VİROLOJİ - Deneme Sınavı - 6

Yüksek devirli santrifüjler; genellikle küçük kapasiteli tüpler (örneğin; 0,5- 2 ml) kullanılarak az miktardaki materyallerin hızlı bir şekilde ve yüksek devirlerde santrifüj edilmesine olanak sağlar. Bu tip santrifüjler genellikle 8.000-14.000 devir/dakika hıza ulaşabilmektedir.

Viroloji laboratuvarlarında gerek hücre kültürleri gerekse viruslarla yapılan çalışmalarda dış ortamdan kaynaklanabilecek kontaminasyonların engellenmesi esastır. Bu ortamı sağlayabilmek amacıyla biyogüvenlik kabinlerinden yararlanılır. Bu kabinler farklı özelliklere sahip dört tip olarak üretilmektedir. Viroloji laboratuvarlarında en çok kullanılan biyogüvenlik kabinleri Tip 1 (klasik) ve Tip 2 (mikrobiyolojik) biyogüvenlik kabinleridir. Tip-1 biyogüvenlik kabinleri çalışma ortamını ve yapılan işi kontaminasyonlardan korurken, Tip-2 biyogüvenlik kabinleri aynı zamanda çalışan kişiyi ve çevreyi de çalışılan materyalden kaynaklanabilecek risklere karşı korumaktadır. Yüksek güvenlik şartları sağlayan Tip-3 ve Tip-4 biyogüvenlik kabinleri ise özellikle egzotik ve zoonotik hastalık etkenlerinin çalışılması sırasında gereklidir.

Pipet kullanımında dikkat edilmesi gereken başlıca kurallar aşağıda açıklanmıştır. • Biyolojik materyallerin çalışılmasında cam pipetler kullanılırken mutlaka menisküs çizgisi takip edilmelidir. Hacim ölçülürken menisküs çizgisinin tabanı ölçmek istediğimiz değerin hizasında olmalıdır (Resim 5.15). • Cam pipetler kullanılırken kesinlikle ağızla pipetasyon yapılmamalı, mutlaka akülü pipet tutucular veya manuel pipetörler kullanılmalıdır. • Cam pipetler kullanılırken pipetteki sıvı hiçbir zaman dik pozisyonda boşaltılmamalıdır. Bu durumda damlacık (aerosol) oluşumuna ve çalışma ortamının kontaminasyonuna yol açılabilir. Bunun yerine pipet içindeki sıvı kabın duvarına doğru boşaltılmalıdır.

Sterilizasyon, belirli bir ortamın veya bir materyalin tüm mikroorganizmalardan arındırılması anlamına gelir. Bu amaçla ya ortamdaki tüm mikroorganizmaların öldürülmesi veya mikroorganizmaların ortamdan ayrıştırılması uygulanabilir. Mikroorganizmaların öldürülmesi amacıyla uygulanan dört yöntem bulunmaktadır. Bunlar; kuru sıcak hava uygulaması, nemli sıcak hava uygulaması, ışınlama uygulaması veya gaz halinde kimyasalların uygulanmasıdır.

Isıl işlemlerden olumsuz etkilenen hücre kültürü vasatları vb sıvı materyallerin sterilizasyonunda filtrasyon yönteminden yararlanılır.

Santrifüj işlemi sonrasında elde edilen çökeltiye sediment (veya pelet), üstte kalan sıvı kısma ise süpernatant adı verilir. Santrifüj işleminde iki fazın ayrılması için uygulanması gerekli olan güce relatif santrifüj kuvveti (RCF, relative centrifugal force) denir. RCF değeri yerçekimi kuvvetinin (g) katları ile ifade edilir (örneğin; 1500x g veya 3000x g). Bununla birlikte ayrıştırılacak materyale uygulanacak santrifüj koşulları iki şekilde ifade edilebilir. Bunlardan ilki yukarıda açıklanan RCF (relatif santrifüj kuvveti) değeridir. Diğeri ise santrifüjün dakikadaki dönüş sayısını ifade eden rpm (revolutions per minute, devir/dakika) değeridir.

Şap

Mastadenovirus

Modern anlamdaki viroloji çalışmalarının 1885 yılında Fransız bilim adamı Louis Pasteur ve 1892 yılında Rus bilim adamı Dimitri Iwanowski tarafından yapılan çalışmalarla başladığı kabul edilmektedir.

Virusler tarım ürünlerine zarar veren böceklerle mücadelede pestisit olarak kullanılır. Bu uygulama özellikle kimyasal ilaçlarla yapılan böcek mücadelesine katkı sağlaması, çevre ile dost ve doğal bir alternatif oluşturması açısından önemlidir.

Faj (bakteriyofaj): Bakterileri enfekte eden virüslere faj veya bakteriyofaj adı verilir. Çok değişik faj tipleri bulunmaktadır.

Hayvan virusları arasında reverz transkriptaz enzimi taşıyan retroviruslar ve hepadnaviruslar özel bir konuma sahiptir. Bu viruslar reverz transkripsiyon yapan viruslar olarak da anılır.

Virusların Yapısal Bölümleri:

Virion, Viral Nükleik asit, Viral Proteinler, Viral Zarf, Viral Enzimler dir.

B seçeneği ise virus morfolojileri kategorisine girmektedir.

Virusların morfolojik yapısı virus simetrisi olarak tanımlanır. Hayvan virusları morfolojik yapı olarak kübik, helikal ve kompleks yapı simetrisi olmak üzere üç grupta toplanmaktadır. Bunlara ilave olarak bakteri ve diğer mikroorganizmaları enfekte eden viruslarda (faj, bakteriyofaj) görülen farklı morfolojiler de vardır.

İnaktivasyon (inaktive olma): Bir virusun enfeksiyon oluşturma gücünü kaybetmesi anlamında kulanılır.

pH değeri: Bir çözeltinin asitlik veya bazlık derecesini gösteren ölçü birimidir. pH değeri çözelti içindeki H+ iyonlarının konsantrasyonu ile ilişkili bir değerdir.

Tropismus: Bir virusun belirli bir hücre tipine, dokuya, organa veya organ sistemine olan ilgisini ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir.

Konak genişliği (Konakcı spektrumu): Bir virusun enfekte edebileceği konakçı canlı türlerinin tamamını ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

Virusların adlandırılmasında dizin, aile, alt aile ve genus isimleri ittalik (veya altı çizili) ve ilk harfleri büyük olarak yazılırken tür isimleri normal karakterle yazılır.

İzolat: Saha örneklerinden hücre kültürü, embriyolu yumurta veya deney hayvanlarına yapılan ekimler sonucunda üretilerek elde edilen virus suşudur.

Yapısal özellikleri viruslara benzeyen veya hastalık oluşturma yöntemleri viral en- feksiyonları andıran, ancak virus tanımını tam olarak karşılamayan enfeksiyöz ajanlara subviral ajan adı verilir.