XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 27

Münyetü’l-Guzat, Arapça'dan Türkçe'ye tercüme edilmiş, konusu askerlikle ilgili olan bir eserdir. Eseri tercüme edenin kim olduğu ve tercüme edildiği yer bilinmemektedir. Günümüze ulaşan tek nüsha, Gazi Altunboga adına 1446/1447 tarihinde istinsah edilmiştir. 115 yapraklık günümüze ulaşan tek nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi III. Ahmed bölümündedir. Mütercim eserini altı fen üzerine tertip ettiğini belirtmesine rağmen nüshada ata binmek, süngü tutmak, kılıç kullanmak, ok atmak ve top vurmak konuları bulunmaktadır.

"yıkıl-a tur-a kiter" cümlesinde bulunan "-a, -a" ekleri zarf fiil ekleridir. Doğru yanıt: D'dir.

Sadi’nin 1258 yılında yazdığı Gülistan adlı eserinin bilinen en eski tarihli Türkçe tercümesi "Kitab Gülistan bi’t-Türk"tür. 1 Eylül 1391 tarihinde tamamlanan tercüme Seyf-i Sarayî tarfından Kıpçak Türkçesiyle yazılmıştır. Tercümeden çok adaptasyon karakterinde olan eserin yazarı Seyf-i Sarayî hakkında bilinenler oldukça sınırlıdır. Seyf-i Sarayî eseri Mısır’da hacipler hacibi Emir Bathâs adına tercüme etmiştir. Serbest çeviri özelliği taşıyan eser Kıpçak Türkçesinin bilinen tek edebi eseridir. Eserin sonunda Seyf-i Sarayî’nin kendi şiir ve nazireleri de vardır.

Köktürkçedeki “kapıg” kelimesi günümüz Türkiye Türkçesinde “kapı” olarak devam etmiştir.

P ünsüzü bazı durumlarda üç nokta ile gösterilerek b harfinden ayırt edilir.

Harezm Türkçesi'nde ünsüz sızıcılaşması

b>v: Kelime içinde ve sonundaki b'ler, bazı kelimelerde v'ye dönmüştür.

konşı>koşnı, Harezm Türkçesi'ndeki göçüşmeye örnektir

"Anlarça" kelimesi, eşitlik hali eki almıştır. (+çA)

Baruçak kelimesi zarf-fiildir.

Kitabü’l-İdrak li-Lisani’l-Etrak
18 Aralık 1312’de Kahire’de tamamlanmış olan kitabın yazarı Endülüslü Ebu Hayyan’dır.
Türkmen ve Kıpçak Türkçesinin dil özelliklerini barındıran eser Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmıştır. Eser, sözlük, dil bilgisi ve cümle bilgisi olmak üzere üç bölümde
düzenlenmiştir. Sözlük bölümünde isim ve fiiller karışık olarak Arap alfabe sırasına göre
düzenlenmiştir. Türkçe sözlere genellikle tek sözden oluşan Arapça anlamlar verilmiştir.
Eserin günümüze ulaşan üç nüshası bulunmaktadır. İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesi Veliyüddin Efendi Bölümünde bulunan nüsha, ismi bilinmeyen birisi tarafından
1335 tarihinde istinsah edilmiştir. Baştan sona harekeli olan eserde Türkçe sözler kırmızı mürekkeple yazılmıştır. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Bölümünde bulunan nüsha 1402 yılında Ahmet bin Şafi tarafından Lâzkiye’de istinsah edilmiştir.
Eserin üçüncü nüshası Kahire’de Dârü’l-Kütüb Kütüphanesinde bulunmaktadır

"+GA" ve (+KA) ekleri Çağatay Türkçesi'nde kullanılan yönelme hali ekleridir.

"dirįġā" kelimesinin karşılığı, ‘yazık, eyvahlar olsun’dur.

"fikr" kelimesinin karşılığı ve görevi, ‘etmek yardımcı fiili’dir.

"ĥūrilerden bu sözi işitdüm vurdum bardaġumı śıdum daħı uyandum gördüm kim bardaġum śınuķ yatur bu ol bardaķdur didi ħaberde gelür kim ķaçan ramażān ayı gelse uçmaķ ķapuların açarlar ŧamu ķapuların yaparlar" şekline başlayan metin "MİFTĀHU’L-CENNE"dir.

"taşkarı ata yalañ kılıp baş" cümlesinde koyu renkle yazılmış olan ek yön halidir.

śı kelimesinin karşılığı ‘kırmak’tır.

"olmaya kim söyleyesin daħıya işide düşüŋi saŋa ķaħıya" şeklinde başlayan eser "YUSUF U ZELİHA"dır.

ögey kelimesinin karşılığı ‘üvey’dir.

"… olmaġa başladı meger dirse ħan dirleridi bir bigüŋ oġlı ķızı yoġıdı śoylamış görelüm ħanum ne śoylamış" şeklinde başlayan eser "DEDE KORKUT KİTABI"dır.

"Torġay"  kelimesinin karşılığı ‘çayır kuşu, toygar’dır.