XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 18

Genceli Nizâmî tarafından kaleme alınan Hüsrev ü Şirin, manzum roman olup 6512 beyitten oluşmaktadır.

Kutb’un Hüsrev ü Şirin adlı eserinin tamamı üzerinde N. Hacıeminoğlu çalışmış ve “Dil Hususiyetleri”ni inceleyerek metin yayınını yapmıştır. Çalışma Türkye’de ilk olması sebebiyle önemlidir ancak pek çok yanlışlıkları ve eksiklikleri de bünyesinde barındırmaktadır. Eserin ilk ve sonraki baskılarında yer alan “yanlış-doğru cetveli” eserin sadece İmlâ Hususyetleri bölümünü kapsar.

yolı ‘defa’ : +ı, yol (< yol+ı)
neçe ‘nice’ : < neçe
sewüglük ‘sevgi’ : +lük, +üg, sew- (< sew-üg-lük)
sözle ‘söyle-‘ : +le-, söz (< söz+le-)
tirig ‘canlı’ : < -ig, tir- (< tir-ig)

sözletmeseŋ ‘söyletmezsen, anlatmazsan’ : -seŋ, -me-, -t-, +le, söz (< söz+le-t-me-seŋ)

yėtirgil ‘ulaştır’
atıŋa ‘adına’
sakınçnı ‘düşünceyi’
meŋizlig ‘gibi’
andın ‘ondan’

ösker erdi ‘özlerdi’
ʿāşıḳlarnıŋ ‘âşıkların’
rencin ‘zahmeti’
barga-men ‘varayım’ : +men, -ga, bar- (< bar-ga-men)
ḳatıġlan ‘sıkıntı çek-’

köŋülde ‘gönülde’
halvā ‘helva’
ḳaynap ‘kaynayıp’ -(ı)p : zarf-fiil eki
ḫānıŋġa ‘hanına, sultanına’
çıḳardım ‘çıkardım’

teg ‘gibi’
teŋizler ‘denizler’
köldin ‘gölden’
kerek ‘gerek’
bilgeyler ‘bilecekler’ -gey: gelecek zaman eki

resminçe ‘resmine’
deryāsıdın ‘deryasından’ -dın: ayrılma durumu eki
bėrdi ‘verdi’
anıŋ ‘onun’
birle ‘ile’

ʿışḳḳa ‘aşka’ -ḳa: yönelme durumu eki
uġannıŋ ‘Allah’ın’
üküş ‘çok’
beşikdin ‘beşikten’
ündedim ‘seslendim’

Diğerleri eserle ilgili çalışmalar yapmıştır. Cevap A şıkkıdır.

Diğerleri de eser üzerinde çalışmalar yapmıştır Ama ilk manzum çevirisi sorulduğundan Cevap A şıkkıdır.

İlk manzum çevirisini Kutb yapmıştır. Cevap E şıkkıdır

Diğerleri de çalışma yapmıştır eserle ilgili ama tamamı üzerinde diye sorulduğundan cevap A şıkkıdır.

Tirig canlı demektir. Diğerleri yanlıştır. Cevap A şıkkıdır.

Bar var demektir. Cevap E şıkkıdır.

1180 yılında yazılmıştır. Cevap A şıkkıdır.

Eserin ikinci bölümünde Hüsrev'in hayatı anlatılır. Yanlışlıklar barındırır. 4370 beyitten oluşur. Zajaczkowski'nin yayınına dayanır Cevap E şıkkıdır.

6512 beyitten oluşur. Cevap E şıkkıdır.

Hüsrev ü Şirin Genceli Nizâmî [1141-1203]’nin Selçuklu sultanı Arslanoğlu Rüknü’ddünyâ ve’d-dîn III. Tuğrul Şah [1176-1194] ile Èldenizoğlu [1145-1225] Cihân Pehlivân Ebû Ca‘fer Nusretu’d-dîn Muhammed Atabeg [1175-1186] ve kardeşi Ebû Ca‘fer Muzafferu’d-dîn Kızıl Arslan Osman Atabeg [1186-1191] adlarına 1180 yılında kaleme aldığı 6512 beyitlik manzum romanıdır.