WEB'DE TELİF HAKLARI VE ETİK - Deneme Sınavı - 15

Tasarımda aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulabilir:

Kullanıcılar, bir web sitesinde istedikleri bilgileri bulmak için çok gezinmek durumunda kalmama- lıdır. Kullanıcıların istenen yolları hızlı bir şekilde bulmalarına olanak tanıyan bölüm veya konu dü- zeyinde gezinme sayfaları içerecek şekilde web sitesi yapılandırılmalıdır. Temaya göre mantıksal olarak düzenlenmiş içerik bölümleri oluşturulmalıdır. Üç tıklama kuralı izlenmelidir.

Web tasarımcılarının ne hakkında konuştuklarını anlamaya yardımcı olacak terimler için bir rehber.

Erişilebilirlik: Temel olarak bir web sitesinin görme engelli ziyaretçiler için ekran okuyucuları, işitme özürlü ziyaretçileri için ses kullanmadan, renk körlüğü olan kişileri veya başka engelli olanları da kapsayan, engellilerin kullanabileceği bir web sitesi yeteneğidir. Erişilebilirliği düşük olan bir web sitesini temel olarak engelli olanların kullanması imkânsız olacaktır.

Ajax: Eşzamansız JavaScript ve XML anlamına gelir. AJAX, genellikle dinamik web uygulamaları oluşturmak için kullanılır ve bir ziyaretçinin bulunduğu sayfayı yeniden yüklemek zorunda kalmadan eş zamansız veri alımına izin verir.

Banner Reklamcılığı: İnternet siteleri üzerinde belirli bir ücret karşılığında reklam yerleşimlerine ilgili görsel ya da hareketli resimlerin konularak hedef kitleye ulaşmayı hedeflemektedir. Banner reklamcılığı; doğru hedef kitlenin analiz edildiği ve talebin olabileceği siteler üzerinde doğru yerleşimde, doğru şekilde uygulandığında direkt olarak satışa yönelik etki gösteren önemli bir internet reklamcılığı parçasıdır.

Basit ve Sezgisel Kullanım: Tasarımın kullanımı, kullanıcının tecrübe, bilgi, dil becerileri ya da o anki konsantrasyon ve dikkat düzeyine bağlı olmaksızın, kolay anlaşılmalı, rahat olmalıdır. Gereğinden fazla karmaşıklıktan kaçınılmalıdır. Kullanıcının beklentilerine ve sezgilerine uyumlu olmalıdır. Okuryazarlık düzeyi ve dil becerileri bakımından geniş bir yelpazeye hitap etmelidir. Gerekli kullanım bilgileri, önem derecelerine uygun biçimde düzenlenmelidir. Kullanım sırasında ya da kullanım sona erdiğinde etkin bilgilendirme ve geribildirim sağlanmalıdır.

HTML: Zengin Metin İşaretleme Dili anlamına gelmektedir. HTML, yazı, video, görsel öğe gibi unsurların sayfa içerisine yerleştirilmesini ve istenildiği gibi konumlandırılmasını sağlar.

Web tasarımcıları HTML biçimlendirme ve CSS’in farklı sürüm özelliklerini uygularlar. CSS'in anlamı ise Basamaklı Stil Şablonlarıdır.

Herkes, Flash tarafından oluşturulan kültür hakkında o kadar pozitif değildi. Kullanıcılar sonunda Flash sayfalardan bıkmış ve tamamıyla Flash’da inşa edilmiş web sitelerindeki bilgilere kolay erişemediğinden, estetik bağlamda hayal kırıklığına uğramıştır. Flash ile ilgili eleştirileri dile getirilen web kullanılabilirliği uzmanı Jakob Nielsen Flash teknolojisinin üç nedenden dolayı web kullanılabilirliğini ihlal ettiğini iddia etmiştir. Birincisi, Flash tanıtımları ve gereksiz animasyonları ile temel içeriğe erişmek isteyen kullanıcıların önünü tıkayarak kötü tasarımları daha olası hale getirmiştir. İkincisi, Web’ in temel etkileşimini; tarayıcıdaki geri düğmesinin çalışmaması, bağlantı renklerinin kurallara göre çalışmaması, metin boyutunun yeniden düzenlenememesi, sayfaların aranamaması ve erişilebilirliğin azalması gibi sebeplerden dolayı azaltmıştır. Üçüncü olarak Flash’ ta içeriği güncellemek ve sunmak zor olduğundan sitenin temel amaçlarından uzaklaşılmıştır.

HTML, internet tarayıcılarına, bir sayfanın değişik kısımlarının nasıl gösterilmesi gerektiğini açıklayan ve içeriği sunan bir web dilidir. CSS ise İnternet tarayıcılarına bir sayfanın nasıl görünmesinin gerektiği konusuyla ilgilenen bir web teknolojisidir.
İşte bu ayırıma web standartları içinde “sunumun ve bilginin ayrılışı “ deniyor.

1994’ te Berners-Lee tarafından CERN’ den ayrıldıktan sonra kurulan W3C, webin hangi standartlarla yönetildiğini kontrol eder. Aslında, uyumluluk ve standartlar, uyumlu olmayan ve standart olmayan HTML sürümlerinin geliştirildiği bir zamanda bunu sağlamaya çalışmak için oluşturulmuştur. W3C, web üretimine katılan çeşitli tarafların takip etmeyi seçebileceği öneriler yayınlamaktadırlar. Önerilen standartlar W3C önerileri haline gelmeden önce çalışma taslağı, aday önerisi gibi birkaç kronolojik aşamadan geçmektedirler. W3C belgelerinin durumu, hangi sürümün uygulanacağını öğrenmek açısından web tasarımcıları için önemli olacağı düşünülebilir.

Web Standartları Projesi (WaSP)’ nin doğuşunun hemen yanı sıra, farklı gelişmeler de kaydedildi: 1997’de W3C, Web Erişilebilirlik Girişimi’ni (WAI) başlattı. WAI’ in amacı, engelli insanlara yönelik webin erişilebilirliğini arttırmaktı. Web standartları ve web erişilebilirlik hareketleri muazzam miktarda tartışma yaratmış, standartlara uyumlu bir web sitesi, ayrıca erişilebilir bir web sitesi olacağından arasında hassas bir ilişki olduğu vurgulanmıştır.

Faydalı Model, Türkiye’de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir.

Ülkemizde ise fikri haklar, ilk önce yazar hakları açısından 1850 tarihli “Encümen-i Daniş Nizamnamesi” ile başlamıştır.

Telif Hakkının doğması için tescile gerek yoktur. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğar.

Manevî Haklar şu şekilde sıralanmaktadır;
1. Umuma arz hakkı,
2. Eser sahibinin adını belirtme hakkı,
3. Eserde değişiklik yapılmasını yasaklama
hakkı,
4. Eser sahibinin malik ve zilyede karşı haklarıdır.

Patent: buluş sahibinin, buluş konusu ürü­nü belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkı olan belgedir

Faydalı Model: Türkiye’de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır

Marka: bir işletmenin mal veya hizmetle­rini bir başka işletmenin mal veya hizmet­lerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya amba­lajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yo­luyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir

Telif Hakkı: bir kişi ya da kişilerin her türlü fikrî emeği ile meydana getirdiği bilgi, dü­şünce, sanat eseri ve ürününün kullanılması ve kopyalanması ile ilgili hukuken sağlanan haklardır