla Züleyha’nın düğün alayıyla Mısır’a gidişi, Yusuf ’un köleliği ve zindan süreci ile buradan kurtulup ikbal bulması ve Züleyha ile kavuşmaları oluşturur.

7/B seçeneğinin kullanımı için THP.’da aşağıdaki hesap grubu ile bu hesap grubu içindeki hesaplar yer almaktadır 79 GİDER ÇEŞİTLERİ (7/ B SEÇENEĞİ) 790. İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ 791. İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 792. MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 793. DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 794. ÇEŞİTLİ GİDERLER 795. VERGİ, RESİM VE HARÇLAR 796. AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI 797. FİNANSMAN GİDERLERİ 798. GİDER ÇEŞİTLERİ YANSITMA HESABI 799. ÜRETİM MALİYET HESABI

Ülkemizde uygulanmakta bulunan Tekdüzen Hesap Planı aşağıda belirtildiği gibi dokuz bölümden oluşmakta olup ondalık bir kodlama sistemi ile hesap isimlerinden oluşmaktadır. 1 DÖNEN VARLIKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR 6 GELİR TABLOSU HESAPLARI 7 MALİYET HESAPLARI 8 SERBEST HESAPLAR 9 NAZIM HESAPLAR

Yüzyılın en dikkat çekici mesnevi şairi Taşlıcalı Yahya’dır. Mesnevi geleneği içinde özgün
ve yerli konuları işleyerek üne kavuşmuştur. Yahya’nın hamsesi şu mesnevilerden oluşur: Gencine-i Raz, Şah u Geda, Usulname yahut Kitab-ı Usül, Yusuf u Züleyha, Gülşen-i Envar.

İlk kez Genceli Nizamî tarafından mesnevi biçiminde Farsça olarak işlenen bu konu,
Arapların sözlü geleneğinde yaşayan bir halk hikâyesinden uyarlanmıştır. Nizamî’nin eseri Fars ve Türk edebiyatında son derece etkili olmuştur.

Gelibolulu Mustafa Âlî de XVI. yüzyılın, hamse sayılabilecek kadar çok mesnevi yazan şairlerindendir. Lamiî gibi o da mesnevilerinin fazlalığıyla dikkati çeker. Mesnevileri
arasında Mihr ü Mah, Tuhfetü’l-Uşşak, Riyazü’s-Salikîn, Mihr ü Vefa, Camiü’l-Buhur yer
almaktadır.

Âdem Peygamber, ruhlar âleminde Yusuf’un güzelliğini görüp ona hayran olur. Başka peygamberler de bu durumdadır. Ancak Allah, Yusuf’u Yakup’a ihsan eder ve Yusuf,
Yakup’un on ikinci oğlu olarak dünyaya gelir. İki yaşındayken annesi ölür. Yakup, bakması için onu amcasının kızı İnase’ye teslim eder. İnase onu sevgi ve şefkatle büyütür.

Ahmed-i Rıdvan Mahzenü’l-Esrar

Gûy u Çevgân

Kaynakların verdiği bilgilerden hareketle Lamiî Çelebi’nin üstün yönlerini şöyle
sıralayabiliriz:
1. Üretken (velud) bir şair ve yazardır.
2. İki hamse sahibidir.
3. Nesirde üstattır.
4. Mükemmel ve mürettep divan sahibidir.
5. Âlim şairlerdendir.
6. Abdurrahman Camî’den yaptığı tercümelerle Camî-i Rum diye anılır.

Bahr-ı tavîl: Aruzun fe‘ilâtün, mefâ‘îlün, müstef‘ilüncüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiirdir. İlk örneklerine rastlandığı XV. yüzyıldan itibaren
hemen her yüzyılda az sayıda da olsa bahr-ı tavil yazılmıştır

Gûy u çevgân: Açık bir alanda at üzerinde, elde bulunan ucu eğri
bir sopa (çevgân) ile top(gûy)a vurularak oynanan bir tür oyundur