VİROLOJİ

Tablo 7.1 Sığırlarda virusların neden olduğu önemli hastalıklar. Bovine leukemia virüsü, sığır, koyun ve yabani ruminantlarda sığır löykozu olarak isimlendirilen hastalığa sebep olarak, lenfositozis ve tümör oluşumuna neden olmaktadır.

Şap hastalığının inkübasyon süresi 2-8 gündür. Klinik belirtiler sığır ve domuzlarda genellikle çok şiddetlidir. Sığırlarda inkübasyon süresinden sonra ateş, iştahsızlık, depresyon, süt veriminde belirgin düşme, aşırı salivasyon ve iplik tarzında salya görülür.

Şap hastalığında sığırlarda inkübasyon süresinden sonra ateş, iştahsızlık, depresyon, süt veriminde belirgin düşme, aşırı salivasyon ve iplik tarzında salya görülür.

Sığır vebası hastalığında 3-15 günlük bir inkübasyon süresinden sonra ateş yükselir ve iştahsızlık, depresyon, salivasyon, gözyaşı ve burun akıntısı vardır. Ağız mukozasında özellikle yanak, dudak, dil, sert damak, yumuşak damak ve diş etinde görülen lezyonlar nekrotik ve erozyonik karakterdedir (Resim 7.2). İshal sığır vebasının en önemli bulgusudur. İshal, kanlı ve sindirim sistemi mukozaları ile karışmış olarak görülür. Hayvanlarda karın bölgesinde şiddetli ağrı ve solunum güçlüğü vardır. Dehidrasyon sonucu ölüm meydana gelir.

Sığırların enfeksiyöz rhinotrakeitisi (Infectious bovine rhinotracheitis, IBR) sığır popülasyonlarında yaygın olan akut seyirli ve latent özelliğe sahip bulaşıcı viral bir hastalıktır.

Akabane hastalığı, üç gün hastalığı ve sığır vebası hastalığını atlatan hayvanlar hayat boyu bağışıktırlar.

Sığırların viral diyaresi (bovine viral diarrhoea, BVD) sığırlarla birlikte koyun ve keçileri de etkileyebilen akut seyirli bir viral enfeksiyondur. Hastalığa bağlı olarak solunum sistemi, sindirim sistemi ve genital sisteme ilişkin bulgular ortaya çıkar. Ayrıca anne karnında enfekte olan yavrularda konjenital anomaliler de şekillenebilir.

Sığır löykozu (bovine leukosis) lenf nodüllerinin ve lenfositlerin tümöral gelişimiyle karakterize sistemik ve bulaşıcı viral bir hastalıktır.

Üç gün hastalığı (Bovine ephemeral fever, BEF) sığırların akut seyirli ve sokucu sineklerle nakledilen viral bir hastalığıdır. Asya, Avustralya ve Afrika’nın tropik ve subtropik bölgelerinde çok yaygın olarak görülür.

Serotip: Bir virus türünün farklı serolojik özellikler sergileyen tipleri serotip olarak tanımlanır. Epidemiyoloji: Popülasyonlarda hastalıkların sıklığını, dağılımını ve hastalık oluşumunu etkileyen faktörleri inceleyen, bu hastalıklara yönelik olarak izlenecek hedefleri ve yöntemleri belirleyen bilim dalıdır. Patogenez: Bir hastalığın veya patolojik durumun meydana geliş sürecindeki değişiklikleri ifade eder. Perakut seyir: İnkübasyon süresi kısa olan ve enfeksiyona ilişkin klinik belirtilerin çok hızlı gelişerek genellikle ölümle sonuçlandığı seyir şekline verilen isimdir. Patognomik bulgu: Bir hastalığı diğer hastalıklardan ayıran ve hastalığa teşhis konulabilmesi için yeterli olan klinik veya patolojik bulgulara verilen isimdir.

Serotip: Bir virus türünün farklı serolojik özellikler sergileyen tipleri serotip olarak tanımlanır. Epidemiyoloji: Popülasyonlarda hastalıkların sıklığını, dağılımını ve hastalık oluşumunu etkileyen faktörleri inceleyen, bu hastalıklara yönelik olarak izlenecek hedefleri ve yöntemleri belirleyen bilim dalıdır. Patogenez: Bir hastalığın veya patolojik durumun meydana geliş sürecindeki değişiklikleri ifade eder. Perakut seyir: İnkübasyon süresi kısa olan ve enfeksiyona ilişkin klinik belirtilerin çok hızlı gelişerek genellikle ölümle sonuçlandığı seyir şekline verilen isimdir. Patognomik bulgu: Bir hastalığı diğer hastalıklardan ayıran ve hastalığa teşhis konulabilmesi için yeterli olan klinik veya patolojik bulgulara verilen isimdir.

İhbarı mecburi (Bildirimi zorunlu) hastalık: Klinik muayene veya laboratuvar yöntemleriyle teşhis edildiğinde resmi makamlara bildirilmesi zorunlu olan hastalıklara bildirimi zorunlu (ihbari mecburi) hastalık denir. Attenüye (Canlı) aşı: Hastalık oluşturma yetenekleri zayıflatılmış buna karşın vücutta üreyebilen, yayılabilen ve immunolojik kapasitesi yüksek olan mikroorganizmalardan hazırlanmış aşılara denir. İtlaf: Hastalık mücadele programlarının zorunluluk arz etmesi durumunda hasta hayvanların usulüne uygun bir şekilde etik kurallar çerçevesinde öldürülüp gömülerek çevresel risk oluşturmasının engellenmesini ifade eder. Reaktivasyon: Latent enfekte hayvanların strese maruz kalmaları sonucunda virusun yeniden aktif hale geçmesine verilen isimdir. Latent enfeksiyon: Bazı mikroorganizmaların hastalık belirtileri oluşturmadan vücutta kalmaları durumuna latent enfeksiyon denir. Konakçı direnci kırıldığı zaman bu mikroorganizmalar yeniden klinik hastalığa neden olabilirler.