VİROLOJİ

Virolojide bugüne kadar oluşturulmuş 6 adet dizin bulunmaktadır. 4 tanesi (Picornavirales, Mononegavirales, Nidovirales ve Herpesvirales dizinleri) hayvan ve insan viruslarını kapsar.

Şap hastalığı  Picornaviridae ailesinde (familyasında) yer alan viral hayvan hastalığıdır.

Yapısal özellikleri viruslara benzeyen veya hastalık oluşturma yöntemleri viral enfeksiyonları andıran, ancak virus tanımını tam olarak karşılamayan enfeksiyöz ajanlara subviral ajan adı verilir. Bu ajanlar viroid, virusoid, uydu virus ve prion’ları kapsar.

Proteolitik enzimlere dayanıklıdır.

Ultraviyole ışın ve gamma irradyasyona dayanıklıdır.

Otoklav şartlarına dayanıklıdır (132°C ‘de 60 dakika)

Dezenfektanlara dayanıklıdır.

1Molar NaOH’dan etkilenir.

Prionların bazı genel özellikleri yukarıda verilmiştir.

Scrapie koyun ve keçilerde görülen prion hastalıklarındandır.

Virion yapısındaki zarfın hücre membranı ile kaynaşması yoluyla nükleokapsidin hücre içine aktarıldığı penetrasyon mekanizmasına füzyon denir.

Endozom: Hücre içinde nakil işlemiyle görevli olan ve hücre zarından köken alan veziküllerdir.

α ve βinterferonların önemli bazı özellikleri aşağıda sıralanmıştır

I. Isı ve proteolitik enzimlere (pepsi, tripsin vb) duyarlıdır.

II. Geniş antiviral etkinliğe sahiptir.

III. Sebep ortadan kalkınca interferon salgılanması durur.

IV. Hücre kültürleri de interferon salgılar.

Tropismus: Bir virusun belirli bir hücre tipine, dokuya, organa veya organ sistemine olan ilgisini ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir.

Serotip: Bir virus türünün farklı serolojik özelliklere sahip olan tipleri serotip
olarak tanımlanır

Picornavirales

Mononegavirales

Nidovirales

Yapısal özellikleri viruslara benzeyen veya hastalık oluşturma yöntemleri viral enfeksiyonları andıran, ancak virus tanımını tam olarak karşılamayan enfeksiyöz ajanlara subviral ajan adı verilir.

Prionlar, insan ve bazı hayvan türlerinde Nakledilebilir Süngerimsi Beyin Hastalığı’na (TSE, transmissible spongiform ensefalopati) neden olan ve yaklaşık 250 amino asitten oluşan protein yapısındaki hastalık etkenleridir.

Konak hücre:Bir virusun tutunması ve çoğalmasına olanak sağlayan canlı ve virusa duyarlı hücreleri ifade eder.

Virusların penetrasyonu başlıca üç şekilde gerçekleşir (şekil 2.1).
1. Füzyon: Virion yapısındaki zarfın hücre membranı ile kaynaşması yoluyla
nükleokapsidin hücre içine aktarıldığı penetrasyon mekanizmasıdır. Zarflı
virusların büyük çoğunluğu füzyon yoluyla konak hücreye girerler.
2. Pinositoz: Bu mekanizmada hücre yüzeyine tutunan virus partikülü hücre
zarının içeriye doğru çökmesiyle (invaginasyon) oluşan bir vakuol (endozom) içerisinde sitoplazmaya alınır. Viropeksis veya reseptör aracılıklı endositozis olarak da bilinen bu mekanizma daha çok zarfsız viruslar tarafından kullanılır.
3. Translokasyon: Kübik simetrili ve morfolojik olarak küçük yapılı viruslar
tarafından kullanılan bu mekanizmada virion hücre membranını direkt olarak geçer ve hücre sitoplazmasına ulaşır. Translokasyon özellikle bitki virusları tarafından kullanılan bir yöntemdir.

Eklips (Sentez Aşaması)
Hücre içine alınan ve örtücü katmanlardan arınan nükleik asit artık viral proteinlerin ve yeni nesil viral nükleik asitin sentezi için hazırdır. Eklips aşaması virus ço-
ğalmas›n›n en yo¤un ve karmafl›k aflamas›d›r. Bu dönemde virus ço¤almas›n›n temel hedefleri olan translasyon ve transkripsiyon basamaklar› gerçekleflir.
Serbest kalan viral nükleik asitten öncelikle bir RNA kopyas› (transkript) oluflturulur. Bu RNA kopyas› mRNA’ya dönüfltürülür ve erken proteinler ad› verilen
ilk aflama proteinlerin sentezini gerçeklefltirir. Daha sonra yeni nesil virus partiküllerinde yer alacak olan nükleik asitler sentezlenir. Takiben yeniden bir mRNA sentezlenerek geç proteinler (veya son proteinler) ad› verilen ve virusun yap›s›na
kat›lan proteinlerin sentezi gerçeklefltirilir.
Eklips döneminde gerçekleflen olaylar viruslar›n nükleik asit özelliklerine göre
farkl›l›klar gösterir. Viral nükleik asitin DNA veya RNA yap›s›nda olmas›, segmentli veya tek parça olmas›, sirküler veya linear yap›da olmas›, RNA viruslar›n›n pozitif veya negatif anlaml› olmas› replikasyon sürecinde gerçekleflen olaylara etki
eden önemli faktörlerdir.

Nükleik asit baz dizilimi: Nükleik asiti oluşturan nükleotid bazları nükleik asit zincirinde art arda dizilim düzenine verilen isimdir. Nükleik asit zincirinde bazların dizilim düzeni genetik şifreyi oluşturur.

Sığır vebası virüsünün genus’u Paramyxovirinae olarak isimlendirilir.

Bir virus türünün değişik bölgelerden veya değişik ülkelerden elde edilen izolatlarına suş adı verilir.

Tablo 2.1. RNA genomuna sahip hayvan viruslarının genus düzeyinde sınıflandırması- Orthomyxoviridae, Influenzavirus