VİROLOJİ - Deneme Sınavı - 5

Sığır vebası hastalığında 3-15 günlük bir inkübasyon süresinden sonra ateş yükselir ve iştahsızlık, depresyon, salivasyon, gözyaşı ve burun akıntısı vardır. Ağız mukozasında özellikle yanak, dudak, dil, sert damak, yumuşak damak ve diş etinde görülen lezyonlar nekrotik ve erozyonik karakterdedir (Resim 7.2). İshal sığır vebasının en önemli bulgusudur. İshal, kanlı ve sindirim sistemi mukozaları ile karışmış olarak görülür. Hayvanlarda karın bölgesinde şiddetli ağrı ve solunum güçlüğü vardır. Dehidrasyon sonucu ölüm meydana gelir.

Sığırların enfeksiyöz rhinotrakeitisi (Infectious bovine rhinotracheitis, IBR) sığır popülasyonlarında yaygın olan akut seyirli ve latent özelliğe sahip bulaşıcı viral bir hastalıktır.

Akabane hastalığı, üç gün hastalığı ve sığır vebası hastalığını atlatan hayvanlar hayat boyu bağışıktırlar.

Sığırların viral diyaresi (bovine viral diarrhoea, BVD) sığırlarla birlikte koyun ve keçileri de etkileyebilen akut seyirli bir viral enfeksiyondur. Hastalığa bağlı olarak solunum sistemi, sindirim sistemi ve genital sisteme ilişkin bulgular ortaya çıkar. Ayrıca anne karnında enfekte olan yavrularda konjenital anomaliler de şekillenebilir.

Sığır löykozu (bovine leukosis) lenf nodüllerinin ve lenfositlerin tümöral gelişimiyle karakterize sistemik ve bulaşıcı viral bir hastalıktır.

Üç gün hastalığı (Bovine ephemeral fever, BEF) sığırların akut seyirli ve sokucu sineklerle nakledilen viral bir hastalığıdır. Asya, Avustralya ve Afrika’nın tropik ve subtropik bölgelerinde çok yaygın olarak görülür.

Pratikte en çok kullanılan antikoagulan madde etilen diamin tetra asetik asitin potasyum tuzudur (EDTA K3). Bunun dışında sodyum sitrat, potasyum sitrat ve heparin de aynı amaçla kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Antikoagulanlı tüplere alınan kan örnekleri (+4)°C’de 1000 devirde 10 dakika süreyle santrifüj edilir. Santrifüj sonunda kan 3 tabakaya ayrılır. Tüpün en alt bölümünde eritrositler, üst bölümünde plazma yer alır. Löykositler ise bu iki bölümün arasında gri-beyaz renkli bir bölge halinde yer alacaktır. Pastör pipeti ile girilerek löykosit tabakası çekilir, 2 ml PBS içerisine alınır ve pipetlenerek homojenize edilir. Aynı koşullarda tekrar santrifüj edilerek löykosit tabakası ayrılır. Bu işleme 3 kez devam edilir. Mümkün olduğunca saf (eritrosit ve plazmadan arınmış) löykosit elde etmeyi amaçlayan bu işlem “löykosit yıkama” olarak tanımlanır. Son yıkamayı takiben löykositler 1 ml PBS içerisine alınır ve %10’u oranında dimetil sülfoksit (DMSO) ilave edildikten sonra (-80)°C’de dondurularak muhafaza edilir. Dopru cevap E'dir.

Hücre kültürüne ekim (inokulasyon) için hazır hale getirilen teşhis materyaline inokulum denir. Doğru cevap C'dir.

UV spektrofotometre dışındaki tüm analiz yöntemleri virüs üretilmeden virüsün teşhisine yardımcı olan yöntemlerdir. Doğru cevap A'dır.

Konjugat: Aranan antijene özgün olduğu bilinen ve bir enzim, boya maddesi veya bir radyoaktif madde ile işaretlenmiş olan antikorlara konjugat adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Negatif serum: Belli bir ajana (örneğin BVD virusa) karşı antikor taşımadığı bilinen serumdur. Diğer ajanlara spesifik antikorlar bulunabilir veya bulunmayabilir. Doğru cevap C'dir.

Tip spesifik serum: Belli bir ajanın serotipleri veya alttiplerinden birine karşı antikor içeren pozitif serumdur. Örneğin şap hastalığı virusunun serotiplerinden (O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3, Asya-1) birine karşı antikor içeren pozitif serum. Doğru cevap C'dir.

Bir virusun enfeksiyon oluşturabilme yeteneğinin spesifik (homolog) antikorlar tarafından in vivo veya in vitro şartlarda bloke edilmesine nötralizasyon denir. Doğru cevap E'dir.

Viral nükleik asit teşhis çalışmalarında en sık kullanılan moleküler yöntemler arasında elektroforezis, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve hibridizasyon teknikleri sayılabilir.

Epidemik hastalık: Yayılma hızı oldukça yüksek olan ve bölgeler arasında yayılma eğilimi gösteren hastalıklara epidemik hastalık denir. Bu özelliğe sahip hastalıkların ortaya çıkması olayı ise epidemi olarak tanımlanır. Doğru cevap D'dir.

Mikroskoplarda asıl büyütme işlemi objektifler tarafından yapılsa da okülerde bulunan mercek yardımıyla da belirli bir büyütme oranı uygulanır. Görüntüye uygulanan büyütme oranı sırasıyla (objektif x oküler) tarafından sağlanan büyütme oranları verilerek gösterilir. İnvert mikroskoplarda genellikle 4x10, 10x10 veya 20x10 büyütme değerlerinin kullanılması hücre kültürlerinin ve bu kültürlerde üreyen viruslar tarafından oluşturulan sitopatolojik değişikliklerin (CPE) gözlenebilmesi için yeterlidir. Bu mikroskoplar dışında, immunofloresan testi gibi floresan ışıldama esasıyla çalışan testlerin değerlendirilmesinde kullanılan floresan mikroskop bulunmaktadır. Ayrıca hücrelerin iç yapıları ve viruslar gibi çok küçük partikülleri görüntülemek amacıyla kullanılan elektron mikroskop da viroloji laboratuvarlarında kullanım alanı bulan donanımlardır.

Pipetler sıvı haldeki maddelerin alınması veya karıştırılmasına yarayan aparatlardır. Serolojik cam pipetler, pastör pipetleri ve otomatik pipetler en çok kullanılan pipet çeşitleridir.

Tablo 8.1 Koyun ve keçilerde virusların neden olduğu önemli hastalıklar

Mavidil (Bluetongue) hastalığı evcil ve yabani ruminantların akut veya subklinik seyirli, sokucu sineklerle nakledilen viral bir hastalığıdır.