Ünite 3: Web’te Yazma ve Etkin Katılım

Giriş

Bilgi ve teknoloji çağı olan 21. yüzyılda gelişmiş ülkeler sadece belirli grupların değil; toplumu oluşturan bütün bireylerin okuryazar olmalarını, bilgiye erişmelerini, kullanmalarını ve değerlendirmelerini kapsayan beceriler edinmelerini hedeflemiştir. Geleneksel metinlerin bir uygulaması olarak gördüğümüz kitaplar, gazeteler ve dergiler elektronik ortamlarda yerini almış ancak alışılagelmiş yapılarının yanı sıra yine elektronik metinlerin bir özelliği olarak ses, görüntü ve animasyonlarla zenginleştirilmiştir. Web üzerinde önceleri sadece web sayfalarını oluşturanların paylaştığı içerik, web 2.0 teknolojileri sayesinde hem site sahiplerine hem de kullanıcılara büyük kolaylık sağlamış ve paylaşılan içeriğe katkı sağlamalarına yardımcı olmuştur.

Web’te Yazma

Web’te yazma becerisi, kişinin anlam yaratmak için bir içerik oluşturmasına ve yaratmasına olanak tanıyan bir beceridir.

Web’te tasarım

Web sitesi tasarlamak her zaman teknik bilgi gerektirmiş, bunu gerçekleştirmek isteyen bireylerin en temel betik dil olan HTML kodlama becerisine sahip olmasını gerekli kılmıştır. Bir web sitesinin geliştirilmesinde izlenecek adımlar basit bir şekilde aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Beyin fırtınası Web sitesi için olası içerikler hakkında düşünme.
Ana içeriğin kategorilerini geliştirme ve gözden geçirme.
Sitedeki sayfaların birbirlerine nasıl bağlanacağını gösteren bir akış şeması oluşturma.
Kullanıcıların siteye nasıl gideceği hakkında bir plan geliştirilmesi, örneğin kullanıcılar her zaman sitenin herhangi bir yerinden ana sayfaya dönebilir.
Sayfaların düzeni göz önünde bulundurularak tasarımın tutarlılığının sağlanması.

Ekrana bakan kişinin göz hareketlerini belirleyen cihazlarla yapılan araştırma sonuçlarına göre bilgisayar ekranının görsel taranma çizgisinin;

Sol üst köşeden sağ üst köşeye
Sağ üst köşeden sağ alt köşeye doğru genel tarama
Yeniden sol üstten itibaren okuma
Üst orta noktadan aşağı doğru

okumayı sürdürme tarzında olduğu saptanmıştır. Yazıyı soldan sağa doğru okumaya alışmış toplumlarda, görsel dikkatin ekranda da soldan sağa doğru gitmesi doğaldır. Metinleri daha belirgin hâle getirecek noktalar, kutular, yatay ve dikey çizgiler, çoğu zaman görsel bütünlük sağlamak yerine sayfanın tümüne yama hissi verir.

Web içeriğinin planlanması:

Bir web sitesi oluşturulmadan önce site stratejisinin planlanması gerekmektedir. Bir sitenin doğru planlanabilmesi için;

Ne türde site/sitelere ihtiyaç var?
Site/sitelerde ne türde bir içerik olacak?
Kullanıcılar içeriği nasıl bulacak ve o içeriğe nasıl erişecek?
Kullanıcıların içerik ile ne yapması bekleniyor?

Alt siteleri organize etmek için olası pek çok yol vardır. Bazı örnekler şu şekildedir:

Ekibe veya bölüme göre
İçerik kategorisine göre
Projeye göre
Müşteriye göre
İzin düzeyine veya duyarlılığa göre (Örneğin, sınırlanması gereken bilgiler varsa, bunların belirli bir siteyle sınırlanması istenebilir.)

Siteler oluşturulmaya başlanmadan önce, kaç tane sitenin istenebileceği ve bunların nasıl organize edilmesi istenildiğinin düşünülmesi için zaman ayırılmalıdır. Ayrıca her sitenin amacı veya işlevi hakkında düşünülmelidir.

Site/sitelerde ne türde bir içerik olacak?
- Sitelerdeki içeriği düzenlemek için hangi tür listeler, kitaplıklar veya sayfalar oluşturulacak?
- Ne tür uygulamalar eklenecek?
- İçerik türü oluşturulacak mı?
Kullanıcılar içeriği nasıl bulacak ve o içeriğe nasıl erişecek?
Kullanıcıların içerik ile ne yapması bekleniyor?

Web gezinme ağacının oluşturulması:

Web sitesi belgelerinin saklanacağı site hazırladıktan ve HTML sayfalarını oluşturduktan sonra belgeler arasında bağlantılar oluşturulması gerekir. Her web sayfasının URL olarak adlandırılan benzersiz bir adresi vardır. Üç tür bağ yolu vardır:

Mutlak yollar; Mutlak yollar, bağlı belgenin tam URL’sini, kullanılacak protokolle birlikte sağlar, örneğin http://www.alan.com/tr/support/dreamweaver/co ntents. html. Başka bir sunucudaki belgeye veya varlığa bağ oluşturmak için mutlak yol kullanılmalıdır.
Belgeyi temel alan yollar; Belgeyi temel alan yollar çoğu web sitesindeki yerel bağlar için en iyi yöntemdir.
- contents.html dosyasından hours.html dosyasına (her ikisi de aynı klasörde) olan bağ, hours.html göreceli yolunu kullanır.
- contents.html dosyasından tips.html dosyasına (resources alt klasöründe) bağ oluşturmak için, resources/tips.html göreceli yolu kullanılır. Her ters eğik çizgide (/) klasör sıra düzeninde bir düzey aşağı gidersiniz.
- contents.html dosyasından index.html dosyasına (üst klasörde, contents.html dosyasının bir düzey üstünde) bağ oluşturmak için, ../index.html göreceli yolunu kullanın. İki nokta ve ters eğik çizgi (../), klasör sıra düzeninde bir düzey yukarı gitmeyi sağlar.
- contents.html dosyasından catalog.html dosyasına (üst klasörün farklı bir alt klasöründe) bağ oluşturmak için, .../products/ catalog.html göreceli yolu kullanılır. Burada ../ üst klasöre doğru yukarı gitmeyi sağlarken products/ ürün alt klasörüne doğru aşağı gitmeyi sağlar.
Sitenin kök klasörünü temel alan yollar(örneğin /support/dreamweaver/contents.html); Sitenin kökü temel alan yolları, sitenin kök klasöründen bir belgeye giden yolu tanımlar.

Web kodlama

İnternet’in yayılması ve teknolojinin gelişimine bağlı olarak web siteleri günümüzde en çok kullanılan ve tercih edilen araçlardan biri hâline gelmiştir. Web tasarım projelerinin belirli aşamalarında HTML gibi işaretleme dillerinden, CSS gibi stil dillerinden, JavaScript gibi betik dillerinden ve ASP, ASP.NET, PHP gibi programlama dillerinden faydalanılır.

HTML dili:

HTML web sayfaları hazırlamak için kullanılan bir işaretleme dilidir. HTML temel olarak;

Yazı, görsel ve video gibi ögeleri sayfa içerisine yerleştirme ve konumlandırmayı,
Bu sayfaların web tarayıcılarında düzgün şekilde görüntülenmesini,
Arama motorlarına sayfa hakkında bilgi vermeyi sağlar.

< > işaretleri arasındaki komutlar HTML etiketleri olarak bilinir. HTML dosyaları her zaman etiketi ile başlar ve bu etiketin kapatılması ile son bulur.

HTML Kodları Yazarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- , , gibi küçüktür, büyüktür işaretleri(<...>) arasına yazılan kodlara etiket (tag) adı verilir.