Aof Panel

Soru 1

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde yuvarlak ünlülü eklerde geniş zaman ekidir?

Soru 2

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde yuvarlak ünlülü eklerde İlgi ekidir?

Soru 3

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesindeki ünlü geçişmesi doğrudur?

Soru 4

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde sadece ötümlü ünsüzle başlayan bulunma hâli ekidir?

Soru 5

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde sadece ötümlü ünsüzle başlayan ayrılma hâli ekidir?

Soru 6

Köktürkçedeki bol- fiilinin başındaki ünsüz XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde aşağıdakilerden hangi biçimi alır?

Soru 7

Aşağıdakilerden hangisi XIV-XV. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesinde eşitlik hal ekinin işlevlerinden birisi değildir?

Soru 8

Aşağıdakilerden hangisi, Arapça ve Farsça çeşitli vaaz kitaplarından yararlanılarak Nâsırüddin b. Ahmed b. Muhammed tarafından telif edilmiş eserdir?

Soru 9

Aşağıdakilerden hangisi, Mevlâna’nın tasavvuf muhtevalı, dinî öğütler veren sohbetlerinin not edilmesiyle oluşturulmuştur?

Soru 10

Aşağıdakilerden hangisi, Mevlâna’nın sonradan bir araya getirilen mektuplarıdır?

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi, Sultan Veled’in dini, ahlâki öğütler veren son eseridir?

Soru 12

Aşağıdakilerden hangisi, Hoca Ahmed Fakih'ın eserlerinden birisidir?

Soru 13

Aşağıdakilerden hangisi, Yunusemre'nin eserlerinden birisidir?

Soru 14

Aşağıdakilerden hangisi, Şeyyad Hamza 'nın eserlerinden birisidir?

Soru 15

Aşağıdakilerden hangisi, Şeyhoğlu'nun eserlerinden birisidir?

Soru 16

Aşağıdakilerden hangisi, Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserlerinde görülen yazım özelliklerinden biri değildir?

Çözüm Açıklaması

Yazım (İmla) Özellikleri
Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazılan eserlerde Arap alfabesi kullanılmıştır.
Anadolu’ya gelen Oğuzlar Arap alfabesi ile eserler yazarken hem Orta Asya’daki yazı dili yazım geleneğinin devamını yaşatmışlar hem de bazı hususlarda kendilerine özgü yazımlar geliştirmişlerdir. Bazı konularda yazım standartlaşması söz konusu ise de, bazı durumlarda farklı yazım tercihleri de görülmektedir. EAT dönemi eserlerinde görülen yazım özellikleri şunlardır:
1. Bazı metinler harekeli, bazıları ise harekesiz yazılmıştır. Sadece bazı yerlerin harekelendiği metinler de vardır.
2. Arapça ve Farsça kelimeleri özgün imlaları ile yazmak genel bir kuraldır (ħiźmet خذمت Gunya, eśaĥ اصح BH, ‘inâyet عنايت MC). Çok nadir olarak özgün şekle uymayan yazımlar da görülebilir.
3. Kelime başında /a/ ve /e/ sesleri için elif (ا ) kullanılır: aya (ايق) (BH), eski (اسكى ) (Gunya)
4. Kelime başındaki /ı/ ve /i/ sesleri bazen sadece elif (ا ) ile (ırmak ارمق BH, irte ارته (Gunya) bazen de elif-ye (اي (ile (ıra ارياقMC), yazılmıştır.
5. Kelime başındaki /o/, /ö/, /u/ ve /ü/ sesleri bazen sadece elif (ا ) ile (ördek) (اردك) Mrzb.; uçma اجماق MC) bazen de elif-vav (او (ile (ucı اوجى Gunya) yazılmıştır.
6. Kelime içinde /a/ ve /e/ sesleri için harf kullanılmayan örnekler de vardır (açan قجن Edv.Müf., deŋiz دكز Gunya), kullanılan örnekler de vardır. Eğer harf kullanılmışsa bazen he (ه) (aradur قرهدر MC, gicesinüŋ كجهسذك MC) bazen de elif (ا) (apu قاپو EMŞer., sevüne ساوكا EMŞer.) tercih edilmiştir.

7. Kelime içinde /ı/ ve /i/ sesleri için bazen ye (ي ) kullanılmış (ız قيز Gunya, dil ديل MC) bazen de harf yazılmamıştır (çıban جبان BH, geyik كيك MC).
8. Kelime içinde /o/, /ö/, /u/ ve /ü/ sesleri bazen vav (و )ile (döne دونا SNev., íuzı قوزى Gunya) bazen de harfsiz (göbek كبك Gunya, ula قلاق MC) yazılmıştır.
9. Kelime sonunda /a/ ve /e/ sesleri genellikle he (ه) (taşra طشره Mrzb., gice كجه SNev.) bazen de elif (ا (ile (açıla اجيال BH, işleye اشليا MC) yazılmıştır.
10. Kelime sonunda /ı/ ve /i/ sesleri ye (ى (harfi ile yazılır (uġrı اغرى Gunya, beni بىن SNev.). Çok seyrek olarak kelime sonunda /ı/ veya /i/ seslerinin herhangi bir harf ile yazılmamış olduğu örnekler de vardır (selâmı سلام MC, üsti اوست EMŞer.).
11. Kelime sonunda /u/ ve /ü/ sesleri vav (و (ile (yatsu يتسو Gunya, girü كرو BH) yazılır. Nadiren, Arapçadaki kelime sonu uzun /u/ ünlülerinin yazılışı gibi, vav-elif (وا (ile yazılmış olan örnekler de vardır (araŋu قراكو EMŞer., ).
12. Sonu /en/ sesleri ile biten bazı kelimelerin, Arapçadaki tenvin ile yazıldığı da olmuştur (kömürden كمرد ا EMŞer.)
13. Bazı ünsüz sesler Arapçada olmadığı için Arap alfabesinde de onların harfi yoktur (p, ç, ŋ, ç gibi). Farslar ve Türkler kendi dilleri için Arap alfabesini kullanırken bu seslere karşılık yeni harfler de yaratmışlardır (/p/ için üç noktalı be; /ç/ için üç noktalı çim, gibi). Bu yüzden /p/, /ç/, /ŋ/ gibi sesler için EAT’de farklı yazımlarla karşılaşılmaktadır. /p/ sesi için bazen be (ب) (pâdişâh بادشاه MC, alup الو Gunya) bazen de pe (پ) (pâre پاره MC, alup الوپ BH) yazılmıştır. /ç/ için bazen cim (ج) (çömlek جملك Mrzb., üç اج EMŞer., ) bazen çim (چ) (çiçek چچك MC, üç اوچ Edv.Müf.) kullanılmıştır. /ŋ/ için sadece kef (ك (kullanılması (deŋiz دكز KŞ, geldüŋ كلدك Çrh., saŋa سكا SNev.) genel bir kuraldır. Bazı metinlerde kef harfinin üzerine “üç nokta” konulduğu da olmuştur. Orta Asya Türk yazı dili geleneğinde bu ses nun-kef (نك (ile yazılmaktaydı. EAT metinlerinde o kullanış yaygınlaşmamışsa da özellikle “taŋrı” kelimesi yazılırken nun-kef kullanılmış örnekler de (taŋrı تنكرى MC) bazı metinlerde görülmektedir.
14. Kelime başındaki /s/ ünsüzü, ince ünlülü kelimelerde sin (س )ile yazılır. Kalın ünlülü kelimelerde ise sad (ص ) ile yazılan örnekler de vardır (śaġ صاغ MC), sin (س (ile yazılanlar da vardır (saġ ساغ MC).
15. Eski Uygur Türkçesinde bazı ekler kelimeden ayrı olarak yazılıyordu. Aynı yazım geleneği Orta Asya Türk lehçelerinin Arap harfleriyle yazılmaya başlandığında da devam ettirilmişti. O yazım geleneği, Anadolu’daki Oğuzların yazdığı bazı metinlerde de görülmektedir (müslümânlıí ن مسلما لق Mrzb.,eylemeklige ليكه ايلمك SNev., bilmeyenler بلمني لر MC).
16. Edatlar kelimelerden ayrı yazıldığı hâlde, çok seyrek olarak kelimeye bitişik yazıldıkları da olmuştur (oladar القدر Mrzb., sendaħı سندخى MC).

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisi Eski Anadolu Türkçesi'nde düz ünlülü kelime ve ekler arasında yer almaz?

Soru 18

Aşağıdakilerden hangisi Eski Anadolu Türkçesi'nde yuvarlak ünlülü ekler arasında yer alır?

Soru 19

Aşağıdakilerden hangisi Eski Anadolu Türkçesi'nde orta hecedeki vurgusuz dar ünlünün düşmesine bir örnektir?

Soru 20

Eski Anadolu Türkçesi'nde aşağıdaki harflerin hangisinde sızıcılaşma görülmez?

XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 13