XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 28

Uştmahlarnıng Açuk Yolı - Cennetlerin Açık Yolu

Eser, onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır. Türklerin İslâmiyeti seçmeleriyle ilgili hususlar eserde yoktur.

Eserde her fasıl Arapça bir hadisle başlar, Türkçe çevirisi verildikten sonra İslâm âlimlerinin eserlerinden o hadisin manasını aydınlatan kısımlar tanık olarak verilir. Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı sayılabilir.

Eserin İstanbul ( Yeni Cami Kütüphanesi ), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Yeni Cami nüshası tam ve harekeli olması bakımından önemlidir. Londra’da nüshası bulunmamaktadır.

 

Eserin İstanbul ( Yeni Cami Kütüphanesi ), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Yeni Cami nüshası tam ve harekeli olması bakımından önemlidir. Diğerleri baştan ve sondan eksiktir ve Yeni Cami nüshası gibi harekeli değildir. Yeni Cami nüshası 1956’da Janos Eckmann tarafından tıpkıbasım olarak yayınlanmış, Ali Fehmi karamanlıoğlu ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazıçevrimini yapmıştır. Eserin tamamının yazıçevrimi 1984’te yayımlanmıştır.

Eserin Londra’da bir, Saint Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü ve İsveç’te iki nüshası bulunmaktadır. Kazan’da birkaç kez basılmıştır. En eski nüshası Londra British Museum’ da muhafaza edilen nüshasıdır.

 

 

Peygamber, nebi, yol gösterici .

İki bez dokuyucu koşarak geldiler bir ayağını kestiler.

Düşman kelimesinin eserde geçen biçimi yagıdır.

Türkler Yâfes soyundandır, öbürleri Sâm soyundandır derler.

Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen amelleri anlatır.

Her fasıl Arapça bir hadisle başlar, Türkçe çevirisi verildikten sonra İslam âlimlerinin eserlerinden o hadisin manasını aydınlatan kısımlar tanık olarak verilir.

yarlıkar ‘buyurur’ : -r, yarlık+a- (< yarlık+a-r)

ıda bèrdi erse ‘gönderi verdiyse’ : -se, er-; -di, bèr-; -a, ıd- (< ıd-a bèr-di er-se)

On bin dirhem [Kahtabaoğlu] Hasan adlı kişi ile birlikte gönderdi. Ebû Hanîfe rahmatu ’llahi ‘alayhi bir söz söylemedi.

satğaşmış ‘ulaşmış’ : -mış, satğaş- (< satğaş-mış)

rozini ‘nasip’ : +ni, rozi (< rozi+ni)

Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Peygamber kıssalarını konu alan eserde Rabguzi, dini konuları edebi bir dille nakletmiş, Arapça ve Türkçe manzumelere yer vermiştir.

yalawaç ‘peygamber’

yinçüdin ‘inciden’ : +din, yinçü (< Çin. yinçü+din)