VİROLOJİ

Horizontal bulaşmada virus hastalıklarının aynı popülasyonda bulunan ve genellikle bulaşmaya yol açabilecek aktif temas içerisinde olan hastalığa duyarlı bireyler arasında nakledilmesi söz konusudur. Horizontal bulaşma direkt temasla, indirekt temasla, kontamine gıdalar aracılığıyla, aerojen yolla, artropod vektörler aracılığıyla ve iatrojenik yolla gerçekleşebilir.

Horizontal bulaşmada virus hastalıklarının aynı popülasyonda bulunan ve genellikle bulaşmaya yol açabilecek aktif temas içerisinde olan hastalığa duyarlı bireyler arasında nakledilmesi söz konusudur. Horizontal bulaşma direkt temasla, indirekt temasla, kontamine gıdalar aracılığıyla, aerojen yolla, artropod vektörler aracılığıyla ve iatrojenik yolla gerçekleşebilir.

Vertikal yolla bulaşan hastalıkların fötusa yönelik bir takım etkiler doğurması beklenmektedir. Genellikle ortaya çıkacak bozukluklar enfeksiyon anında fötusun yaşına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Buna göre erken embriyonel ölüm, mumifikasyon, anomalili doğum, yavru atma ve persiste enfeksiyon gelişmesi vertikal enfeksiyonların muhtemel sonuçları arasındadır.

İndirekt temasla bulaşma: Virusla kontamine olmuş barınaklar ve cansız vektörler aracılığı ile bulaşmayı ifade eder.

Perinatal enfeksiyonlarda virus plazentayı geçerek yavruya ulaşamaz ancak doğum sırasında yavru genital kanal içindeyken enfeksiyonu alır. Bu şekilde bulaşan viruslara örnek olarak insanlarda AIDS etkeni olan insan immun yetmezlik virusu (HIV) verilebilir.

Solunum yoluyla vücuda giren viruslar solunum sisteminde lokal enfeksiyonlara neden olabileceği gibi viremi oluşturarak vücuda yayılıp sistemik enfeksiyonlara da neden olabilir. Örneğin şap hastalığı, sığır vebası ve köpek gençlik hastalığı virusları solunum yoluyla girip, ilk virus çoğalmasını bu dokularda gerçekleştirdikten sonra viremi oluşturarak tüm vücuda yayılmaktadır.

Genital yolla vücuda giren viruslara örnek olarak sığır herpesvirus-1, sığırların viral diyare virusu (bovine viral diyare virus, BVD) ve atların herpesvirus tip-3 gösterilebilir.

Bu yolla organizmaya girebilen viruslara örnek olarak alfaherpesviruslar, bazı adenoviruslar ve enteroviruslar gösterilebilir.

Vücutta sinirler aracılığı ile yayılan kuduz virusu viremi fazı göstermez.

Horizontal bulaşmada virus hastalıklarının aynı popülasyonda bulunan ve genellikle bulaşmaya yol açabilecek aktif temas içerisinde olan hastalığa duyarlı bireyler arasında nakledilmesi söz konusudur.

İndirekt temasla bulaşma: Virusla kontamine olmuş barınaklar ve cansız
vektörler aracılığı ile bulaşmayı ifade eder.

Rendering: Hayvansal atıklar ve yan ürünlerin ayıklama, parçalama, öğütme ve ısı uygulaması gibi değişik işlemlerden geçirildikten sonra yeniden değerlendirilebilir ürünler haline getirilmesi sürecidir.

Aerosol: Öksürme- hapşırma vb nedenlerle solunum sisteminden çıkan ve havada uzun süre asılı kalabilen çok küçük damlacıkları ifade eder. Virusları taşıyan bu damlacıklar özellikle kapalı ortamlarda hastalıkların solunum havasıyla bulaşmasına neden olur.

İatrojenik bulaşma: Hekimlik uygulamalarındaki istem dışı hatalara bağlı
olarak gerçekleşen hastalık bulaşmalarına iatrojenik bulaşma denir.

Mekanik vektör: Virusların bir konakçıdan başka bir konakçıya taşınmasına aracılık eden ancak herhangi bir şekilde virus çoğalmasının olmadığı canlı taşıyıcılara mekanik vektör denir.

Genellikle ortaya çıkacak bozukluklar enfeksiyon anında fötusun yaşına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Buna göre erken embriyonel ölüm, mumifikasyon, anomalili doğum, yavru atma ve persiste enfeksiyon gelişmesi vertikal enfeksiyonların muhtemel sonuçları arasındadır.

Viremi: Virusun organizmada yayılması sırasında kanda bulunduğu döneme viremi denir.

Postnatal yaşamın ilk birkaç haftasında oluşan enfeksiyonlara neonatal enfeksiyon adı verilir.

Sekonder enfeksiyon: Vücuttaki başka bir enfeksiyonu takiben ortaya çıkan ve ilk enfeksiyonla birlikte seyreden ikincil enfeksiyonlardır.