XI-XIII. YÜZYILLAR TÜRK DİLİ - Deneme Sınavı - 11

Bilinen tek yazması Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesinde 1605/18. nr.lı mecmu‘atu ’r-resail içerisinde 177a-202b yaprakları arasındadır.

körküt+üp

Mukaddimetü'l Edeb'in bilinen en eski nüshaları Berlin ve Yozgat nüshalarıdır.

Yaklaşık 900 beyitten oluşmaktadır.

roza ayı : oruç ayı, (müslüman takviminde) dokuzuncu ay

yörise ‘yürüse’ : -se, yöri- (< yöri-se)

soñlagıl :tamamla

Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız[1075-1144]’a sunulan eser Mukaddimetü’l-Edeb'dir.

Mukaddimetü'l-Edeb  Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur

Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.

rabi‘u’l-avval ayı : (müslüman takviminde) üçüncü ay

yılnıñ ülüşdin bir ülüş : yılın mevsimlerinden bir mevsim

Mu‘inü’l-Mürıd 

Dinî şiirlerden meydana gelen eser yaklaşık 900 beyittir.

Çeviriyazı

346 cemad cansızın ol nè işge yarar

kulak mu èşitür bu öz mü körer

şeri‘at til ol bil tarikat kulak

hakikat bu köz tèg kanı kim sorar

Çeviri

346 Taş toprak cansızdır, ne işe yarar? Bu kulak mı ki işitsin, göz mü ki görsün? Şeriat dildir, bil ki tarikat da kulaktır, hakikat bu göz gibidir, hani sorun soran nerede?

ulaşu ‘daima’ : < ulaşu

köp ‘çok’ : < köp

Çeviriyazı

350 takı köp meşayih bu yol sözleri

köñül nefs beyanı ayur özleri

köñül tut kulak aç yakin bil munı

ayur nè kim anlar körer közleri

Çeviri

350 Birçok şeyhin sözleri de böyledir. Kendileri gönül ve nefisle ilgili bilgiler verirler. Gönül tut, kulak aç, onların gözleri ne görürse onu söylediklerini iyi bil.

Kutadgu Bilig ve ‘Atabetü’lHakayık’la aynı vezinde yazılan Mu‘inü’l-Mürıd'ın dikkat çekici bir özelliği de dörtlüklerle yazılmış olmasıdır.

Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur. Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü ’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır. Eserin bilinen yirmi nüshası mevcuttur. Bunlardan en eski nüshaları Harezm Türkçesi ve Farsça ile tercümeli olan Yozgat (istinsah tarihi 1257) ve Berlin (istinsah tarihi 1282) nüshalarıdır.

Mukaddimetü’l-Edep’in Moğolca nüshasını 1938’de N. N. POPPE neşretmiş bu nüshanın sözlük kısmı 2009’da M. S. KAÇALİN tarafından Türkçeye çevrilmiştir.