WEB'DE TELİF HAKLARI VE ETİK - Deneme Sınavı - 22

Bilgi toplumu toplumsal refahın,bilginin, nitelikli insan sermayesinin önem kazandığı toplumdur. Bilgi toplumuna evrilme sürecinde önce insanları yerleşik düzene bağlayan tarım toplumuna geçiş yaşanmıştır. Sonrasında da kitle üretiminin, eğitimin, tüketimin önem kazandığı sanayii toplumuna geçiş yaşanmıştır.

Hukuk yeni sistemlere uyum sağlarken teknoloji de gelişmeye devam etmekte ve hukuku her geçen gün yeni bir sorun ile karşı karşıya bırakmaktadır. Bu noktada telif hakları açısından dikkat edilmesi gereken, eser sahibinin hakları ve kişinin fikri yaratım alanı ile kültürün engelsizce yayılmasının sağlanması ve bireyin bilgi alma ve ifade özgürlüğü arasındaki dengenin sağlanmasıdır.

Dijitalleştirme, analog formatta bulunan verilerin saklama, kaydetme, aktarma, işleme vb. amaçlarla sayısal, dijital formata dönüştürülmesidir. Formatın bu şekilde değiştirilmesiyle veri dijital ortam ile uyumlu hale gelir ve elektronik cihazlar tarafından okunabilir hale gelir.

Veri; olgu, kavram ya da komutların, iletişim, yorum ve işlem için elverişli biçimsel ve uzlaşımsal gösterimi olarak tanımlanmaktadır.

Endüstri devrimlerinde kullanılan araçlar şunlardır; Endüstri 1.0’da Buhar ve Su Gücü, Endüstri 2.0’da Seri Üretim ve Bantları Endüstri 3.0’da Bilgi ve İletişim Teknolojileri Endüstri 4.0’da Cihazlara Akıl Katılması Endüstri 5.0 isimli bir sanayi devrimi kavramı henüz yoktur.

Yapay zeka endüstri 3.0 devrimini endüstri 4.0’dan ayıran unsurdur. Yapay zeka üzerine deneysel çalışmaların yıllardır devam ettiği bilinmektedir. Fakat son yıllarda bu alanda elde edilen başarılar dijitalleşmenin ardından gelen sensörler sayesinde dijital algılamanın sağlaması sürecinin de tamamlandığını ve yapay zekanın insanı taklit etmekten daha ileriye taşındığını ve kendi kendine öğrenme kabiliyetini kazandığını göstermektedir.

Piyasa: Yeni dünya, koloniler, tüketici satınalma gücü

Bilimsel bilgi sınırlarının, bilgi alanının genişlemesi.

Dört büyük sanayi devrimi ve özellikleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu bağlamda doğru seçenek E'dir. 

Endüstri 4.0 terimi ik olarak 2011 yılında Hannover Fuarında kullanıldı. Ekim 2012 yılında ise Robert Bosh GmbH ve Kegarmann çalışma grubu oluşturularak hazırladıkları dördüncü sanayii devrimi dosyasını Alman Federal Hükümetine sundular. Doğru cevap C'dir.

Aralarında Tesla’nın kurucusu Elon Musk ve Google’ın satın aldığı yapay zeka şirketi DeepMind’ın kurucusu Mustafa Süleyman’ın da olduğu 26 ülkeden 116 uzmanın imzaladığı mektup ile yapay zekaya karşı BM’yi uyardı. Bilim insanları BM‘den öldürme yeteneği olan robotların geliştirilmesinin ve kullanılmasının yasaklanmasını talep etti. Haber için https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/ uzmanlardan-bmye-katil-robot-uyarisi,MQA tnGDSXU6r0utyLdRMxA/6juVknGlB0C brMX7PJ5xBA adresine ulaşabilirsiniz. Doğru cevap E'dir.

Avrupa Birliği konunun önemini ve bir an evvel Topluluk seviyesinde genel ve esnek bir yasal çerçeve yaratma ihtiyacını fark etmiş 22 Mayıs 2001 tarihinde 2001/29/AT sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Bilgi Toplumu Direktifini çıkartmıştır. Bilgi toplumunda telif hakları ve bağlantılı hakların belirli yönlerinin uyumlaştırılması hakkında düzenlemeler içeren direktifin gerekçesinde telif hakları ve bağlantılı hakların, yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesini ve pazarlanmasını ve yaratıcı içerik oluşturulmasını ve bundan faydalanılmasını güvence altına aldığını, teşvik ettiğini ve bu nedenle önemli bir rol oynadıkları belirtilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Telif hakları ve bağlantılı haklarla ilgili yasal çerçeve, artırılmış bir hukuki belirlilikle ve bir yandan fikri mülkiyetin yüksek düzeyde korunmasını sağlarken, ağ altyapısını da içeren, yaratıcılık ve yenileşmeye yönelik önemli yatırımları teşvik edeceğinden ve diğer yandan hem içerik sağlama ve bilgi teknolojisi alanında hem de genel olarak endüstriyel ve kültürel sektörlerde geniş ölçekli bir biçimde Avrupa sanayisinin gelişmesini ve rekabet edebilirliğinin artmasını sağlayacak; bu açıdan istihdamı koruyarak yeni iş alanlarının açılmasını teşvik edecektir. Fikri hakların anılan etkileri, günümüzde internetin hayatımızda kapladığı yer ve globalleşen dünya düşünüldüğünde direktifin gerekçesinde belirtilen hususların geneli yansıttığı görülecektir. Doğru cevap B'dir.

Dijitalleştirme, analog formatta bulunan verilerin saklama, kaydetme, aktarma, işleme vb. amaçlarla sayısal, dijital formata dönüştürülmesidir.

Fikri Mülkiyet

Özgün eser üzerindeki haklar saklı kalmak kaydıyla, ansiklopediler ve antolojiler gibi içeriği seçme ve düzenlemelerden oluşan ve bir düşünce yaratıcılığı sonucu olan esere derleme eser denir.

Verilen tanım fonogramın tanımıdır.

Eşit İşlem İlkesi: Yabancıya yerli hak sahibiyle eşit şekilde işlem yapılmasını öngören ve bu şekilde yabancı eser sahibine, yerli eser sahibinin ülkesinde yararlandığı haklarla eşit imkanlara sahip olmasını sağlayan ilkedir. Doğru cevap B'dir.

FSEK, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'dur. Doğru cevap D'dir.

Tamamlanmış eserler üzerindeki mali hakların kullanma ve yararlanma yetkilerinin başkasına bırakılması yani lisans sahibine tahsis edilmesi lisans (ruhsat) sözleşmesi ile gerçekleştirilir. Her iki tarafı borç altına sokan bir sözleşme türü olan lisans sözleşmelerinde lisans veren taraf eser üzerindeki mali haklarından lisansı alanı yararlandırma yükümlülüğü altına girerken lisansı alan taraf lisans ücreti ödeme borcu altına girer. Doğru cevap C'dir.