VİDEONUN KULLANIM ALANLARI

Yönetmen: Bir televizyon programının tasarlanma, çekim öncesi, çekim ve çekim sonrası yapılan her aşamasından sorumlu kişi. Yönetmenler bir programı oluştururken senaristten,
yayın teknisyenine kadar ekip listesinde yer alan birçok kişiyle çalışırlar. Kendi alanlarında uzmanlaşmış kalabalık ekip listesine karşın, sonuçta programın sorumluluğu tek başına
yönetmene aittir.

Teknik Yönetmen: Stüdyo içi, kontrol odası, kayıt odası ve elektronik grafik gibi stüdyoya bağlı birimlerin tümünde bulunan donanımın bakım ve onarımından sorumlu, yayın sırasında da görüntü ve ses kalitesini gözeterek yönetmene gerekli uyarılarda bulunan kişi (ana denetim görevlisi, stüdyo mühendisi)

Ob-Van birden fazla kamera bağlanabilen; içinde resim seçme ve ses masaları olan, kameraların teknik kontrolleri yapılabilen, gerektiğinde link hattıyla canlı yayın sinyali gönderebilen yayın arabasıdır

1. Görüntüyü kontrol masasına taşıyacak ve iç iletişimi sağlayacak kablo bağlantısı güvenli midir? Kamera yükseldiğinde takılmayacak şekilde gereken boşluk bırakılmış mıdır? Kameranın gidebileceği en uzak noktaya göre yeterli uzunlukta mıdır?
2. Kameranın öne-arkaya denge ayarı doğru mudur? Oynar kafanın yataydikey çevrinme ayarları kameramana uygun mudur?
3. Pedestalin yükselmesini sağlayacak hava basıncı yeterli midir? Dikey kaydırma hareketi açısından bir engel var mıdır?
4. Tekerleklerin hepsini aynı yönde ve (kamerayı olduğu yerde çevirebilmek için) bir tekeri ayrı yönde hareket ettirecek kumanda butonu çalışmakta mıdır? Pedestal direksiyonu zorlanmadan tüm tekerlere kumanda edebilmekte midir?
5. Kabloların tekerleklerin altına sıkışmalarını önleyecek koruyucuların yükseklikleri yeterli midir? Kaydırma hareketi açısından zemin temiz ve pürüzsüz müdür? Ayrıca zemin, kamera bırakıldığında sağa sola kaymayacak şekilde düz müdür?
6. Objektif kapağı açık mıdır? Ön mercek üzerinde leke veya görüntüye yansıyabilecek benzeri bir iz var mıdır? Objektif görüntüyü bozabilecek bir yansıma almakta mıdır?
7. Bakaç aydınlık ayarları kameramana uygun mudur? Kameramanın isteğine
bağlı olarak güvenlik çizgileri, artı işareti ve parlayan noktalar görülebilmekte midir? Kameraman bakaçtan diğer kameraların görüntülerine ulaşabilmekte midir? Kamera yayına kesildiğinde uyarı (kayıt) ışığı yanmakta mıdır?
8. Kollar yeterli uzunlukta ve yükseklikte midir? Zoom kontrol yumuşaklığı
ve hızı kameramana uygun mudur?
9. Netlik ünitesi doğru çalışmakta mıdır?
10. Objektifin odak uzunluğu aralığına göre kameranın konuya uzaklığı uygun mudur? Buna göre geniş, normal, dar açılar belirlenmiş midir?
11. Ön panel üzerinde yapılabilecek uygulamalara göre (örneğin renk ısısına göre) doğru filtre kullanılmış mıdır? Çekim sırasında kullanılacak herhangi bir efekt var mıdır?
12. Diğer kameraların görüntüleri ilgili butonlara basılarak görülebilmekte midir? Çağrı düğmesine basıldığında yönetmene uyarı gitmekte midir?

Gerektiğinde veya değişiklik amacıyla bozulabilse de stüdyo çekimlerinde temel
kurallar şu şekilde sıralanabilir:
1. Çekim Ölçeklerine Uymak: Stüdyoda nesne çoğunlukla insan olduğu için ölçekler, insan özelliklerine göre belirlenir. Masa başında oturan, ayakta duran veya bir koltukta oturan bir insan için; alınabilecek boy, bel, baş gibi ölçekler büyük bir değişiklik göstermeden uygulanır.
2. Üst ve Alt Boşluk: Bir oyuncunun başının veya ayaklarının çerçeveye değmemesi veya kesilmemesi istenir.
3. Bakış Boşluğu: Doğrudan kameraya değil de başka yöne bakan bir oyuncunun baktığı boşluğun biraz daha fazla olması istenir.
4. Yürüyüş ve Kalkış Boşluğu: Oyuncunun yürüme yönünde veya oturduğu yerden kalkmak üzere olan bir kişinin üstünde boşluk bırakılır.
5. Sıradışı Uygulamalar: Alışılmış rutin konuşma, haber gibi stüdyo programlarında çok sıra dışı görüntü düzenlemeleri ilgiyi dağıtacağı için pek kullanılmaz. Örneğin çok yakın, çok genel, alttan veya çok tepeden yapılan çekimler ancak ara görüntü verebilmek amacıyla kısa süreli yapılır. Bununla birlikte yaratıcı kameramanlar, farklı açılardan görüntü vererek yönetmenin kameralarını yayına vermesini sağlayabilirler.

Optik kaydırma,kameranın fiziksel olarak yer değiştirdiği kaydırma hareketinden farklı olarak,
objektifin odak uzunluğunu değiştirerek yapılan bir harekettir. Böylece kamera, bulunduğu yerden herhangi bir nesneye yaklaşıp uzaklaşabilir.

Çekimden önce bir kameramanın yapabileceği işlemler vardır:
1. Eğer şef kameramansanız, yönetmenden alacağınız son direktifleri kameramanlara aktarın ve (varsa) kamera kartlarını dağıtın.
2. Kamera kafasının çevrinme kilitlerini açarak, çevrinme sürtünme-yumuşaklık ayarlarını isteğinize göre belirleyin. Sehpa kafasının her yönde rahat hareket ettiğinden emin olun. Gerekiyorsa kamerayı öne arkaya alarak dengeyi sağlayın. İşlem bittiğinde öne-arkaya denge (balance) düğmesini sıkmayı unutmayın.
3. Pedestal kilidini açarak kameranın yükseklik dengesini ölçün. Pedestali bıraktığınızda kamera yükseliyorsa, ağırlık ekleyin. Kamera düşüyorsa ağırlık azaltın, gerekirse basınçlı bölmeye hava basın.
4. Kameranız kapalıysa, teknik yönetmenle bağlantıya geçerek açtırın. Bakacınızdaki parlaklık ayarlarını yapın (Objektif kapağı varsa önceden açmayı unutmayın.).
5. Görüntüde leke, yansıma, toz gibi nesnelerin olup olmadığına bakın. Gerekirse, objektifinizi bu iş için üretilmiş gereçlerle silin.
6. Görüntüyü aldıktan sonra, orta ölçekte bir resimde sabit kalarak teknik yönetmenin son kez kameraların görüntüsünü gözden geçirmesini sağlayın. Bu arada teknik yönetmenle bağlantıya geçerek kameranın şu anda kullanılması gerekmeyen bir ayarda kalıp kalmadığına dikkat edin (extender, gain, backlight gibi ayarlar).
7. Zoom ve netlik değiştirmeleri yaparak her iki düzeneğin de normal çalıştıklarını denetleyin. Dar açıdan genele yavaşça geçerek “back focus” hatası olup olmadığına bakın.
8. Büyük hareketli çevrinme ve kaydırmalar yaparak, yeterli kablo boşlukları olduğuna ve herhangi bir engel olmadığına dikkat edin.
9. Kulaklığı takarak iç-iletişimin sağlandığını denetleyin.
10. Yönetmen veya yardımcısıyla birlikte, çekimde kullanılabilecek kamera ölçeklerini ve
kamera hareketlerini gözden geçirin. Bunların kamera kartlarına olan uygunluğuna bakın.
11. Ölçeklerin ve hareketlerin provasını yapın. Gerekirse yönetmenden oyuncu veya
sunucuların hareketlerini yaptırmasını isteyin.
12. Çekim öncesinde kameranın başından ayrılacaksanız tüm kilitlerini kapatın ve
kameraya bir başkasının ellemesine izin vermeyin.
13. Çekime girmeden önce, stüdyo ortamlarındaki ışık gereçlerinin yoğunluğunu düşünerek ortama uygun giyinin (Üzerinizde, gerektiğinde çıkarılabilecek bir parça giysi olmalı.). Hareket sırasında yer değiştireceğiniz için ayakkabılarınızın ses çıkaran cinsten olmamasına özen gösterin. Mobil telefonunuz veya ses çıkaran saatiniz varsa kapatın.

Bu anlamda yayın/ çekim sırasında kameramanlar açısından yapılabilecekler şunlar olabilir:
1. Kameranızın hiçbir ayarını kilitlemeyin ve her an hazır olun. Dikkatinizi gelişen sahne olaylarına veya başka bir yere kaydırmayın (Konuşmacılara veya oyunculara kendinizi kaptırmayın.) Yönetmen her an sizden bir görüntü isteyebilir ya da uyarmadan sizin kameranıza kesebilir.
2. Olanaklı ise zaman zaman bakacınızdan diğer kameramanların görüntülerine bakın. Onlara yakın ölçekleri hazırlamayın ve durumunuz uygunsa alternatif görüntü verin.
3. Sunucu veya oyunculara arada bir bakaç dışından bakarak, olası hareket yönlerini görün. Hareketleri izlemeye hazır olun (Her ne kadar kamera kartları uygulaması varsa da, koşullara göre yeni ölçek ya da yeni bir hareket her an gündeme gelebilir.)
4. Kullanıyorsanız kamera asistanınızla sürekli temasta olun. Asistan size yeterli hareket alanı sağlamalıdır. Ayrıca kamerayla (yayında) yer değiştirecekseniz kablo uzunlukları çok önemlidir. Kaydırma sırasında kablonun birden gerilerek sizi durdurması, hareket açısından tam bir felakettir.
5. Her kameranın hareket alanı; stüdyo koşullarıyla, dekor parçalarıyla ve en önemlisi
diğer kameraların hareket alanlarıyla sınırlıdır. Bu alanı aşmamaya ve diğer kameraların (onlar yayındayken) görüntülerine girmemeye özen gösterin.
6. Kameranız çıkışa verildiğinde (sizin kameranıza kesildiğinde), daha önceden belirlediyseniz veya yönetmen sizden istediyse hareketinizi yapın. Hareketiniz bittiğinde, görüntü başka bir kameraya kesilene kadar sabit kalın. Daha sonra farklı bir ölçekle yeni bir görüntü arayın.
7. Önceden planlanmamış veya komut olarak gelmemişse (çıkıştaysanız) beklenmedik bir harekete başlamayın. Yönetmen bunu bilmediği için siz harekete başladığınızda
başka bir kameraya kesebilir ve hareket yarım kalır.
8. Sizin kameranız yayındayken, yönetmen beklenmedik bir şekilde (planlanmamış) bir hareket yapmanızı isteyebilir. Fiziksel olarak durumunuz uygun değilse veya başka bir nedenle sonucun ne olacağını bilemiyor ya da kendinize güvenemiyorsanız, komut tekrarlansa da hiçbir şey yapmayın. Deneyimli bir yönetmen, durumunuzda bir engel
olduğunu anlayacak ve kamera hareketinde ısrar etmeyecektir (Çok gerekirse çağrı/ call
tuşuna basarak teknik masaya uyarı gönderin.).

İzleme monitörleri yönetim odasında, stüdyo içinde, kayıt-kurgu odasında hatta link merkezinde gibi hemen her yerde bulunabilir. Bu da gerektiğinde herkesin görüntü monitörlerinden yararlanabileceği anlamına gelir. Yönetim odasında ise faklı işlevlere sahip monitörler yer alır. Bunlar örneğin, kamera monitörleri, önizleme-çıkış monitörleri, VTR vb. kaynak monitörleri gibi çeşitli olabilir. Yönetmenler dışındaki görevliler, yayında bir sorun olup olmadığını anlamak için  daha çok çıkış monitörünü izlerler. Program yönetmenleri ise tüm monitörleri izlemek ve akışa göre komut vermek durumundadır. Doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Bir kameranın kazanç konumunun farklı ayarlanması veya objektifin farklı olması, aynı koşulların bozulması demektir. Tüm koşullar sağlandığında pozlama farkı oluşuyorsa iki kamera arasında algılayıcının yapısından kaynaklanan bir duyarlık farkı var demektir. Özellikle tüplü kameralar döneminde uzun süre kullanılan kameralarda duyarlığın giderek azaldığı ve dolayısıyla aynı aydınlatma koşulları altında daha açık diyafram verdikleri gözlenir. Doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Kısaca "zoom" da denilen değişebilir odak uzunluklu objektiflerin verdikleri açılar belli bir aralığa sahiptir. Objektifin açısını belirleyen özelliği ise odak uzunluğu değeridir. Tek bir odak uzunluğuna sahip (sabit odak uzunluklu) objektifler söz konusu açıyı değiştiremezler (yaygın görüşle ifade edersek, zoom yapamazlar). Objektifin odak uzunluğu aralığı ne kadar genişse o objektif aynı zamanda geniş bir zoom aralığına sahip demektir. Doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

STÜDYO KAMERALARI

Doğru cevap A seçeneğindedir. Stüdyo kameraları dış çekim kameralarından farklı olarak 3 ana bölümden oluşur. Stüdyo kameralarında teknik ayarların hemen tümü kumanda masası üzerinden teknik elemanlarca yapılır. Objektif üzerinde netlik ve zoom kontrolü için bağlantı yapılabilecek yuvalar bulunur. Bakaç ünitesi, kameraman tarafından çerçevenin daha rahat görülebilmesi amacıyla monitör biçiminde üretilmiştir. Üzerinde kontrast, parlaklık, aşırı parlayan noktaları görme, kayıp alan sınırlarını gösteren çerçeve hatta diğer kameraların görüntülerini izlemeye yarayan işlevlere sahip butonlardan oluşur. Monitör-bakaçlar amatör kamera bakaçlarının tersine, netliği ve aydınlanma kontrastını daha iyi görmeye yarayacak biçimde siyah-beyaz tonlara sahiptir.

Doğru cevap B seçeneğindedir. Pedestalin yükselmesini sağlayacak hava basıncı yeterli midir? Dikey kaydırma hareketi açısından bir engel var mıdır? Tekerleklerin hepsini aynı yönde ve (kamerayı olduğu yerde çevirebilmek için) bir tekeri ayrı yönde hareket ettirecek kumanda butonu çalışmakta mıdır? Pedestal direksiyonu zorlanmadan tüm tekerlere kumanda edebilmekte midir? Çağrı düğmesi kamera üzerinde bulunmaktadır.

Doğru cevap A seçeneğindedir. Görüntü düzenlemesi açısından alttan görüş biçiminde yapılan çekimlerde gözlenen etki, nesnenin heybetli ve baskın bir duruma gelmesine yol açar. Üstten görüş olarak yapılan çekimlerde nesne; daha korumasız, tehlike altında, bazen de bozulan perspektiften dolayı komik görünür (küçülen ayaklar, büyüyen kafa gibi). Stüdyolarda normal yükseklikli sehpalar, bu tür bir çekim için yetersiz kalabilir. Etkinin artırılması isteniyorsa vinç benzeri araçlar kullanmak veya kamerayı yüksekçe bir yere taşımak gerekecektir.

KAMERA KULLANIM TEKNİKLERİ

Doğru cevap A seçeneğindedir. Boy Çekim (Middle Shot) Bir insanın boyunu tümüyle gösteren çekim (Baş boşluğuyla birlikte yeterli bir alt boşluk bırakılmalıdır.).

Toplu Çekim (Group Shot) Bir nesneyi çevresiyle birlikte gösteren çekim ölçeği.

Yarı Genel Çekim (Semi- Long Shot) Toplu çekim ile genel çekim arasında yer alan çekim.

Genel Çekim (Long Shot) Bir bölgeyi ya da nesneler grubunu çevresiyle birlikte gösteren çekim ölçeğidir.

ÇEKİM AŞAMALARI  Her kameranın hareket alanı; stüdyo koşullarıyla, dekor parçalarıyla ve en önemlisi diğer kameraların hareket alanlarıyla sınırlıdır. Bu alanı aşmamaya ve diğer kameraların (onlar yayındayken) görüntülerine girmemeye özen gösterilmelidir.

STÜDYO KAMERALARI

Doğru cevap C seçeneğindedir. Stüdyo kamerasının teknik yönetmen dışında kameramanı ilgilendiren birçok ayarı ve denetlenmesi gereken noktaları vardır. Kameraman hem bu parçaların işlevini bilmeli hem de her çekim öncesinde baştan sona denetimlerini yapmalıdır. Soruda yer alan seçeneklerden; Kameranın öne-arkaya denge ayarı doğru mudur? Oynar kafanın yatay dikey çevrinme ayarları kameramana uygun mudur? . Kollar yeterli uzunlukta ve yükseklikte midir? Zoom kontrol yumuşaklığı ve hızı kameramana uygun mudur? Ve Tekerleklerin hepsini aynı yönde ve (kamerayı olduğu yerde çevirebilmek için) bir tekeri ayrı yönde hareket ettirecek kumanda butonu çalışmakta mıdır? Pedestal direksiyonu zorlanmadan tüm tekerlere kumanda edebilmekte midir? Soruları kontrol edilmesi gereken noktalardan kimileridir. Kameraman ayrıca pedestalin yükselmesini sağlayacak hava basıncını, dikey kaydırma hareketi açısından bir engel gibi pek çok noktayı da kontrol etmelidir.

Doğru cevap A seçeneğindedir. Çekimden önce bir kameramanın yapabileceği birçok işlem vardır. III ve IV te yer alan hareketleri bir kameramanın yapmaması gerekir. Ancak, kamera kafasının çevrinme kilitlerini açarak, çevrinme sürtünme-yumuşaklık ayarlarını belirlemek, sehpa kafasının her yönde rahat hareket ettiğinden emin olmak hatta kamerayı öne arkaya alarak dengeyi sağlamak ve işlem bittiğinde öne-arkaya denge (balance) düğmesini sıkmak, pedestal kilidini açarak kameranın yükseklik dengesini ölçmek ve  Kulaklığı takarak iç-iletişimin sağlandığını denetlemek  çekime girmeden önce bir kameramanın yapması gereken hareketlerdir.

ÇEKİM AŞAMALARI

Doğru cevap A seçeneğindedir. Kameranın kapatıldıktan sonra, varsa objektif kapağını kapatılmalıdır. Kapak yoksa olası yansımaları önlemek için netlik ayarının tamamen bozulması gerekir.