Web Hosting

Web yayıncılığı 1989 yılında İngiltere’de CERN’de bilgisayar programcısı olarak çalışan Tim Berners-Lee tarafından hazırlanan İnternet üzerinden zenginleştirilmiş metin işaretleme dili ile başlamıştır.

Sunucu (Server), herhangi bir bilgisayar ağı üzerinde diğer ağ bileşenlerinin merkezî kaynağın, hizmetin, programın ya da bilginin farklı kullanıcılara/sistemlere erişimini sağlayan, onu paylaştıran, dağıtan donanım veya yazılıma verilen isimdir. Daha basit bir ifade ile sunucu, ağa bağlı istemci (client) tarafından yapılan isteklere cevap veren sistemlerdir.

İstemci (client) ise bir ağ üzerinde sunucu bilgisayarlara bağlanarak hizmet alan bilgisayarlardır. İstemci bilgisayarların sunucu üzerinde nelere erişip neler yapabileceğini sunucu bilgisayar belirler.

Sunucular Yerel Alan Ağı (LAN) veya Geniş Alan Ağı (WAN) üzerinden istemcilere hizmet vermektedir.

Sunucunun hata vermesi veya devre dışı kalması, istemcilerin veya firmaların büyük sorunlar yaşamasına sebep olabilir. Kurumsal anlamda kullanılan sunucuların hata riskini en aza indirecek özel, güvenilir, kaliteli donanımlara sahip olması gerekir. Ayrıca network altyapısı sağlam, kesintisiz güç kaynağı, soğutma sistemleri ve yüksek güvenlik önlemlerine sahip veri merkezlerinde barındırılması gerekir.

Sunucunun karşıt birimi istemcidir. İstemci (client) bir ağ üzerinde, sunucu bilgisayarlardan
hizmet alan kullanıcı bilgisayarlarıdır. Bilgiye erişim yetkileri sunucu tarafından belirlenir. Örneğin interneti merkezi bir ağ olarak düşünürsek internet tarayıcıları aracılığı ile web sitelerini ziyaret ettiğimiz bilgisayarlar istemci bilgisayarlardır.

Sunucu - İstemci (server-client) modeli günümüzde istek-cevap (request-response) kuralına göre çalışmaktadır. İstemci sunucuya bir istek gönderir ve sunucu istemciye bir cevapta bulunur. Bir sunucuya aynı anda birden fazla istemci bağlanabildiği gibi bir istemci aynı anda birden fazla sunucuya da bağlanabilir.

Günümüzde kurum ve kuruluşlar bütün işlerini bilgisayar sistemleri aracılığı ile yürütüyor ve bu sistemlerde veri depolamaları yapıyor. Birçok kurum verilerini merkezî bir noktada saklıyor ve tek bir noktadan bütün istemcilere verilerini dağıtıyor. Merkezde veri depolama görevini ve paylaşımı yapan, sürekli çalışır durumda olması gereken bilgisayar sistemlerine gerek vardır. Sunuculara olan ihtiyaç da bu noktada ortaya çıkıyor. Günümüzde, bilgisayar sistemlerinin sürekli çalışmasının çok önemli olduğu bankacılık, sağlık, eğitim, hukuk, yayıncılık gibi sektörler ve devlet kurumları bulunmaktadır. Burada yapılan işler üzerinde sürekliliği sağlamak, veri bütünlüğünü korumak, zaman, iş ve veri kaybını önlemek için sunucular kullanılmaktadır.

Sunucuların tercih edilme sebepleri performans, ölçeklenebilirlik, devamlılık, konsolidasyon, güvenlik, hot-swup plug, desteklenebilirlik ve yedekleme şeklinde sıralanabilir.

Sunucular donanımsal (hardware) ve yazılımsal (software) sunucular olmak üzere ikiye ayrılır. Sunucuların kullanıldığı tek bir alan olmadığı için istek ve gereksinimlere göre donanımsal ve yazılımsal olarak farklı şekillerde yapılandırılarak kullanılabilir.

Donanımsal sunucular yapılarına göre Kule (Tower) Sunucular, Raf Tipi (Rack Mounted) Sunucular ve Blade Sunucular olarak sınıflandırılır.

Soğutması zordur. Ölçeklenebilirliği azdır. Küçük alanda sunucu parçaları yer aldığı için yapılandırılmaları zordur.

İnternet üzerinde yer alan web sitelerini barındırmak, istemciden gelen isteklere cevap vermek için özelleştirilmiş sunuculardır. İstemci tarafından erişilmek için sunucuya istekte bulunulur. Bu istek resim, video, doküman ya da bir sayfa olabilir. Web sayfalarında kullanılan teknolojik altyapıya göre farklı işletim sistemleri (linux - windows), betik dilleri(php, asp, ruby, node vb.) ile özelleştirilebilir. Apache, Nginx, ISS yaygın web sunucu yazılımlarıdır. İstemci ile sunucu arasında HTTP (Hyper Text Tranfer Protocol) aracılığı ile iletişim sağlanmaktadır.

Alan Adı (Domain), İnternet protokol (IP) numaralarına ulaşmak için kullanılan ve bilgisayarların birbirini tanımasını sağlayan numara sisteminin daha basitleştirilmiş ve akılda kalması için kelimelerle ifade edilmiş şeklidir. Alan adı internet üzerinden yapılan web sitesi oluşturma, e-posta gönderme ve alma vb. işlemler için gereklidir.

İnternet üzerinde her bir web sitesine tanımlanmış milyarlarca IP adresi bulunmaktadır. Bu web sitelerine insanlar tarafından kolay erişim ve akılda kalıcılığı sağlamak için alan adı sistemi geliştirilmiştir. Örneğin www.anadolu.edu.tr adresi 212.175.41.18 numaraları bir IP adresini temsil etmektedir.

Devlet kuruluşları için "governmet" kelimesinin kısaltması olan ".gov" kısaltması kullanılır.

Domain Forward, bir alan adının başka bir alan adına yönlendirilmesi işlemidir.

Alan adı isimlendirme sistemi, IP adresleri ile alan adı arasındaki bağlantıyı kurmak amacıyla geliştirilmiş, iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma sistemidir. DNS maksimum 256 karakter uzunluğunda olan alan adlarını IP adreslerine çevirmek için kullanılır. Verilen bir makine adının rakamlardan oluşan IP adresini çözerek makinelerin internet üzerinde alan isimleri ile haberleşmelerini ve çift taraflı dönüşümünü sağlar.

Alias yani takma isim yoluyla başka bir DNS sunucuda da bulunan kaydın yolunu belirler yani başka bir DNS sunucuda bulunan kaydın farklı bir isimle zone’da kayıt altına alınmasını sağlar. Ancak kullanıcılar aranılan hostun gerçekte nerede olduğunu göremezler. www veya ftp kayıtları bir tür takma isim kayıtlardır. Herhangi bir sunucuya gerçek isminden başka bir isimle erişmek istendiğinde bu kayıt tipi kullanılır. CNAME kaydının yapılabilmesi için öncelikle A kaydının yapılması gerekmektedir.

Alan adı seçiminde kısa olmasına, anlaşılır olmasına, site içeriğini ifade edebilmesine, üst seviye alan adı uzantısına sahip olmasına, anlamlı kelimelerden oluşmasına, tirelerden kaçınmaya, global olmasına, anlamlı alt (sub) alan adlarına, yasal sıkıntılar içermemesine dikkat edilmelidir.

Alan adının isteğe bağlı olarak en az bir yıl en fazla on yıl olacak şekilde satın alma işlemi yapılabilir.

Hosting veya Barındırma, bir web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin, videoların, müziklerin veya dokümanların internet kullanıcılarının erişebileceği bir bilgisayarda depolanmasıdır.

Web sitesine ait dosyalar için depo işlevi gören ve internet kullanıcılarının erişimine sunan bilgisayarlara web sunucusu (web server) denir.

Hosting firmaları tarafından genelde maliyetleri nedeniyle açık kaynak (open source) yazılımlar tercih edilmektedir.

Ağ ya da internet ortamında bir verinin iki nokta arasında iletilmesi sırasında bir saniyede geçen bit ya da byte sayısıdır.

Bir sunucu üzerinde kullanıcılara ait birden fazla web sitesinin barındırılması hizmetidir. Bu tarz sunucularda kullanılan sunucunun bant genişliği ve fiziksel özelliği göz önüne alınarak yüzlerce hatta binlerce site barındırılabilir. Aynı sunucu üzerinde hizmet alan farklı kişiler olduğu ve sunucu kaynakları paylaşıldığı için bu hizmete paylaşımlı barındırma hizmeti denir. Paylaşımlı Barındırma hizmetlerinde kullanıcılar tarafından sunucu kaynakları ortak olarak kullanılmaktadır. Sunucu üzerinde yer alan RAM, İşlemci, Bant genişliği gibi özellikler kullanıcılar tarafından ortak kullanılmaktadır. Bu durumdan kullanıcılar kendilerine ait olmayan web sitelerinden kaynaklı sorunlardan ötürü etkilenmektedir.

Güvenlik garantisi verilmemektedir. Diğer kullanıcılar kaynak kullanımını etkileyebilir. Sunucu ayarlarına sınırlı erişim bulunmaktadır. Sunucu kaynaklarına erişim sınırsız değildir.

Virtual private server, bir fiziksel sunucu üzerinde sanallaştırma programları vasıtası ile CPU, RAM ve hard disk gibi fiziksel donanımları ortak kullanacak şekilde oluşturulan sanal sunuculardır.

VDS donanım katmanında yapılan bir bölünme iken VPS yazılım katmanında bir bölünmedir. VDS sistemlerde sunucu donanımı adanmış durumdadır, paylaşılmaz. VPS sistemler sunucu donanımını paylaşır. VDS diğer sanal sunuculardan tamamen bağımsızdır.VPS sistemler aynı fiziksel sunucudaki diğer sanal sunucu problemlerinden etkilenebilir. VDS VPS’lere göre daha yüksek performansa sahiptir. VDS VPS’ye göre daha güvenlidir. VDS’de her kullanıcı için donanımı kullanan bir işletim sistemi vardır. VPS sistemlerde donanımı kullanan işletim sistemi tektir.

Dedicated Server, fiziksel bir sunucunun tümüyle bir kişi ve kurum tarafından tek başına kiralama yöntemi ile oluşturulduğu sunuculardır.

Tamamen fiziksel bir sunucu olduğu için hiçbir kullanıcı ve sistemle bağımlılığı yoktur. Sunucu yapılandırmasını dilediğiniz gibi özelleştirebilirsiniz. Sunucu donanımlarını gereksinimlerinize
göre ayarlayabilirsiniz. Sunucu güvenli bir fiziksel mekânda barındırılır. Sunucuya ait bütün kaynaklar size ait olduğu için daha güvenlidir.

Platform, trafik, depolama alanı, subdomain, e-posta, akıllı kaynak kullanımı ve esnekliktir.

Yetki belgesi, kurumsal olması, teknik destek hizmeti, para iade garantisi, firma yorumları, referanslar, lokasyon, ulaşılabilirlik ve altyapıdır.

Web sitesinin geliştirilmesidir. Amacına uygun olarak öncelikle bir web sitesi hazırlanmalıdır. Bu sistem açık kaynak kodlu wordpress, drupal, joomla gibi sistemlerden birisi de olabilir.

SSL (güvenli soket katmanı), bilgisayar ağı üzerinde sunucu ile istemci arasında güvenli haberleşmeyi sağlamak için Netscape firması tarafından geliştirilmiş şifreleme protokolüdür.

Verinin şifrelenmesi ve şifrenin çözülmesinde güvenlik ve gizliliği sağlar. Veri gönderenin ve alanın doğru yerler olduğunu garanti eder. Doküman arşivi oluşturulmasını kolaylaştırır. İletilen dokümanların tarih ve zamanını doğrular. Web sitesi ve kodun güvenliğini sağlamaz.

Kullanıcı, web sunucu güvenli bir bağlantı isteğinde bulunur. Web sunucusu, kullanıcıya sertifikasıyla birlikte açık anahtarını (public key) gönderir. Kullanıcının kullandığı internet tarayıcısı, sunucunun göndermiş olduğu bu sertifikanın güvenilir bir sertifika otoritesinden gelip gelmediğini ve sertifikanın geçerli olup olmadığını kontrol eder. Kullanıcının kullandığı internet tarayıcısı rastgele bir simetrik şifreleme anahtarı üretir. Daha sonra web sunucusunun açık anahtarını (public key) kullanarak bu simetrik şifreleme anahtarını şifreler ve bağlanmaya çalıştığı web sunucusuna gönderir. Web sunucusu, kendi açık anahtarıyla (public key) şifrelenmiş olan bu mesajı kendi özel anahtarıyla (private key) çözerek simetrik anahtarı elde eder. Web sunucusu bundan sonra kullanıcıya göndereceği verileri elde etmiş olduğu bu simetrik anahtarı kullanarak gönderir. Kullanıcı aynı simetrik anahtarla web sunucusundan gelen verileri çözerek internet sayfasını güvenli bir şekilde görüntüler.