XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ

Ünlü düşmesi olayı genellikle ikiden fazla heceli kelimelerde sonunda ünsüz olmayan orta hece ünlüsünün düşmesi şeklinde görülmektedir. Örnekler: agızı > agzı (MSD 512); boyunı > boynı (LD 475); köñülüm > köñlüm (HBD XXI/2)

Oluşumları sırasında ses telleri titreşen ötümlü ünsüzlerin ses telleri titreşmeden oluşan ve karşılıkları olan ötümsüz ünsüzlere dönüşmesi olayıdır. Ünsüz ötümsüzleşmesi Çağatay Türkçesinin karakteristik özelliklerinden biridir. Bu ses olayı nedeniyle Çağatay Türkçesinde bazı eklerin yalnızca ötümsüz şekilleri yaygınlaşmıştır. Örneğin +lIG >+ lIḲ ve –mAz > -mAs değişiklikleri. Cevap B şıkkıdır.

Kapantılı ünsüzlerin genellikle ünlü seslerin etkisiyle sızıcı ünsüzlere dönüşmesi olayıdır.  yakşı > yahşı döüşmesi, bu ses olayına örnektir. Cevap A şıkkıdır.

Kelime başında veya ortasında bir ünsüzün türemesiyle ortaya çıkan bir ses olayıdır. "Yırak" kelimesinde bu ses olayı vardır. Cevap B şıkkıdır.