XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK EDEBİYATI

XVII. yüzyılda yazılan Metâli’ü’n-nezâ’ir, derleyeni belli son nazire mecmuasıdır.

XVII. yüzyılda yazılan Metâli’ü’n-nezâ’ir, derleyeni belli son nazire mecmuasıdır. Budinli Hisâlî (ö. 1062/1652) tarafından derlenen bu mecmua, şiirlerin sadece matla beyitlerine yer verilmesinden dolayı diğerlerinden farklıdır.

Cevap, bir şiire başka bir şairin yazdığı nazire şiirdir.

Bugünkü bilgilerimize göre, Türk edebiyatında yazılan ilk nazire mecmuası Ömer b. Mezîd’in ortaya koyduğu Mecmû’atü’n-nezâ’ir adlı eserdir.

Fars edebiyatında da ilk nazire örnekleri on ikinci yüzyılda görülmeye başlanmıştır

Türk edebiyatında “nazire” kelimesini, “nazireler” anlamında ilk defa Fahreddîn bin Mahmûd Behcetü’l-Hadâ’ik fî-mev’izeti’l-Halâ’ik adlı eserinde kullanmıştır.

Arap edebiyatında Cahiliyye devrinden itibaren görülen nazire, İslami dönemde Ka’b bin Züheyr’in Hz. Peygamber için yazdığı “Bânet Süâd (= Sevgili Uzaklaştı)” adındaki na’tına yazılan şiirlerle en geniş şekilde görülmeye başlanmış ve kesintisiz devam edip gelmiştir. Ancak terim olarak nazire yerine “mu’âraza” yanında “ihtizâ” ve “muhâkât” kelimeleri de kullanılmış, çok sonraları “taklîd”,
“nazîr” ve “mesîl” terimlerine de yer verilmiştir.  Fars edebiyatında ise, nazire, “cevâb” kelimesi ile karşılanmış, ayrıca “istikbâl” ve “tazmîn” gibi terimler de kullanılmıştır. Fars edebiyatında da ilk nazire örnekleri on ikinci yüzyılda görülmeye başlanmıştır. Türk edebiyatında “nazire” kelimesini, “nazireler” anlamında ilk defa Fahreddîn bin Mahmûd Behcetü’l-Hadâ’ik fî-mev’izeti’l-Halâ’ik adlı eserinde kullanmıştır.

Terim olarak nazire yerine “mu’âraza” yanında “ihtizâ” ve “muhâkât” kelimeleri de kullanılmış, çok sonraları “taklîd”, “nazîr” ve “mesîl” terimlerine de yer verilmişti.

Ahmed Paşa’nın murabba (naziresi)ına ise, Fatih Sultan Mehmed ve Karamanlı Nizâmî muhammes nazireler yazmışlardır.

Orhan Yavuz tarafından yayımlanan Kansu Gavri’nin Türkçe Divanı adlı esere baktığımızda, Mısır’da hüküm süren ve son hükümdar olan Kansu Gavri’nin de, onun üstünde şairin şiirine nazire yazdığını görürüz. Kansu Gavri’nin şiirlerine nazire yazdığı şairlerin başında, meşhur XIV. yüzyıl Azeri şairi Nesîmî ile Hasanoğlu da bulunmaktadır. Bundan başka olarak Gavri; Ahmedî, Zarîfî, Nasîbî, Şeyhoğlu, Salâhî, Ahmed Paşa, Şirâzî, Kâtiboğlu, Karamanlı Nizâmî, Halâsî ve Cem Sultan gibi şairlere de nazireler yazmıştır.

Cevab. Yanıt A'dır.

İhtiza. Cevap B'dir.

Fahreddin Bin Mahmud. Cevap C'dir.

Ömer İbni Mezid. Cevap A'dır.

Eğidirli Hacı Kemal. Cevap A'dır.

Edirneli Nazmi. Cevap E'dir.

Hakim Süleyman Ata.

Melihi. Cevap A'dır.

Necati. Cevap E'dir.

Hakim Süleyman Ata.Cevap E'dir.