VİROLOJİ - Deneme Sınavı - 20

Sistemik enfeksiyon oluşturan bazı virüslerin organizmada yayılmadan önce vücuda girdiği bölgede geçirdiği kısa süreli çoğalma evresine primer çoğalma adı verilir.

Embriyolu tavuk yumurtalarına ekim için sıklıkla kullanılan 4 bölge vardır. Bunlar koryo-allantoik membran, koryo-allantoik boşluk, sarı kesesi ve amniyon kesesi’dir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Primer kültürlerin pasajlanmasıyla elde edilen ve genetik özellikleri bakımından köken aldığı dokuya en az %85 oranında benzerlik gösteren bu kültürlere diploid hücre kültürü denir. Diploid hücre kültürleri genellikle 20 pasaj seviyesine kadar ilerletilebilir. Daha sonra bu hücrelerde de üreme yeteneğinin azalması ve morfolojik değişiklikler başlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sinsityum; virus üremesine bağlı olarak hücre zarında meydana gelen değişiklikler sonucunda enfekte hücrenin komşu hücrelerle birleşmesi ile çok çekirdekli dev hücreleri (sinsityum) oluşur. Hiperkromazi; kromatin materyalinin çekirdek zarında olgunlaşması ve histopatolojik boyamalarda koyu renkli bir görünüm sergilemesidir. Hemadsorbsiyon; virusla enfekte hücrelere belli hayvan türlerine ait eritrositlerin tutunması hemadsobsiyon olarak tanımlanır. Bu olayda eritrositleri bağlama yeteneğine sahip virus proteinlerinin hücre zarına yerleşmiş olması başlıca etkendir. Virus üremesine bağlı olarak duyarlı hücre kültürlerinde meydana gelen morfolojik değişimler sitopatolojik etki (CPE) olarak adlandırılır. İnklüzyon cisimciği; virusla enfekte hücrelerin sitoplazmasında veya çekirdeğinde oluşan ve değişik boyama teknikleri ile ışık mikroskobunda tespit edilebilen asidofilik veya bazofilik yapılardır. İnklüzyon cisimcikleri değişik büyüklüklerde, parçalı veya tek parça olabileceği gibi sınırları düzensiz bir görünüme de sahip olabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sitopatojen Olmayan (Hücre Kültüründe Morfolojik Değişim Yapmadan Çoğalan) Viruslar; bazı virus türlerinin hücre kültüründe üremesi sırasında yukarıda açıklanan morfolojik değişimler gözlenmez. Oysa bu virusların oluşturduğu enfeksiyonlar da üretken niteliktedir ve bol miktarda yeni nesil virion şekillenmiştir. Bu tip virusların üremesinin tespit edilebilmesi için bir takım özel tekniklerin uygulanmasına ihtiyaç vardır. Bu amaçla en sık kullanılan teknikler, hemadsorbsiyon testi, immunoperoksidaz testi, immnunofloresan testi, interferens ve elektron mikroskobik incelemelerdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hücre sitoplazmasında oluşan değişiklikler; hücrelerin erimesi, hücre yuvarlaklaşması, sinsityum ve dev hücresi oluşumu, inklüzyon cisimcikleri, vakuol oluşumudur. Hücre çekirdeğinde oluşan değişiklikler; hücre çekirdeğinin büyümesi, hücre çekirdeğinin parçalanması, çekirdekcik büyümesi, çekirdek zarının hiperkromazisidir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sinsityum; virus üremesine bağlı olarak hücre zarında meydana gelen değişiklikler sonucunda enfekte hücrenin komşu hücrelerle birleşmesi ile çok çekirdekli dev hücreleri (sinsityum) oluşur. İnklüzyon cisimciği; virusla enfekte hücrelerin sitoplazmasında veya çekirdeğinde oluşan ve değişik boyama teknikleri ile ışık mikroskobunda tespit edilebilen asidofilik veya bazofilik yapılardır. İnklüzyon cisimcikleri değişik büyüklüklerde, parçalı veya tek parça olabileceği gibi sınırları düzensiz bir görünüme de sahip olabilir.  Hiperkromazi; kromatin materyalinin çekirdek zarında olgunlaşması ve histopatolojik boyamalarda koyu renkli bir görünüm sergilemesidir. Hemadsorbsiyon; virusla enfekte hücrelere belli hayvan türlerine ait eritrositlerin tutunması hemadsobsiyon olarak tanımlanır. Bu olayda eritrositleri bağlama yeteneğine sahip virus proteinlerinin hücre zarına yerleşmiş olması başlıca etkendir. Virus üremesine bağlı olarak duyarlı hücre kültürlerinde meydana gelen morfolojik değişimler sitopatolojik etki (CPE) olarak adlandırılır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Virus titrasyonunun başlıca kullanım amaçları aşağıda sıralanmıştır.
• Virolojik ve serolojik çalışmalarda kullanılacak virus soylarının standardizasyonu
• Aşı hazırlanmasında virus dozunun ayarlanması
• Virusların identifikasyonunda kullanılan fiziko-kimyasal testlerin değerlendirilmesi
• Virus soylarının saflaştırılması (plak test)

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Hiper immunserum: Bir antijenin duyarlı bir konakçıya belli bir program kapsamında verilmesiyle elde edilen ve bu etkene karşı yüksek miktarda antikor taşıyan serumdur.

Komplement: Serumda bulunan ve antikorlar aracılığıyla gerçekleşlen
immunolojik reaksiyonlarda görev alan bir grup proteindir.

Amboseptör: Kotun eritrositlerine karşı
tavşanlarda elde edilen antikorlardır. Amboseptör komplement fikzasyon testinde kullanılır.

Negatif serum: Bir hastalık etkenine karşı antikor taşımadığı bilinen serumdur.

Pozitif serum: Bir hastalık etkenine karşı antikor taşıdığı bilinen serumdur.

Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Germ Free Hayvanlar: Bünyelerinde hiç bir mikroorganizma barındırmayan ve kanlarında bu mikroorganizmalarakarşı oluşmuş antikorlar bulunmayan çok özel deney hayvanlarıdır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Subkutan ekim deri altına uygulanır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Embriyolu tavuk yumurtalarına ekim için sıklıkla kullanılan 4 bölge vardır. Bunlar koryo-allantoik membran, koryo-allantoik boşluk, sarı kesesi ve amniyon kesesi’dir.

Direkt olarak dokulardan ayrıştırılarak elde edilen hücrelerin in vitro şartlarda
üretilmesi ile elde edilen kültürler primer hücre kültürü olarak adlandırılır. Bu
kültürler virus izolasyon çalışmalarında yüksek duyarlılık sağlar. Hücre kültürü şişelerinde (flask) üretilen hücrelerin üretildiği ortamdan kaldırıarak yeni kültür şişelerine aktarılması ve böylece miktar olarak çoğaltılması subkültür hazırlama (veya pasaj), elde edilen yeni kültürler ise subkültür olarak tanımlanır. 
Primer hücre kültürleri belli bir pasaj seviyesinden sonra morfolojik özelliklerini ve üreme yeteneklerini kaybetmeye başlarlar. Primer kültürlerin pasajlanmasıyla elde edilen ve genetik özellikleri bakımından köken aldığı dokuya en az %85 oranında benzerlik gösteren bu kültürlere diploid hücre kültürü denir. Diploid hücre kültürleri genellikle 20 pasaj seviyesine kadar ilerletilebilir. Daha sonra bu hücrelerde de üreme yeteneğinin azalması ve morfolojik değişiklikler başlar. Sonsuz sayıda pasajı yapılabilen ve genetik olarak köken aldığı dokudan tamamen farklılaşmış olan hücre kültürlerine devamlı hücre kültürü denir. Devamlı hücre kültürleri primer kültürlerin yaklaşık 70 kez pasajlanmasından sonra elde edilebilir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Hücrelerin canlılıklarını uzun süre koruyabilmeleri ancak (-70)°C veya daha düşük sıcaklıklarda mümkündür. Hücreler (-70)°C derin dondurucuda 1 yıldan fazla canlılıklarını korur. Daha uzun süreli muhafaza için dondurulan hücreler sıvı azot (-196 °C) içinde saklanabilir.

Virus üremesine bağlı olarak duyarlı hücre kültürlerinde meydana gelen morfolojik değişimler sitopatolojik etki (CPE) olarak adlandırılır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Birçok virus türü hücre kültürlerinde çoğalma sırasında enfekte veya dejenere hücrelerden oluşan üreme odakları şekillendirir. Sınırları belirli olan ve çoğunlukla
hücre erimesi, dejenerasyonu veya proliferasyonu ile karakterize olan bu üreme
alanları plak olarak tanımlanır.

Direkt temasla bulaşma,İndirekt temasla bulaşma, kontamine gıdalar, iatrojenik bulaşma aresolollarla ve antropodlarla bulaşma horizontal bulaşma yollarına örnektir. Doğru cevap E'dir.

Biyolojik vektör olarak kan emici sinekler ve keneler önemlidir. Biyolojik vektör olarak sokucu sinekleri kullanan hayvan viruslarına örnek olarak mavidil, at vebası ve epizootik hemorajik hastalık (EHD) virusları sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

Rendering, hayvansal atıklar ve yan ürünlerin ayıklama, parçalama, öğütme ve ısı uygulaması gibi değişik işlemlerden geçirildikten sonra yeniden değerlendirilebilir ürünler haline getirilmesi sürecidir. Rendering ürünleri arasında en yaygın olarak et-kemik unu, kan unu ve balık unu gibi ürünler hayvan yemlerinde protein kaynağı olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap A'dır.