WEB'DE TELİF HAKLARI VE ETİK

FSEK m. 1/B’de sayılan eser türleri şunlardır: • İlim ve edebiyat eserleri
• Musiki eserleri
• Sinema eserleri
• Güzel sanat eserleri

Doğru cevap B'dir.

Bilgisayar programları birbirinden ayrılması ve gözlemlenmesi mümkün olan şu unsurlardan oluşur ve unsurların hepsi FSEK tarafından korunmaz:

Program akışı ile kaynak ve nesne kodu FSEK tarafından korunurken, algoritma ve kullanıcı arayüzü FSEK tarafından korunmamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Eser sahibinin mali hakları; çoğaltma, yayma, umuma iletim, işleme ve temsil hakkıdır. Maneci hakları ise kamuya sunma, adın belirtilmesi, eserde değişiklik yapılmasını önleme, eserin aslına ulaşma, teşir ve eseri tahrip etmeyi engelleme hakkıdır. Doğru cevap D'dir.

Bir eserin yasada sınırlı olarak belirlenmiş mali haklarının değerlendirilmesi, vasiyet, lisans, yazılı bir sözleşme yoluyla devredilmesi veya bu hakların kullanım yetkisinin verilmesi başta olmak üzere her türlü hukuki işleme konu edilmesi münhasıran eser sahibine aittir. Bu haklar manevi haklardan farklı olarak miras ile mirasçılara intikal ederler. Bunlardan biri olan lisans; eser sahibinin eser üzerindeki hakları değil "kullanma yetkisini" vermesidir. Doğru cevap E'dir.

Tiyatro oyununun sahnelenmesi sırasında fotoğrafının çekilmesi o tiyatro eserinin çoğaltılması anlamına gelmezken, oyunun kameraya çekilmesi o oyunu algılanabilir kıldığı için bir çoğaltmadır. Dolayısıyla önemli olan o eserin türüne uygun teknik yöntemle çoğaltmanın yapılması şarttır. Doğru cevap A'dır.

Kanunda geçen “Bütün fikir ve sanat eserlerinin, (...) kar amacı güdülmeksizin şahsen kullanmaya mahsus çoğaltılması mümkündür. Ancak, bu çoğaltma hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar veremez ya da eserden normal yararlanmaya aykırı olamaz.” şeklindeki ifadeden şahsi kullanım istisnasından söz edebilmek için şu şartların bir arada bulunması gerektiği anlaşılmaktadır:

Çoğaltmanın şahsen (özel, hususi) kullanım amacıyla yapılmış olması,

Çoğaltılanın FSEK kapsamında korunan bir eser olması,

Çoğaltmada kar amacı güdülmemiş olması,

Çoğaltmanın her ne sebep olursa olsun hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verememesi

Ya da eserden normal yararlanmaya aykırı olmaması.

Doğru cevap B'dir.

İcracı sanatçıların manevi hakları; icralarının sahibi olarak tanıtılması ve icralarının kendi itibarlarını zedeleyebilecek şekilde tahrif edilmesi ve bozulmasının önlenmesini talep etmedir. Doğru cevap C'dir.

Fonogram Yapımcısı: Sözlü ya da sözsüz tüm eserlerin ilk tespitini yapan ve bu durumun hukuksal sorumluluğunu yüklenen kişidir. (Eser Sahibinin Haklarına Komşu Haklar Yönetmeliği) Doğru cevap D'dir.

İnternet servis sağlayıcıları (İSS) tarafından gerçekleştirilen hak ihlallerini ortadan kaldırmak için FSEK, Amerikan Dijital Çağ Telif Hakları Kanunu’ndakine (DMCA) benzer bir uyar-kaldır sistemi kurmuştur. FSEK’te bu sistemle eser sahibine iki aşamalı bir koruma sağlamaya çalışılmıştır. FSEK ek madde 4/III’te yer alan ve uyar-kaldır sistemi olarak adlandırabileceğimiz bu düzenleme uyarınca ilk aşamada bilgi içerik sağlayıcısına müracaat edilerek ondan ihlalin sona erdirilmesi talep edilecektir. Şayet bu ihlal, üç gün içinde durdurulmaz ve devam ederse bu taktirde sistemin ikinci aşaması olan erişimin engellenmesinin talep edilmesi safhasına geçilecek ve hakkı ihlal edilen kimsenin Cumhuriyet savcısına müracaat etmesi gerekecektir. Cumhuriyet Savcılığına yapılacak müracaatta, servis sağlayıcıdan, bilgi içerik sağlayıcısına verilen hizmetin durdurulması talep edilecektir. Düzenle- me tam olarak bir uyar-kaldır sistemi oluşturulmamış; uyar-kaldır aşaması, düzenleme içinde geçen üç günlük süre şeklinde, erişimi engelleme aşamasına mecburi geçiş için atılması gerekli bir adım olarak düzenlemede yerini almıştır. Doğru cevap E'dir.

Eser sahibinden sonra manevi hakların kullanım hakkı sadece kanunda belirtilen kişilere geçer
ve bu kişiler eser sahibinin ölümünden itibaren 70 yıl eseri kendi namlarına kullanabileceklerdir. İstisnai olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından da söz konusu haklar kullanılabilir. Manevi hakları
kendi namlarına kullanabilecek kişiler kanunda sırasıyla şu şekilde sayılmıştır:
• Eser sahibi tarafından belirlenen kişi veya
kişiler
• Eser sahibi tarafından tayin edilmişse vasiyeti tenfiz memuru
• Sağ kalan eş ile çocuklar
• Mansup mirasçılar
• Anne - baba
• Kardeşler

Eser sahibinden sonra manevi hakların kullanım hakkı sadece kanunda belirtilen kişilere geçer
ve bu kişiler eser sahibinin ölümünden itibaren 70
yıl eseri kendi namlarına kullanabileceklerdir. İstisnai olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından
da söz konusu haklar kullanılabilir. Manevi hakları
kendi namlarına kullanabilecek kişiler kanunda sırasıyla şu şekilde sayılmıştır:
• Eser sahibi tarafından belirlenen kişi veya
kişiler
• Eser sahibi tarafından tayin edilmişse vasiyeti tenfiz memuru
• Sağ kalan eş ile çocuklar
• Mansup mirasçılar
• Anne - baba
• Kardeşler

Fonogram yapımcısı , sözlü ya da sözsüz tüm eserlerin ilk tespitini yapan ve bu durumun hukuksal sorumluluğunu yüklenen kişidir.

FSEK m. 1/B’de sayılan eser türleri şunlardır:
• İlim ve edebiyat eserleri
• Musiki eserleri
• Sinema eserleri
• Güzel sanat eserleri

Bir eseri çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine verilmiştir (FSEK m. 22), maddede geçen çoğaltmadan sadece eserin aynısının çok sayıda nüshasının çıkarılması anlaşılmamalıdır. Çoğaltma aslın aynen kopyalanmasıdır. Dolayısıyla filmin DVD’sini bir bilgisayar programı yardımıyla çoğaltan kişi gibi filmi sinemada seyrederken cep telefonu ile kaydeden kişi de çoğaltma yapmaktadır.

Kullanıcı eğer, üzerinde telif hakkı bulunan bir eseri internet ortamında umumun erişimine sunarsa, kullanıcının o eserden faydalanmasına imkan sağlamış olur ve bu şekilde sadece eser sahibine tanınmış olan umuma iletim hakkını ihlal etmiş
olur. YouTube’a bir sinema filminin izinsiz yüklenmesinde durum böyledir.

Kanunda geçen “Bütün fikir ve sanat eserlerinin, (...) kar amacı güdülmeksizin şahsen kullanmaya
mahsus çoğaltılması mümkündür. Ancak, bu çoğaltma hak sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar veremez ya da eserden normal yararlanmaya aykırı olamaz.” şeklindeki ifadeden şahsi kullanım istisnasından söz edebilmek için şu şartların bir arada bulunması gerektiği anlaşılmaktadır:

• Çoğaltmanın şahsen (özel, hususi) kullanım amacıyla yapılmış olması,
• Çoğaltılanın FSEK kapsamında korunan
bir eser olması,
• Çoğaltmada kar amacı güdülmemiş olması,
• Çoğaltmanın her ne sebep olursa olsun hak
sahibinin meşru menfaatlerine haklı bir sebep olmadan zarar verememesi
• Ya da eserden normal yararlanmaya aykırı
olmaması.
Anılan şartların gerçekleşmesi halinde eserin
eser sahibinin izni olmadan çoğaltılması ihlal oluşturmayacak, bu şekilde kullanım hukuka uygun bir
şekle bürünecektir.

Bu nedenle b şıkkı şahsi kullanım istisnası kapsamında değerlendirillir, hak ihlali değildir.

Kısmi şart, kanunun bir eserde aradığı şartlardan biri değildir.

Programların telif hukuku, patent, haksız rekabet veya sui generis bir şekilde korunması mümkündür.