TDE302U
XIV-XV. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 11
Ara Sınav
69180
Soru 1
Bir kelimede yan yana bulunan iki veya daha çok hecedeki seslerin yahut da yan yana bulunan iki kelimeden birincinin son sesi ile ikincinin önsesinin birleşip kaynaşması ve dolayısıyla hece sayısının azalması olayı aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılmaktadır?
Soru 2
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde ünsüz sızıcılaşması meydana gelmiştir?
Soru 3
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde aitlik eki kullanılmıştır?
Soru 4
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde emir 3.teklik şahıs eki kullanılmıştır?
Soru 5
Bugün «Dilek-İstek Kipleri» başlığı altında verilegelen «Emir», «İstek», «Dilek-Şart» ve
«Gereklilik» kiplerini, Eski Anadolu Türkçesinde fonksiyonları itibarı ile ayrı ayrı müstakil şekillerde gösterebilmek oldukça güçtür. Bu kiplerin hepsinde «bir şeyin yapılmasının, ben tarafından istenmesi” vardır. Aynı ek, hem emir, hem istek, hem gereklilik vs. bildirebilmektedir.
«Gereklilik» kiplerini, Eski Anadolu Türkçesinde fonksiyonları itibarı ile ayrı ayrı müstakil şekillerde gösterebilmek oldukça güçtür. Bu kiplerin hepsinde «bir şeyin yapılmasının, ben tarafından istenmesi” vardır. Aynı ek, hem emir, hem istek, hem gereklilik vs. bildirebilmektedir.
Yukarıdaki bilgilere göre istek-emir kiplerinin farklı fonksiyonlar ifade edebilmesi için aşağıdaki özelliklerden hangisi geçerli sayılamaz?
Soru 6
"İlâhî alnında ne yazayın didi" ifadesinin bildirdiği durum aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 7
"bu medhi çûn hakınca diŋlemişdüm / aluban hem bilemce gizlemişdüm;
fakruŋ evvel bilmişidük adını / sora sora şimdi bulduk dadını; içüŋüz şarâbı
kim halk içdügi vaktın siz susamışduŋuz; peygamberüŋ katına vardum yârenlerile
oturmışıdı; lîkin husrev ol kızuŋ atasın ve kardaşın öldürüp dururdı"
fakruŋ evvel bilmişidük adını / sora sora şimdi bulduk dadını; içüŋüz şarâbı
kim halk içdügi vaktın siz susamışduŋuz; peygamberüŋ katına vardum yârenlerile
oturmışıdı; lîkin husrev ol kızuŋ atasın ve kardaşın öldürüp dururdı"
Yukarıdaki parçadaki fillerin kaçında duyulan-farkına varılan geçmiş zamanın hikayesi eki bulunmaktadır?
Soru 8
"okıdumdı ferhengnâme sözin / ki sa’dî düzüpdür pes eksiksizin (Ferheng); dir imiş
ben döşedidüm döşegi / dirilürken ölüp ‘üzeyr eşegi (Harname); hâlinden sordılar kanda varduŋdı (MC); siz bilürsiz peygamberüŋüz muhammedden soŋra dünyâda ne günâhlar ne hatâlar kılduŋuzdı (MC); gözgüye bakdıyıdı yûsuf meger (ŞH.Yus.)"
ben döşedidüm döşegi / dirilürken ölüp ‘üzeyr eşegi (Harname); hâlinden sordılar kanda varduŋdı (MC); siz bilürsiz peygamberüŋüz muhammedden soŋra dünyâda ne günâhlar ne hatâlar kılduŋuzdı (MC); gözgüye bakdıyıdı yûsuf meger (ŞH.Yus.)"
Yukarıdaki parçada yer alan fillerin kaçı görülen geçmiş zamanın hikâyesini bildirmektedir?
Soru 9
"bildüŋ gelen geçer imiş bidüŋ konan göçer imiş / ‘ışk şerbetin içer imiş her kim bu
ma’nîden tuyar (Yun.Em.); dilkü eyitdi yalıŋuz ol iş degül dahı eydürmiş kim bir ayrugıla düzildi (Mrzb.); baŋa bî-’akldur ve hîle-bâzdur ve mekkâredür ve sehhâredür ve kâzibdür dirlerimiş (KVz.)"
ma’nîden tuyar (Yun.Em.); dilkü eyitdi yalıŋuz ol iş degül dahı eydürmiş kim bir ayrugıla düzildi (Mrzb.); baŋa bî-’akldur ve hîle-bâzdur ve mekkâredür ve sehhâredür ve kâzibdür dirlerimiş (KVz.)"
Yukarıdaki parçadaki fillerin kaç tanesi geniş zamanın rivayetini bildirmektedir?
Soru 10
Sıfat-fiil ekleri fiillerin, zamana bağlı isim ve sıfat şekilleridir. Aşağıdaki eklerden hangisi sıfat-fiil eklerinden biri değildir?
Soru 11
Aşağıdaki eklerden hangisi isimden fiil yapan eklerden biridir?
Soru 12
Aşağıdaki yapım eklerden hangisi fiilden fiil yapan eklerden birisidir?
Soru 13
Eski Anadolu Türkçesine ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Soru 14
XI-XII. yüzyıllarda hem etnik yapı hem de siyasî hayat bakımından Türkleşen Harezm bölgesinde Türk dilinin doğu kolunu teskil eden ................ temelinde gelişen; taşıdığı Oğuz, Kıpçak ve diğer Türk boylarının ağızlarından alınan unsurlarla şekil bilgisi ve kelime hazinesi bakımından karma bir yapı arz eden döneme Harezm Türkçesi veya Harezm-Altın Ordu Türkçesi adı verilir.
Yukarıdaki boşluğu aşağıdakilerden hangisi doldurmalıdır?
Soru 15
Bugün Harezm bölgesi hangi iki devlet sınırının içinde yer alır?
Soru 16
Kısasü’l-Enbiya'nın yazarı kimdir?
Soru 17
Aşağıdaki isimlerden hangisi Nehcü'l-Feradis'in üzerinde çalışmamıştır?
Soru 18
Aşağıdakilerden hnagisi Mukaddimetü'l-Edeb için söylenemez?
Soru 19
Aşağıdakilerden hangisi Hüsrev ü Şirin adlı eser için söylenemez?
Soru 20
Altın Ordu yarlık ve bitikleri, diğer bitiklerle birlikte aşağıdakilerden hangisi tarafından incelenmiştir?