WEB'DE TELİF HAKLARI VE ETİK

Mosaic, video klipleri, sesler, formlar, yer imleri, geçmiş dosyaları gibi birçok yeni özellik sunuyordu. Gillies ve Cailliau, en ilginç olanının ise önceki X-tarayıcıların tersine, Mosaic’in tek dosyaya sığması olduğunu söylüyorlar. Mosaic’in belki de en önemli özelliği ise, platformlar arası bir tarayıcı olmasıydı.

HTML, internet tarayıcılarına, bir sayfanın değişik kısımlarının nasıl gösterilmesi gerektiğini açıklayan ve içeriği sunan bir web dilidir. CSS ise İnternet tarayıcılarına bir sayfanın nasıl görünmesinin gerektiği konusuyla ilgilenen bir web teknolojisidir.

İngilizcedeki “intellectual property” terimi için Türkçe’ de “fikri mülkiyet”, “fikri ve sınai mülkiyet” ya da “fikri, sınai ve ticari mülkiyet” karşılıkları kullanılmaktadır. Bu kavramlar genel olarak, insan aklının ve zihinsel yaratıcılığının üretimi olan düşünce ve ürünlere gönderme yapmaktadır. Fikri mülkiyet; telif hakları (copyrights) olarak da bilinen fikir ve sanat eserleri ve sınaî mülkiyet hakları şeklinde iki ana kategoriye ayrılmaktadır. Telif hakları, eserin meydana getirilmesiyle kendiliğinden doğar. Buna karşılık patent, faydalı model, marka ve tasarım gibi sınaî mülkiyet kategorisinde yer alan haklar Türk Patent ve Marka Kurumu gibi bir idari kurumda tescil ettirilmektedir. Fikri mülkiyet hakları kapsamında bulunan kavramlar aşağıda tanımlanmıştır.

Patent, buluş sahibinin, buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkı olan belgedir. Buluşu yapılan neredeyse her şey patent koruması kapsamına dahildir. Buluşu yapılan bir ürün ya da sistemin bütün hakları patent sahibine ait olur ve ondan izinsiz kullanılamaz.

Fikri mülkiyet hakları belli bir süre boyunca korunurlar (fikir ve sanat eserlerinde 70 yıl vs.). Fikir ürünleri somutlaştıkları eşyadan ayrı ve bağımsız bir hukuki statüye sahiptir.

GPL

İlk tarayıcı 1993 yılında Mosaic’in Süper Hesaplama Uygulamaları Ulusal Merkezi (NCSA) tarafından piyasaya sürülmesiyle başlamıştır. Doğru cevap C'dir.

Endüstriyel tasarım, bir ürünün bütününün ya da bir kısmının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu görünümdür. Doğru cevap C'dir.

Telif hakkının ekonomik bir hak olduğu fikri ilk kez Gutenberg’in 1453’te matbaa makinasını icat etmesiyle ortaya atılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Telif hakları soyut niteliğe sahiptir. Telif hakları ile koruma altına alınan, insan düşüncesinin yarattığı maddi olmayan mallardır. Telif hakları somutlaştığı maddeden
ayrı ve bağımsız bir varlık ve hukuki değere sahiptir. Doğru cevap B'dir.

İnternet üzerinden yapılan hak ihlallerinde,  ihlali yapanın tespiti ve bu ihlalin önlenmesi son derece güç olmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap B'dir.

Yaratıcı Beraberlikler (Creative Commons-CC) kâr amacı gütmeyen, telif hakları alanında esneklik ve paylaşımı yaygınlaştırmak amacıyla kurulmuş bir düşünce hareketi ve organizasyonudur. Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap E'dir.

Yaratıcı beraberlikler lisansı, telif hakkı bulunan bir eserin veya çalışmanın
ücretsiz olarak dağıtılmasını sağlayan bir çeşit kamu telif hakkı lisansı. Bir yazar
oluşturduğu eseri kullanılması için paylaşmak veya üzerinde değişiklikler yapma hakkını vermek istediğinde yaratıcı beraberlikler lisansı kullanır. Doğru cevap C'dir.

HTML, web belgelerini yazmak ve yapılandırmak için kullanılan bir kodlama dilidir. HTML etiketleri, web sayfası içeriğini tanımlar veya işaretler, örneğin başlık, paragraf, liste veya bağlantı gibi etiketleme yapar. HTML öğeleri hakkında ek bilgi sağlayan niteliklerle birlikte çalışırlar. HTML’ in sonraki sürümlerinde resim, animasyon ve video
gömme, formlar aracılığıyla etkileşim oluşturma,web sayfalarının davranışını değiştirmek veya veritabanı sistemleri ile konuşmak ve web sayfası içeriğini dinamik olarak güncellemek için JavaScript gibi komut dosyaları gömmek için etiketler bulunur.

HTML, internet tarayıcılarına, bir sayfanın değişik kısımlarının nasıl gösterilmesi 
gerektiğini açıklayan ve içeriği sunan bir web dilidir. CSS ise İnternet tarayıcılarına
bir sayfanın nasıl görünmesinin gerektiği konusuyla ilgilenen bir web teknolojisidir.
İste bu ayırıma web standartları içinde “sunumun ve bilgini ayrılışı “ deniyor.

HTML geliştikçe ve web yazılım uygulamalarının da tabi olduğu aynı sürüm işleme sürecinden geçtikçe, HTML’ in yetenekleri genişletilmiştir. 1995 yılında HTML 2.0 ortaya çıkmıştır. Bu, standart olarak ele alınması amaçlanan ilk HTML belirtimiydi. HTML 2.0’ın piyasaya sürülmesi Netscape ve Internet Explorer’ın ortaya çıkması aynı zamana denk gelmiştir.

Patent, buluş sahibinin, buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma, satma
veya ithal etme hakkı olan belgedir. Buluşu yapılan neredeyse her şey patent koruması
kapsamına dahildir. Buluşu yapılan bir ürün ya da sistemin bütün hakları patent sahibine ait olur ve ondan izinsiz kullanılamaz.