VİROLOJİ

Hayvan virusları morfolojik yapı olarak kübik, helikal ve kompleks yapı simetrisi olmak üzere üç grupta toplanmaktadır.

Viruslar genel olarak 17-300 nm arasında değişen büyüklüklere sahiptirler.

Viruslerin  Biyolojik mücadelede,Vektör olarak, Bakterilerin tiplendirilmesinde ve Kanser tedavisinde kullanımı yararlı kullanımlarındandır. İnsanlar üzerinde hastalık etkeni olarak etkileri olumsuz etkilerindendir. Doğru cevap C’dir.

Virüsleri, özgün bir çoğalma yöntemine sahip olan, enerji üretimi ve yapı taşlarının sentezi için gerekli organelleri bulunmayan, tek tip nükleik asit taşıyan, temel olarak nükleik asit ve bunu çevreleyen protein kılıfından oluşan enfeksiyöz etkenler” olarak tanımlayabiliriz. Canlılarda genetik materyal olarak RNA ve DNA olmak üzere 2 tip nükleik asit bulunmaktadır. Virusların en önemli özellikleri genetik materyal olarak DNA veya RNA’dan sadece birisini bulundurmalarıdır. Ayrıca enerji üretimi ve protein sentezi için gerekli organellere sahip olmamaları nedeniyle çoğalabilmek için canlı ve virus türüne duyarlı bir hücreye ihtiyaç duyarlar. Doğru Cevap B’dir.

Viruslerin büyüklükleri birim olarak nanometre (1 nm=10-9 m) cinsinden ifade edilmektedir. Virusler genel olarak 17-300 nm arasında değişen büyüklüklere sahiptirler. Hayvan virusleri arasında bilinen en küçük boyuta sahip virus partikülü circoviruslere aittir ve 17 nm çapındadır. En büyük virus partikülü ise poxviruslerde (200x300 nm) bulunmaktadır İfadelerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E‘dir.

Cansız ortamda üreme, DNA ve RNA’nın birlikte bulunması, İkiye bölünerek çoğalma, Antibiyotiklere duyarlılık bakterilere ait özelliklerdir. İnterferona duyarlılık ise virüslere ait bir özelliktir.  Doğru cevap E’dir.

İnterferon viruslarla enfekte olan hücreler tarafından salgılanan protein yapısında bir biyolojik üründür. İnterferon kullanılarak virusların in vivo veya in vitro ortamlarda çoğalması durdurulabilir, fakat bakteriler için aynı şey söz konusu değildir. Doğru cevap C’dir.

Bakterilerin yapısında bulunan flagella, kapsül ve hücre duvarı gibi oluşumlar virus morfolojisinde yer almaz. Ayrıca viruslar hücre içi organellerden de yoksundur. Kapsid ise virüsleri dış etkilerden koruyan protein kılıftır. Doğru cevap C’dir.

Viruslarda temel yapı olarak nükleik asit ve bunu çevreleyerek dış etkilerden koruyan ve kapsid olarak adlandırılan bir protein kılıfı bulunmaktadır.  Bu temel yapı nükleokapsid olarak tanımlanır. Nükleokapsidin merkezinde bulunan genetik materyal DNA veya RNA yapısındaki tek tip nükleik asitten oluşur. Kapsid ise alt yapı üniteleri olan kapsomer’lerden oluşmaktadır. Kapsomerler virusların elektron mikroskopta görülebilen yapılarıdır. Bazı virus ailelerinde nükleokapsidi çevreleyen lipoprotein yapısında bir zarf bulunur. Bu şekilde oluşan enfeksiyöz güce sahip olgun virus partikülüne virion denir . Dolayısıyla zarfsız viruslarda virion sadece nükleokapsidten oluşurken, zarflı viruslarda nükleokapsid ile birlikte zarf da virion yapısında yer almaktadır. Kapsid içinde kalan bölge kor bölgesi (özyapı) olarak tanımlanır. Doğru cevap B’dir.

Viral nükleik asitler yapı olarak tek parçadan veya birden fazla parçadan oluşabilir. Birden fazla parçadan oluşan viral genomlara segmentli genom adı verilir. DNA yapısında nükleik asit taşıyan virusların tamamı tek parçalı genoma sahiptir. RNA virusları arasında ise segmentli genoma sahip 6 adet virus ailesi bulunmaktadır. Viral nükleik asitler tek iplikcikli (ss = single stranded) veya çift iplikçikli (ds = double stranded) olabilirler. Birçok virus ailesinde viral genom linear (ışınsal, düzlemsel) yapıdadır. Hepadnaviridae, Papillomaviridae, Polyomaviridae ve Circoviridae ailelerinde ise genom sirküler (çembersel) bir yapıya sahiptir. Viral nükleik asitlerin büyüklüğü virus aileleri arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Bu durum kodlanan viral proteinlerin sayısıyla ilişkilidir. A şıkkındaki bilgi yanlış verilmiştir. DNA yapısındaki virüsler segmentli değil de tek parçalıdır. Doğru cevap A’dır.

İkosahedral, geometride 12 köşe, 30 kenar ve 20 yüze sahip olan yapıya verilen addır, kübik simetri gösteren virüsler İkosahedral yapıdadır. Doğru cevap C'dir

Virusların değişen sıcaklık derecelerine duyarlılıkları oldukça farklıdır. Zarflı viruslar yükselen sıcaklık değerlerine zarfsız viruslara göre daha duyarlıdır. Kübik simetrili virusların ise yükselen sıcaklıklara helikal simetrili viruslardan daha dayanıklı olduğu bilinmektedir. Genel olarak virusların enfektivitesi 50°C’ nin üzerindeki sıcaklık değerlerinde birkaç dakika içinde kaybolur. Birçok zarflı virus oda sı- caklığında (21-25°C) veya 37°C’de birkaç saat içinde inaktive olmaktadır. Virusların ısı duyarlılığının temel nedeni yüzey proteinlerinin denatürasyonudur. Ortam sıcaklığı düştükçe virusların dayanıklılığı artar. Doğru cevap D’dir, diğer tüm şıklar yanlış verilmiştir.

Eski Mısır’a ait olan ve MÖ 1.400’lere tarihlendirilen hiyeroglif tabletlerde çocuk felci hastalığının resmedildiği görülebilir. Doğru yanıt B'dir.