XIX. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI

Doğru cevap E dir. Mühtediler sonradan müslümanlığı seçiyorlardır ama ruhen İslam’a bağlanmış olsalar da maddeten yine de Batılı olarak kalıyorlardır ve Osmanlının içindeki küçük Avrupa’yı temsile devam ediyorlardır.

Doğru cevap C dir. “Kültür elçisi” bilhassa 1793’te ikamet elçiliklerinin
kurulmasından sonra artık, bir Batılı ülkede yaşayan ve oradan gönderdiği raporlarla Avrupa’yı devletine daha yakından tanıtan yeni bir sefir tipidir.

Doğru cevap A dır. Osmanlı'da batılaşma gayretleri ilk olarak askerî kanatta başlamıştır.

Doğru cevap B dir. Türklerin edebiyatına dahil olmaya özenen Ermeni saz şairlerine “aşug” deniliyordu.

Doğru cevap D dir. 1856, Islahat Fermanı ilan edilerek kültürel Batılılaşma resmîleştirilmiştir.

Münif Paşa'nın eseri Muhaverat-ı Hikemiyye'dir.

Doğru cevap B dir. Sevdayı ve sevgiliyi daha gerçekçi anlatmak klasik şiirin içeriğinde belirmiş yeniliklerden biridir.

Doğru cevap A dır. Şiirin vezinsiz ve kafiyesiz de olabileceğini söylemek klasik şiirin formlarında belirmiş yeniliklerden biridir.

Enderunlu şairler. Cevap B'dir.

Zelotizm. Cevap A'dır.

Herodianizm. Cevap B'dir.

Şiir. Cevap A'dır.

Focillon. Cevap D'dir.

Levanten. Cevap C'dir.

Misyonerler. Cevap A'dır.

Azınlıklar . Cevap C'dir.

Osmanlı sefirleri. Cevap A'dır.

Mühtedi. Cevap D'dir.

Tarihçi A. J. Toynbee, bir medeniyetin başka bir medeniyetin tehdidi karşısındaki tutumunu adlandırmak için “zelotizm” ve “herodianizm” terimlerini kullanır. Zelotizm, tehdide uğrayan medeniyetin, kabuğuna çekilerek iyice gelenekçi olmasıdır; herodianizm ise rakip medeniyetin maddi ve manevi silahlarını kullanmayı öğrenmektir. Osmanlı, Batı karşısında bu iki kavramın bütün içeriğini olanca genişliğiyle dener; hem de aynı anda... Bir yandan Batılılaşma çabası sürerken, diğer yandan da geleneğe daha bir sıkı yapışanlar çıkar. Bu sebepledir ki, Batılılaşma sürecine giriş, gelenekli değerlerin bir çırpıda edebiyattan silinmesine ve modern bir edebiyatın başlamasına müsaade etmez.

Osmanlının klasik edebiyatı ağırlıklı olarak manzumdur. Nazım -adının da ifade ettiği gibi- kendi nizam ve intizamı içinde mevcuttur. Bu nizam, uzun asırlar içinde yavaş yavaş oluşup kesinleştiği için, yenilik isteğiyle taşlarını yerinden oynatmak isteyenlere direnir. Nesir ise hep biraz kenarda kalmış, bilhassa edebî nesrin gelişimi ihmale uğramıştır. Bundan dolayıdır ki Batılı nesrin klasik Türk edebiyatına girmesi şiirden çok daha kolay olmuştur. Roman, hikâye, tiyatro gibi Türk edebî geleneğinde birebir karşılığı bulunmayan türler, Osmanlı topraklarına kendi kültürleriyle ve kurallarıyla girebilmiştir. Oysa Batılı şiir, Türk topraklarındaki büyük gelenekle boğuşmak ve çoklukla mağlup olmak veya yerlileşip başka bir hâle dönüşmek suretiyle yaşayabilecektir.