WEB OKURYAZARLIĞI - Deneme Sınavı - 13

Sanat bilgisi; insanın çevresindeki olaylar ya da nesneler karşısındaki duygularını değişik biçimlerde ifade edilmesi ile ortaya çıkan bilgidir. Doğru cevap B'dir.

Doğru cevap D'dir.

Günümüzde veri, enformasyon ve bilgi kavramları birbirinden farklı olmakla birlikte sıklıkla
karıştırılarak birbirinin yerine kullanılan kavramlardır. Bilgi hiyerarşisi, Şekil 6.1’de sunulduğu
üzere gözlem, organizasyon, anlama ve uygulama
olmak üzere dört aşamadan oluşur ( akt. Sağsan,
2002). Gözlem aşaması, uygun işlem yapmak için
gerekli doneleri toplama, etiketleme ve ölçümlerin
yapılmasını içerir. Gözlem aşamasının sonunda
“veri” elde edilir. Veri ve enformasyon, çeşitli aşamalardan geçerek bilgiye dönüşür. Veri ham, dağınık veya düzenlenmiş sayı, kelime, grafik, görsel ya
da sembollerdir. Kendi başına bir anlam ifade etmemektedir. Organizasyon aşaması, düzeltme, düzenleme, veri ögelerini sıraya koyma, süzme, sınıflama, indeksleme ve depolamayı içerir. Şekil 6.1’de
gösterildiği üzere ölçüm ve gözlem yolu ile toplanan veriler işlenerek organize edilir. Enformasyon,
organize edilen verilerin bir bağlam çerçevesinde
anlam kazanmış hâlidir. Anlama aşamasında bilgi
üretilir. Bilgi, enformasyonun çeşitli sentezleme
modelleri ile anlaşılır hâle getirilmesi, insanın deneyimleri ile birleşerek öngörü ve kestirimlerin yapılmasıdır. Son aşama olan uygulama aşamasında
ise fikir oluşturulur (wisdom), arzulanan bir hedefe
veya nihai duruma ulaşmak için plan kapsamında
bilgi uygulamaya konulur.

Bir şirket için pazar ölçümleri ve ekonomik ölçümleri, veridir. Bunların düzenlenip analiz edilerek ilişkilendirilmiş hâli
enformasyondur. Verilerin analizinden
pazarın ekonomik davranış modellerinin anlaşılır hâle getirilmesi ise bilgidir.
Ekonomi, pazar, rekabetçilik ve stratejik
planlar uygulamaya yönelik olarak yapılan
hazırlıklar bilgi sayılmaktadır. Elde edilen
bilginin uygulaması, tüm bu planların
gerçekleşmesi ve şirketin başarıya ulaşması
ise fikir oluşturma (wisdom) olarak nitelendirilmektedir.

Bilgi, enformasyonun çeşitli sentezleme modelleri ile anlaşılır hâle getirilmesi, insanın deneyimleri ile birleşerek öngörü ve kestirimlerin yapılmasıdır

Bilgi okuryazarlığı kavramı; bireylerin sorun
çözerken veya karar verirken eleştirel düşünerek ve
teknolojiden faydalanarak bilgi ve bilgi kaynaklarını etkin bir biçimde kullanma becerilerine odaklanmaktadır. Bilgi okuryazarı olan bireyler, bilgiye
erişmede etkin ve yeterlidirler. Bilgiyi eleştirel bir
şekilde değerlendirebilirler, doğru ve yaratıcı bir şekilde kullanabilirler. Gerçek bilgiyi, bakış açısı ve
düşünce arasındaki farkları bilirler; doğru olmayan
ve yanıltıcı bilgiyi fark ederler; sorun ve sorular için
uygun olan bilgiyi seçebilirler. “Geleceğin cahilleri okuma yazma bilmeyenler değil, bilgiye nasıl erişileceğini bilmeyenler olacaktır”. Alvin Toffler

İlki; bilgi okuryazarı olan öğrenci bilgi gereksinimini tanımlar ve ifade eder. Bu bağlamda araştırma konusu veya gerekli diğer bilgi gereksinimlerini
belirlemek için öğretim elemanlarına danışır ve
sınıf tartışmalarına, arkadaşları ile çalışma gruplarına ve elektronik tartışmalara katılır. Bir sorgulama konusu geliştirir ve gerekli bilgi üzerine sorular
oluşturur. Konuya aşinalığını artırmak için genel
bilgi kaynaklarını tarar. Ulaşılabilecek bir noktaya
gelmek için gereken bilgiyi tanımlar ve değişiklik
yapar. Gerekli bilgiyi tanımlayan anahtar kavramları ve terimleri belirler. Mevcut bilginin, özgün
fikirlerle, deneyimlerle ve/veya analizle yeni bilgi
üretmek için birleştirilebileceğinin farkındadır.
İkincisi; bilgi okuryazarı olan öğrenci bilgi için
potansiyel kaynakların farklı çeşitlerini ve biçimlerini tanımlar. Bu bağlamda bilginin, resmî veya
gayrî resmî olarak nasıl üretildiğini, organize edildiğini ve yayıldığını bilir. Bilginin, kategorilere
ayrılabileceğinin farkında olur. Çeşitli biçimlerdeki potansiyel kaynakların değerini ve farklarını
tanımlar (örneğin, çoklu ortam, veri tabanı, İnternet sitesi, veri grupları, işitsel/ görsel materyaller,
kitaplar). Potansiyel kaynakların amacını ve hedef
kitlesini tanımlar. Kullanımların ve önemlerinin
her bir disiplin alanında nasıl değiştiğinin farkında
olarak birincil ve ikincil kaynakları ayırt edebilir.
Bilginin birincil kaynaklardan alınan ham bilgi yapılandırılmasının gerekebileceğini fark eder.
Üçüncüsü; bilgi okuryazarı olan öğrenci gerekli
bilgiyi edinmenin maliyetini ve faydalarını düşünür. Bu bağlamda gerekli bilginin bulunabilirliğini
belirler ve yerel kaynakların ötesinde bilgi araştırma işleminin genişletilmesi konusunda kararlar
alır (örneğin, kütüphaneler arası kitap ödünç alma;
diğer yerlerdeki kaynakları kullanma; resim, video,
metin veya ses elde edebilme). Gerekli bilgiyi toplamak için ve hangi bağlamda olduğunu anlamak
için yeni bir dil veya beceri edinmenin olanaklarını
düşünür (örneğin, yabancı veya alan bazlı). Gerekli
bilgiyi edinmek için gerçekçi bir genel planı ve süreci tanımlar.
Dördüncüsü; bilgi okuryazarı olan öğrenci gerekli bilginin doğasını ve sınırlarını tekrar değerlendirir. Bu bağlamda, bilgi okuryazarı olan öğrenci soruyu netleştirmek, sadeleştirmek ve düzeltmek için gerekli olan ön bilgiyi gözden geçirir. Bilgi ile
ilgili karar almak ve tercih yapmak için ölçütleri
tanımlar

nternet’ten eriştiğimiz bilgi konusunda yaşadığımız en büyük sıkıntı ne kadar güvenilir ve güncel
olduğudur. Bu durum erişim sağladığımız siteleri ve elde ettiğimiz bilgileri değerlendirme gerekliliğini
ortaya çıkartmaktadır. Eriştiğimiz bilgiyi değerlendirmek için üç ana ölçüt bulunmaktadır: Güvenilirlik,
doğruluk ve güncellik.
Güvenirlik, bilgiye ulaştığınız sitenin menşei, diğer bir ifadeyle bilgiyi kimin yayımladığı ile ilgilidir.
Güvenirliğini belirleyen temel unsurlar;
1. Yazar, geliştirici, tasarımcı, editör gibi web sayfası ile herhangi bir şekilde bağlantısı olanların kendi
alanlarında uzmanlığı ve itibarının yüksek olması,
2. Sitedeki söylem ve içeriklerin ön yargı ve çelişki içermemesi,
3. Yansız olması, konuyu tüm yönleri ile ele almasıdır.
Doğruluk, bilginin diğer kaynaklardan da doğrulanabilmesidir. Güncellik ise bilginin yeni olmasıdır. Günümüzde
üretilen bilgi miktarı her yıl ikiye üçe katlanmaktadır. O
bakımdan bilginin sürekli yenilenmesi ve güncellenmesi bir
zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır

1992 yılında WWW’nin (World Wide Web) duyurulmasıyla beraber açık bilgi kaynakları artan bir
hızla insanlığın hizmetine sunulmaya başlamıştır. Bu
süreç içerisinde İnternet ortamında yapılan paylaşım
ve iş birliği sinerji yaratarak yenilikçi fikirlerin önünü
açmış, bilgi paylaşımını desteklemiş ve teşvik etmiştir. Bilgiyi depolayan değil, bilgiyi paylaşan toplumlar bugün dünyaya yön vermeye başlamıştır. Gelişmiş
toplumlar bilgi paylaşımını politikalarının stratejik bir
bileşeni hâline getirmiş bulunmaktadırlar

Günümüzde veri, enformasyon ve bilgi kavramları birbirinden farklı olmakla birlikte sıklıkla karıştırılarak birbirinin yerine kullanılan kavramlardır. Bilgi hiyerarşisi, Şekil 6.1’de sunulduğu üzere gözlem, organizasyon, anlama ve uygulama olmak üzere dört aşamadan oluşur

Misenformasyon, art niyetli veya art niyet olmaksızın eksik veya hasarlı bilgidir.

Dezenformasyon, herhangi bir konuda bilinçli olarak gerçeği saptırarak organize bir şekilde kişileri veya kurumları yanlış bilgilendirmedir.