XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK EDEBİYATI

Yûsuf u Zelîhâ: Şeyyâd Hamza’nın
en büyük eseri olan Yûsuf u Zelîhâ, Anadolu sahası
Türk edebiyatının bu konuda bilinen ilk mesnevisidir.

Yûsuf-ı
Meddâh’ın da bir beyti bulunmaktadır. Varka vü
Gülşâh (=Varaka vü Gülşâh) adlı eserini 1342 yılında Sivas’ta yazan Yûsuf-ı Meddâh’ın, Şeyyâd Hamza, Elvân Çelebi ve Hoca Mes’ûd gibi şairlerle aynı
dönemde yaşadığı anlaşılmaktadır.

Elvân Çelebi’nin tek eseri, Menâkıbü’l-kudsiyye
fî-Menâsibi’l-ünsiyye isimli mesnevisidir. Türk
edebiyatında menkıbe türünün ilk örneği olan ve
feilâtün mefâilün feilün vezniyle yazılan mesnevi,
2081 beyittir.

Süheyl ü Nevbahâr (Kenzü’l-bedâyi‘): Hoca
Mes’ûd’un, 1350 yılında yeğeni İzzeddîn Ahmed
ile ortak olarak Farsçadan Türkçeye çevirdiği bir
eserdir.

Nizâmî’nin Hüsrev ü Şîrîn mesnevisini Anadolu sahasında Türkçe ilk defa Fahrî tercüme etmiştir

Şeyhoğlu Mustafâ’nın biri manzum üçü mensur olmak üzere dört eseri vardır. Bunlardan Hurşîd-nâme manzum, Marzubân-nâme ve Kâbus-nâme tercümeleri ile Kenzü’l-küberâ ve Mehekkü’l-‘ulemâ adlı eserleri mensurdur.

İskender-nâme: Ahmedî’nin en önemli eseri olan İskender-nâme, edebiyatımızda bu konuda yazılan mesnevilerin ilk ve en başarılı örneğidir.

Kıssa-i Yûsuf (Yûsuf u Zelîhâ):
Kur’an’daki Yûsuf Sûresi’nden hareketle fâilâtün
fâilâtün fâilün vezniyle yazılan ve 2126 beyit olan
bu mesnevi, Darîr’in ilk eseridir.

Sîretü’n-nebî: Darîr’in bu eseri, Türkçede yazılmış ilk siyer kitabı olması bakımından önemlidir.

Şeyhoğlu Mustafâ’nın biri manzum üçü mensur olmak üzere dört eseri vardır. Bunlardan Hurşîd-nâme manzum, Marzubân-nâme ve Kâbus-nâme tercümeleri ile Kenzü’l-küberâ ve Mehekkü’l-‘ulemâ adlı eserleri mensurdur.

Şeyyâd Hamza’nın farklı mecmualarda on altı şiiri vardır. Bu şiirler, Necmeddin Halil Onan, Mecdut Mansuroğlu, Sadettin Buluç, Metin Akar ve Orhan Kemal Tavukçu tarafından yayımlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Şair hakkında ilk bilgiler Şeyhoğlu Mustafâ’nın 1401 yılında yazdığı Kenzü’l-küberâ’sında bulunmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Varka vü Gülşâh; 1742 beyitten meydana gelen telif bir eserdir. Doğru cevap E’dir.

Varka vü Gülşâh adlı eserini 1342 yılında Sivas’ta yazan Yûsuf-ı Meddâh’ın, Şeyyâd Hamza, Elvân Çelebi ve Hoca Mes’ûd gibi şairlerle aynı dönemde yaşadığı anlaşılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Hikâyet-i Kız ve Cühûd: Yûsuf-ı Meddâh’ın bu eseri, Yahudi ve Müslüman iki komşu arasında geçen olayları anlattığı, yaklaşık 200 beyitten oluşan bir mesnevisidir. Doğru cevap A’dır.

Destân-ı İblîs: Yûsuf-ı Meddâh’ın 200 beyitlik, Hz. Peygamber ile İblis (şeytan) arasında geçen konuşmayı ve Hz. Peygamberin ümmetine öğütlerini konu alan bir mesnevisidir. Doğru cevap D'dir.

Menâkıbü’l-kudsiyye üzerinde ilk yayın, İsmail Erünsal ve Ahmet Yaşar Ocak tarafından 1984 yılında yapılmıştır. Bu yayında, hem eserin metni ortaya konmuş hem de eser üzerinde yapılan inceleme verilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Süheyl ü Nevbahâr (Kenzü’l-bedâyi‘): Hoca Mes’ûd’un, 1350 yılında yeğeni İzzeddîn Ahmed ile ortak olarak Farsçadan Türkçeye çevirdiği bir eserdir. Doğru cevap B'dir.

Fahrî’nin tek eseri, Nizâmî’nin aynı adlı eserinden tercüme edip Işk-nâme adını da verdiği Hüs- rev ü Şîrîn mesnevisidir. Doğru cevap B’dır.

Marzubân-nâme: Germiyan beyi Süleyman Şah adına Farsçadan Türkçeye çevrilmiş mensur hikâye ve masalların yer aldığı bir eserdir. Doğru cevap E'dir.