VİROLOJİ - Deneme Sınavı - 13

Sterilizasyon,  bir cismin veya biyolojik bir maddenin üzerinde veya içeriğinde bulunan patojen veya apatojen tüm mikroorganizmaların yıkımlanması (öldürülmesi) veya elimine edilmesi işlemidir. Doğru cevap A'dır.

Dezenfeksiyon, bir cisim üzerinde veya bir maddenin içeriğinde bulunan patojen mikroorganizmaların elimine edilmesine yönelik olarak fiziksel ve kimyasal maddelerin uygulanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Hücre kültürleri ve virusların uzun süreli saklanabilmesi amacıyla -70 °C’ sıcaklığa kadar soğutma kapasitesine sahip olan derin donduruculara ihtiyaç vardır. Bu yüzden -80°C'lik derin dondurucu yeterli olur. Doğru cevap E'dir.

Çok uzun süreli muhafaza için ise sıvı azot (-196 °C) kullanılır. Doğru cevap E'dir.

İnkübatör iç ortamındaki havanın genellikle % 5 CO₂ içermesi istenir. Doğru cevap B'dir.

Nemli sıcak hava ile sterilizas- yon işleminde standart olarak 121°C’de 15 dk uygulama yeterlidir. Doğru cevap D'dir.

Otoklav işlemi sırasında sıcaklık değeri 121°C’ye ulaştığında renk değiştirerek belirgin siyah bantların meydana gelir. Doğru cevap C'dir.

Serolojik testlerde kullanılacak serumlar 56°C’deki su banyosunda inaktive edilir. Doğru cevap C'dir.

Yirminci yüzyıl ve sonrasında birçok salgın hastalık kontrol altına alınırken yeni viral hastalıkların ortaya çıktığı ve bilim dünyasında ağırlıklı gündem oluşturduğu da görülmektedir. Başta AIDS (insanların edinsel immunyetmezlik sendromu) olmak üzere sığırların süngerimsi beyin hastalığı (BSE), köpeklerin parvovirus enfeksiyonu, insanlarda atipik akut solunum yolu sendromu (SARS), viral hepatitler (hepatit B ve C) ve kuş gribi (yüksek patojeniteli avian influenza) bu kapsamda sayılabilecek hastalıklardır

En basit ifade ile virusları “zorunlu hücre içi parazitleri” olarak tanımlamak mümkündür. Fakat riketsiya ve klamidyalar da sadece hücre içi ortamlarda çoğalabildikleri için virus tanımlamasını biraz daha geliştirmek gerekir. Buna göre virusları “özgün bir çoğalma yöntemine sahip olan, enerji üretimi ve yapı taşlarının sentezi için gerekli organelleri bulunmayan, tek tip nükleik asit taşıyan, temel olarak nükleik asit ve bunu çevreleyen protein kılıfından oluşan enfeksiyöz etkenler” olarak tanımlayabiliriz.

Viruslarda temel yapı olarak nükleik asit ve bunu çevreleyerek dış etkilerden koruyan ve kapsid olarak adlandırılan bir protein kılıfı bulunmaktadır. Bu temel yapı nükleokapsid olarak tanımlanır. Nükleokapsidin merkezinde bulunan genetik materyal DNA veya RNA yapısındaki tek tip nükleik asitten oluşur. Kapsid ise alt yapı üniteleri olan kapsomer’lerden oluşmaktadır. Kapsomerler virusların
elektron mikroskopta görülebilen yapılarıdır. Bazı virus ailelerinde nükleokapsidi çevreleyen lipoprotein yapısında bir zarf bulunur

Virusların yapısında sınırlı sayıda enzim bulunmaktadır. Virion içinde bulunan enzimlere örnek olarak retroviruslarda bulunan viral RNA bağımlı DNA polimeraz enzimi gösterilebilir. Reverz tranzkriptaz olarak da bilinen bu enzim RNA yapısındaki retrovirus nükleik asitinin DNA’ya dönüştürülerek çoğalmasına olanak sağlar. Ayrıca değişik virus gruplarında DNA bağımlı RNA polimeraz, integraz, proteaz vb enzimler bulunabilmektedir.

Kompleks yapı simetrisinin tek örneği olan poxviruslar yukarıda açıklanan yapı simetrilerine uymaz. Kapsidi oluşturan kapsomerler birbiriyle açı oluşturarak düzensiz şekilde dizilmiştir. Kapsid kalın bir zarf tabakasıyla çevrilidir (Şekil 1.6).

Şekil 1.8. RNA ve DNA viruslarının morfolojik yapıları.

Şekil 1.8. RNA ve DNA viruslarının morfolojik yapıları

Viruslar ideal olarak fizyolojik pH değerlerinde bulundurulmalıdır. Bir çok virus türü pH 5.0-9.0 değerleri arasında enfektivitesini korur.

Zarf üzerinde bulunan glikoproteinler elektron mikroskopta ışınsal çıkıntılar şeklinde görülür. Bu çıkıntılara peplomer adı verilir.

Sığır vebası virüsünün genus’u Paramyxovirinae olarak isimlendirilir.

Tablo 2.1. RNA genomuna sahip hayvan viruslarının genus düzeyinde sınıflandırması- Orthomyxoviridae, Influenzavirus

Nakledilebilir Süngerimsi Beyin Hastalığına neden olurlar

Doğru cevap B'dir