XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 20

Nehcü’l-Ferâdîs’in İstanbul (Yeni Cami Kütüphanesi), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır.

Nechü’l-Ferâdîs’in anlamı D seçeneğinde verildiği gibi “Cennetlerin Açık Yolu”dur.

Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazıçevrimini yapmıştır.

Metinde altı çizilerek işaretlenen kelimesi “iyilik” anlamındadır.

Metnin doğru okunuşu A seçeneğinde verilmiştir:

Metinde köŋliniŋ (< köŋül+i+niŋ) ve közini (< köz+i+ni) kelimelerinde teklik 3. kişi iyelik eki bulunmaktadır. Oysa A, B ve C seçeneklerindeki ekler metinde birer defa geçmektedir. D seçeneğindeki vasıta hâli eki ise metinde zaten yoktur. Dolayısıyla E doğru seçenektir.

Metinde işaretlenen kelimenin doğru okunuşu ve anlamı B seçeneğinde verildiği üzere üküş “çok” şeklindedir.

Metinde geçen atlıġ “adlı” kelimesinde +lıġ isimden isim yapma eki, kitābında kelimesinde +i teklik 3. şahıs iyelik eki ve +da bulunma hâli eki, keltürmiş kelimesinde ise fiilden fiil yapan -tür-  ettirgenlik eki bulunmaktadır. Ancak metindeki hiçbir kelimede isimden fiil yapma eki bulunmaz.

Metinde İmam Gazâlî’nin kitabının adının doğru okunuş C seçeneğinde İhyâul-‘Ulûm şeklinde olacaktır.

Metinde işaretlenen “erteke tegrü” kelime grubu “sabaha kadar” anlamındadır.

Hüsrev ü şîrin mesnevîsî gerek Fars gerekse Türk edebiyatında defalarca kaleme alınmış hazin bir aşk hikâyesi olup Sasanî hükümdarı Nûşîrevan'ın torunu Hürmüz'ün de oğlu olan ve Hüsrev Perviz ile Ermen Melîkesi Mehin/Mihin Banu'nun yeğeni olan şîrin arasında geçen aşk macerasını anlatır. Doğru cevap A seçeneğidir.

4370 beyitten oluşan ve Sâsânlı hükümdarı Husrev Perviz ve Ermenî hükümdarı Mihin Banu’nun kardeşinin kızı Şirin’in âşkını konu alan eser Hüsrev ü Şîrin'dir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ne kadar yıl oldu canım özlerdi.
Gönülde bu düşünce vardı.

Doğru cevap A seçeneğidir.

ister, arzular kelimelerinin olduğu A seçeneği doğru cevaptır.

Dil bülbülü bu nazmın özüne uygun türkü yakmış.
Ben de bu perdeden olmak üzere hoş sesler getirdim.

Doğru cevap C seçeneğidir.

sözletmeseñ ‘söyletmezsen, anlatmazsan’ : -señ, -me-, -t-, +le, söz(< söz+le-t-me-señ) şeklinde olup, doğru cevap A seçeneğidir.

bi-hamdi ’llah tilekke hak yètürdi
tilek èlgi umınç yasını kurdı

Doğru cevap A seçeneğidir.

Hüsrev ü Şirin Genceli Nizâmî [1141-1203]’nin 1180 yılında kaleme aldığı 6512 beyitlik manzum romanıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Özibekoğlu Tınıbek Han [1341-1342] Altunorda [1127-1502] hanıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

1968’de İstanbul'da yayımlamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.