aofsorular.com
TDE301U

XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ

1. Ünite
Soru 1
11. -13. yüzyıllar arasında gelişen bu yazı dilinin merkezi Doğu Türkistan’da Kaşgar’dı. Orhon ve Uygur Türkçesinin devamı olan bu dönem Türkçesi için Hakaniye Türkçesi terimi de kullanılmaktadır.

Yukarıda özelliği verilen tarihi Türk lehçesi aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesiyle yazılmış eserlerden biri değildir?
Soru 3
Kutadgu Bilig'in yazma nüshalarının bulunduğu yerler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Soru 4
Kutadgu Bilig ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Soru 5
Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olan ve Kaşgarlı Mahmud bin Hüseyin bin Muhammed tarafından yazılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 6
Kaşgarlı Mahmud eserinde ifade ettiği şu sözle böyle bir sözlüğü yazmaktaki amacını dile getirmiştir: “Türk dili ile Arap dilinin atbaşı beraber yürüdükleri bilinsin diye Halil’in
Kitabü’l-ayn’ında yaptığı gibi, kullanılmakta olan kelimelerle bırakılmış bulunan kelimeleri bu kitapta birlikte yazmak, arasıra yüreğime doğar dururdu……”.

Yukarıda bahsi geçen Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı eser aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 7
12. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen Atebetü’l-hakâyık'ın anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Soru 8
İslamiyet Türkler tarafından X. yüzyılda devlet dini olarak kabul edilmiştir. Bu dinin kutsal kitabı olan Kuran’ın Türkçeye ilk tercümesinin kimin tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak ilk tercümelerin islamiyetin kabul edildiği ..... yüzyıl ya da ...... yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.

Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Soru 9
Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig üzerinde çalışma yapan araştırmacılardan biridir?
Soru 10
Atebetü’l-hakâyık hakkında yapılan tek çalışmayı aşağıdaki araştırmacılardan hangisi yapmıştır?
Soru 11
I. Karahanlı yazı dilinin merkezi Doğu Türkistan’da Kaşgar’dır

II. Orhon ve Uygur Türkçesinin devamıdır

III.  Bu dönem Türkçesi için Harezm-Altınorda Türkçesi terimi de kullanılmaktadır

Yukarıda Karahanlı Türkçesi ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

Soru 12
Ligeti tarafından yapılan Türk Dili sınıflandırmasında Orta Türkçe aşağıdakilerden hangisini kapsamaz?
Soru 13
Eserinin hemen başında bu dört kişiden bahseder ve onları okuyucuyla tanıştırır (353
ve 358 beyitler arası).  Kün Togdı (hükümdar) “gün doğdu,doğan güneş”, adaleti temsil eder. Ay Toldı (vezir) “ay doldu, dolunay”, baht, talih ve ikbali temsil eder. Ögdülmiş (vezirin oğlu) “övülmüş”, akıl ve anlayışı temsil eder. Odgurmış (vezirin kardeşi) “uyanık”, dünya işlerinin sonunu temsil eder. Eserin ilk yarısı bu karakterlerin ilk üçü arasındaki ilişkileri anlatır. ve çoğunlukla İran edebiyatından kaynaklanan geleneksel “hükümdarlara ayna” temalarını ele alır. Eserin ikinci yarısı ise, daha çok muhalif karakter olan Odgurmış üzerinde yoğunlaşır ve sufilik ya da İslâm mistisizmine ilişkin dinî temaları içerir.

Bu bilgilere göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?

Soru 14
Dîvânu Lugati’t-Türk'ün yazılma nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 15
Edibniŋ yiri atı Yüknek erür
Safālıġ ‘aceb yir köŋüller yarar

Atebetü’l-Hakayık'ta geçen bu dizelerin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

Soru 16
I. Türk İslâm Eserleri Müzesi (TİEM) No. 73’te kayıtlı olan nüsha

II. Anonim Tefsir

III. Manchester-John Rylands Nüshası

IV. Taşkent, Özbek Bilimler Akademisi, No. 2854’te kayıtlı olan bu nüsha

Yukarıdakilerden hangileri Karahanlılar dönemine ait olduğu tahmin edilen Kuran çevirileri arasında yer alır?

Soru 17
Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig üzerine çalışma yapmamıştır?
Soru 18
Atebetü’l-hakâyık konusu aşağıdakilerden hangisidir?
Soru 19
Aşağıdakilerden hangisinde Kutadgu Bilig'de yer alan karakterlerden biri değildir?
Soru 20
Reşit Rahmeti Arat hangi eser üzerinde çalışmalarını yürütmüştür?