VIII-XIII. YÜZYILLAR TÜRK EDEBİYATI - Deneme Sınavı - 3

Beyit.Cevap A'DIR.

Seci. Cevap E'dir.

Beddiyat. Cevap A'dır.

Tevki'at.Cevap B'dir.

Akkadlar, Asurlular, İbraniler, Kenanlılar, Aramiler, Nebatlılar, Habeşliler ve Sebalıların da yer aldığı bu topluluklara “Sami Kavimler” denilmektedir. Doğru cevap B’dir.

Araplar, Sami dilleri ailesindendir. Sami dilleri: I. Doğu Diller: Temelini Akkadcanın oluşturduğu bu dile ait belgeler, M.Ö. 3000 yılına aittir. Babil ve Asur dilleri, Akkadcanın iki koludur. II. Batı Sami Diller: a. Kuzeybatı Sami Diller: Bu dil, Kenan ve Aram dilleri olarak iki ana kola ayrılır. b. Güneybatı Sami Diller: İki ana kolu vardır. 1. Habeşçe: Sebe yazısıyla yazılmış Habeşçenin en eski kitabesi, M.Ö. IV. yüzyıla aittir. 2. Arapça: Bu dil, Güney ve Kuzey Arapçası olarak ikiye ayrılır. Bugünkü Arapçanın temelini Kuzey Arapça- sı oluşturmaktadır. Bugün bir milyona yakın insan tarafından kullanılan Arapçanın tarihi, gelişme ve yayılma safhaları şu şekildedir: 1. Eski Arapça, 2. Klasik Arapça, 3. Orta Arap- ça, 4. Modern Arapça, 5. Mahalli Lehçeler. 

Doğru cevap A’dır.

İslamiyet’ten önce Güney Arabistan’da birbirinin devamı olan üç büyük devlet kurulmuştur. Bunlar sırasıyla Ma’in (Mina) Devleti (yıkılışı M.Ö. 750-650), Sebeliler Devleti (yıkılışı M.S. II. yüzyıl) ve Himyeriler Devleti’dir. Kuzey Arabistan’da ise Nebatiler (yıkılışı M.S. 106), Palmirliler/Tedmurlular (yıkılışı M.S. 273), Gassaniler (yıkılışı M.S. 613), Hireliler/Lahmiler (yıkılışı M.S. 633) ve Kindeliler (yıkılışı 6. yüzyılın sonlarına doğru) hüküm sürmüşlerdir.

Doğru cevap E’dir.

Arap edebiyatı, geçirdiği devrelere göre altı gruba ayrılmıştır. Bunlar;

1-Cahiliye Dönemi

2-İslami dönem

3-Emeviler Dönemi

4-Endülüs Dönemi

5-Abbasi Dönemi

6-Duraklama Dönemi

Doğru cevap D’dir.

Mu’allakat: Cahiliye döneminde, şairin en güzel şiiri olarak kabul edilen, yedi veya on şaire ait kasidelerden meydana gelen şiir koleksiyonu.

Aynı zamanda bu dönemin en seçkin edebî ürünleri, Mu’allakat diye bilinen kasidelerdir. Doğru cevap B’dir.

Endülüs şiiri, estetik yapısının en olgun noktasına, rağbet görüp büyük bir gelişme gösterdiği hilafet döneminde (756-1031) ulaşmıştır. Doğru cevap E’dir.

Şiirde ayet veya hadislerin lafız olarak kullanılmasına “iktibas” denir. Doğru cevap C’dir.

İslamiyet sonrası İran edebiyatının başladığı Tahiriler (810-872) ve Saffariler (868-907) dönemlerinden günümüze Yeni Farsça ile söylenmiş 58 beyit ulaşmıştır. Doğru cevap E’dir.

Ebu Şekur-i Belhî, Âferîn-nâme isimli ilk mesneviyi yazan şairdir. Doğru cevap B’dir.

Arap edebiyatından bahseden klasik döneme ait eserlerde, birbirini takip eden devirler ve nesiller göz önüne alınarak, şairler çeşitli gruplara ayırmışlardır. Tabakalara bölünen ana gruplar şunlardır:1. Cahiliyyun: Cahiliye devri, yani İslamiyet’ten önceki devir şairleri; İmru’u’l-Kays (öl. 540) ve el-A’sa (öl. 629) gibi. 2. Muhadramun: Yaşamlarının bir kısmını Cahiliye, bir kısmını İslamî devirde geçirmiş olanlar; Lebid (öl. 665) ve Hassan b. Sabit (öl. 674) gibi. 3. İslamiyyun: İslamî devrin ilk şairleri olup bunlar Sadru’l-İslâm ve Emeviler döneminde yaşamışlardır; Cerir (öl. 732) ve Ferezdak (öl. 733) gibi. 4. Muhdesun veya Müvelledun: Şehirli veya yeni şairler olup İslamî şairlerden sonra yaşamışlardır; Beşşar b. Burd (öl. Ebu Nuvas (öl. 814) gibi. 5. Asriyyun: Müelliflerin kendi zamanlarında yaşayan şairler. Doğru cevap D’dir.

Bu dönemde gelişip kısmen siyasî özellik taşıyan bir şiir türü olan “nakaiz”de, genellikle şahsi ve kabile anlaşmazlıkları dile getirilmiştir. Cerir (öl. 728), Ferezdak (öl. 732) ve Ahtal (öl. 710) bu tarz şiirin öncülüğünü yapmışlardır. Doğru cevap A’dır.

Bu dönemde klasik Arap kasidesinden veya İspanyol halk şarkı ve şiirlerinden etkilenerek “muvaşşahat” adı verilen ve bestelenmek için yazılan bir şiir türüyle de karşılaşılmaktadır. Emir Abdullah b. Muhammed (öl. 912), Muhammed b. Mahmud el-Kabrî ed- Darir, İbn Abdirabbih ve Ubade b. Ma’is –Semâ (öl. 1031) muvaşşah söyleyen şairlerden bazılarıdır. Doğru cevap A’dır.

Avrupa romantizmi ve sembolizm akımı Arap şiirinde kullanılmıştır. Modern anlamda ilk romantik ve sembolist Arap şairi Cubran’dır. Doğru cevap B’dir.

Arap şiirinin en eski nazım şekli recezdir. Alt alta dizilen ve 7-8 mısraı geçmeyen recezde, bütün mısralar kendi arasında kafiyelidir. Araplar, Cahiliye döneminde olumlu veya olumsuz bütün duygu, düşünce ve arzularını recezle ifade etmişlerdir. Doğru cevap E’dir.

Tevki’at, halife, sultan ve emirlere gönderilen taleplere verilen cevapları veya
sorunların çözümüne ilişkin değerlendirmeleri içeren, metnin alt kısmına düşülen kısa ve özlü sözlere verilen addır. Doğru cevap C’dir.

Şekil ve içerik bakımından hemen en önemli özelliklerini Arap edebiyatından alan Yeni Farsça ile şiir yazmayı deneyenler, Arapça yazıp Farsça konuşan şairlerdir. Yeni Farsça ile ilk şiirler yazan şairler, Arap şairlerini kendilerine örnek aldıkları için, onların şiirlerine benzer şiirler söylemeye çalıştılar. Böylece Arapça şiirlerin kelime kelime tercüme edildiği, ilk Farsça şiirler yazılmıştır. Tarih-i Sistân’a göre İslamiyet’ten sonra ilk Farsça şiiri, Saffarilerden Yakub b. Leys (867-879)’in kâtibi Muhammed b. Vasif söylemiştir. Doğru cevap B’dir.